| dbo:abstract
|
- La teoria de la literatura o teoria literària (del grec, theorein, 'mirar' o 'observar') és l'estudi sistemàtic que té com a objecte la literatura. Com a tal teoria de la literatura amb pretensions de sistematicitat, va nàixer a principis del segle xx, amb l'escola anomenada formalisme rus. Tanmateix, ja des de l'antiguitat es coneixen reflexions sobre el fet literari que poden ser considerades també, en un sentit més ampli, teoria literària. En opinió de Manuel Asensi, El seu objecte d'estudi és la literatura, que intenta definir en contraposició a altres usos lingüístics, així com destriar les convencions que l'envolten: l'estil de cada autor, el gènere literari de l'obra, la seva interpretació o crítica i la seva funció social. (ca)
- Literární teorie je – vedle literární historie a kritiky – hlavní část literární vědy (vědy o literatuře). Zabývá se literaturou jakožto uměleckým jevem (odhlíží tedy např. od biografických, sociologických aj. aspektů umělecké tvorby) a snaží se o obecný popis jeho zákonitostí. Jde o podobor teorie umění a estetiky; z nich částečně vychází, ale jejich obecné teze aplikuje na konkrétní (literaturu). Její směřování a hlavní okruhy zájmů se proměňují společně s vývojem estetiky, filosofie a obecného vědního étosu. Počáteční zájem rétorický (antika) se přeměnil na filologický (středověk); literární věda jako taková se však konstituuje až v novověku, kdy se vymaňuje z poetiky, rétoriky a filologie na jedné straně a z filosofie (příp. teologie) na straně druhé. Její moderní pole zájmu je vymezeno trojúhelníkem autor (psychoanalýza, pozitivistická literární věda) – text (ruský formalismus, český a posléze francouzský strukturalismus a angloamerická ) – čtenář (recepční estetika, Kostnická škola). V současnosti jsou jejími hlavními podobory naratologie (nauka o vyprávění), genologie (nauka o žánrech), teorie intertextuality a fikčních světů, jakož i zkoumání vztahů literatury a mimo-literárních textů (váže se na teorii textu jako takovou), např. v . (cs)
- نظرية أدبية وتعني، بالمعنى الدقيق للكلمة، الدراسة المنهجية لطبيعة الأدب وطرق تحليل الأدب. كانت دراسة نظرية الأدب في القرن التاسع عشر تتضمن، بالإضافة إلى ما سبق، التاريخ الفكري، وأخلاقيات الفلسفة ومستقبل التطور الاجتماعي وتخصصات أخرى في مجالات مرتبطة بتفاسير المعنى البشري. في الدراسات الحديثة أصبح مصطلحا نظريا يضم في جنباته العديد من المناهج البحثية المرتبطة بقراءة النصوص، والعديد من هذه المناهج تكون مرتبطة بمذاهب بالفلسفة القارية وعلم الاجتماع. (ar)
- Η Θεωρία της λογοτεχνίας με την αυστηρή έννοια του όρου αναφέρεται στην συστηματική μελέτη της φύσης της λογοτεχνίας και των μεθόδων ανάλυσης της λογοτεχνίας. Παρόλα αυτά, από τον 19ο αιώνα και έπειτα οι λόγιοι της λογοτεχνίας συχνά περιλαμβάνουν - επιπρόσθετα, ή ακόμη και παρά την σημασία της θεωρίας της λογοτεχνίας με την αυστηρή έννοια- μελέτες της ιστορίας της διανοητικότητας, της ηθικής φιλοσοφίας και άλλων διεπιστημονικών θεμάτων που συσχετίζονται με τον τρόπο που οι άνθρωποι ερμηνεύουν την σημασία. Στις ανθρωπιστικές επιστήμες στα σύγχρονα ακαδημαϊκά περιβάλλοντα, το δεύτερο ύφος λογιότητας είναι πλέον έκβαση της και συχνά αναφέρεται απλά ως "θεωρία". Ως κατά συνέπεια, η λέξη "θεωρία" είναι πλέον ένας όρος που περικλείει μία ποικιλία διαφόρων λόγιων προσεγγίσεων στην ανάγνωση κειμένων. Πολλές από αυτές τις προσεγγίσεις ενισχύονται από διάφορους κλάδους της ηπειρωτικής φιλοσοφίας και της κοινωνιολογίας. (el)
- Literaturtheorie ist die wissenschaftliche Begründung der Literaturinterpretation, der Literaturkritik, der Literaturgeschichte und des Begriffs der Literatur ('Literarizität', 'Poetizität', das Literarische, ihre Bestimmung als Dichtung, Poesie usf.) im Allgemeinen. Literaturtheorie ist ein Teilgebiet der Literaturwissenschaft und hat besonders in der Komparatistik eine zentrale Stellung. Teilgebiete der Literaturtheorie sind nach traditioneller Unterscheidung literarische Ästhetik, literarische Stilistik, literarische Rhetorik. Neben diesen textimmanenten Analysefeldern haben sich allerdings zahlreiche weitere Betrachtungsweisen etabliert, sodass heute übergreifend zwischen text-, autor-, leser- und kontextorientierten Literaturtheorien unterschieden wird. Übergreifende Themenkreise sind die des Texts, des Autors, des Lesers, der Epoche, des Kanons und der (Fiktionalität). Literaturtheorie wird manchmal synonym gebraucht mit Poetik. Da poetologische Fragestellungen aber selbst wieder infragegestellt, verglichen, systematisiert etc. werden können, und diesen Praktiken wiederum ein theoretisches Fundament verliehen werden kann, ist es sinnvoll, beide Fachbereiche voneinander zu trennen. Im englischsprachigen Raum wird literary theory oft mit (literary) criticism gleichgesetzt. Hier gilt ähnliches: Versuche der Interpretation von Literatur können selbst wieder Objekt von Theorie werden. (de)
- Literaturteorio, Literatura teorio aŭ Teorio de la literaturo estas la sistema studo de la naturo de literaturo kaj de la metodoj analizi literaturon. Tamen, literaturistaj fakuloj jam ekde la 19a jarcento ofte inkludis — aldone al, aŭ eĉ anstataŭ literaturteorio striktasence — konsiderojn de intelektula historio, morala filozofio, socia profeteco, kaj aliajn interfakajn temojn kiuj estas elstaraj al la maniero kiel homoj interpretas signifon. En homa scienco en moderna fakularo, la lasta stilo de fakularo estas elkreskaĵo de kritika teorio kaj estas ofte nomata simple "teorio". Kiel konsekvenco, la termino "teorio" iĝis ombreltermino por vario de fakulaj alproksimiĝoj al legado de tekstoj. Multaj el tiuj alproksimiĝoj estas formitaj de variaj tendencoj de eŭropaj filozofio kaj sociologio. Literaturscienco estas la ĝenerala scienca okupiĝo pri literaturo. Literatura kritiko estas la studo, pritaksado kaj interpretado de literaturo. (eo)
- Literaturaren teoria edo literatura teoria (grekerazko, theorein, 'begiratu' edo 'behatu') literatura helburu duen azterketa sistematikoa da. Literaturaren teoria gisa, sistematikotasun-asmoekin, XX. mendearen hasieran jaio zen, formalismo errusiar izeneko eskolarekin. Hala ere, antzinatik ezagutzen dira literatura-egitateari buruzko gogoetak, eta horiek ere, adiera zabalagoan, literatur teoriatzat har daitezke. Teoria honen aztergaia literatura da, beste erabilera linguistiko batzuekin kontrajarrita definitzen saiatzen dena, baita inguruko konbentzioak bereizten ere: autore bakoitzaren estiloa, idazlanaren literatura-generoa, haren interpretazioa edo kritika eta funtzio soziala. (eu)
- La teoría literaria o teoría de la literatura es, en sus términos específicos, o sea los propios de la Ciencia de la literatura, la disciplina general, constructiva, descriptiva y teorética, que estudia la Literatura. Constituye el criterio teórico junto al diacrónico de la historia de la literatura y el aplicativo de la crítica literaria. En su primordial sentido fuerte, la teoría literaria se identifica con la techne milenaria y tradicional tratadísticamente iniciada para Occidente por Aristóteles mediante sus tratados de retórica y poética, es decir las teorías constructivas del discurso y la obra literaria. En este sentido, la teoría en tanto que techne literaria es definible como la serie de principios, normas y saberes acerca de qué es y cómo se construye la literatura, configurando, pues, una teoría explícita o a priori, doctrinal, prescriptiva y, en sentido propio, ideológica. Por su parte, la teoría literaria en tanto que implícita define, a posteriori, la perspectiva de esa serie de ideas o pensamientos en cuanto inferidos o reconstruibles mediante la reflexión y el análisis sobre el objeto literario dado. El núcleo de la teoría de la literatura está formado, pues, por la Retórica y la Poética. La teoría de la literatura en general no es sino parte de la filología en su aspecto amplio y propio relativo a la elaboración de la obra verbal, y por otra parte se vincula de manera natural con la hermenéutica y, en especial, la estética. Esta última representa el horizonte más general y filosófico en el cual queda subsumida la teoría de la literatura, ya en su sentido normativo destinado a la consecución de un proyecto o un ideal poetológico, ya en su sentido de reconstrucción y, sobre todo, de estudio del pensamiento que rige y produce la creación de la Literatura. La Estética es de notar que nace, especialmente como formación disciplinar moderna y autónoma, relacionada con la Teoría literaria, y por principio con la retórica y la poética, tal como testimonian las obras fundacionales de Alexander Gottlieb Baumgarten. (es)
- Literary theory is the systematic study of the nature of literature and of the methods for literary analysis. Since the 19th century, literary scholarship includes literary theory and considerations of intellectual history, moral philosophy, social prophecy, and interdisciplinary themes relevant to how people interpret meaning. In the humanities in modern academia, the latter style of literary scholarship is an offshoot of post-structuralism. Consequently, the word theory became an umbrella term for scholarly approaches to reading texts, some of which are informed by strands of semiotics, cultural studies, philosophy of language, and continental philosophy. (en)
- Teori sastra dalam arti sempit adalah studi sistematis mengenai sastra dan metode untuk menganalisis sastra. Akan tetapi, kata "teori" telah menjadi istilah umum untuk berbagai pendekatan ilmiah untuk membaca teks. Praktik teori sastra menjadi sebuah profesi pada abad ke-20, tetapi telah memiliki akar sejarah hingga Yunani Kuno (karya Aristoteles Poetics sering dikutip, misalnya), India kuno (karya Bharata Muni Natya Shastra), (karya Longinus On the Sublime) dan Irak abad pertengahan (karya Al-Jahiz al-Bayan wa-'l-tabyin dan al-Hayawan, dan karya ibn al-Mu'tazz Kitab al-Bad), dan teori-teori estetika filsuf dari filsafat kuno selama abad 18 dan 19 berpengaruh penting pada studi sastra saat ini. Teori dan kritik sastra, tentu saja, juga terkait erat dengan sejarah sastra. Meski demikian, pengertian modern "teori sastra" bertanggal kira-kira tahun 1950-an, ketika linguistik strukturalis Ferdinand de Saussure mulai berpengaruh kuat terhadap kritik sastra bahasa Inggris. Penyeru dan berbagai formalis Eropa (terutama kaum formalisme Rusia) telah menjelaskan beberapa upaya yang lebih abstrak mereka sebagai "teoretis" juga. Tapi itu tidak berdampak seluas strukturalisme di dunia akademik berbahasa Inggris bahwa "teori sastra" dianggap sebagai domain terpadu. (in)
- La théorie de la littérature est l'étude savante de la littérature en tant que phénomène culturel. Il s'agit d'une discipline qui relève à la fois de la linguistique et de l'esthétique. La théorie du langage littéraire est parfois désignée sous le terme de poétique. Par souci de clarté, l'article présente ce qui relève de la littérature en général (genres, figures de style, comparatisme) et de l'analyse littéraire pour ce qui concerne les techniques d'étude des œuvres individuelles. Une théorie de la littérature ne peut se construire que sur l'étude d'un corpus d'œuvres. Réciproquement, l'analyse littéraire, pour être pertinente, doit s'appuyer sur une réflexion théorique sur le statut et la fonction de la littérature. (fr)
- 문학이론(文學理論)이란 엄밀한 의미에서 문학의 본질이나 문학분석 방법들을 조직적으로 연구하는 것이다. 즉 "문학이란 무엇인가"를 구축하기 위한 이론이다. 문학 평론과는 달리 개별 작품의 읽기가 아니라 원래 문학이란 무엇인가, 혹은 무엇을 목표로 하는 것, 어떻게 구성되어 있는지, 근본적인 물음을 탐구하는 것이며, 작품의 비판은 일반적으로 구별된다. (ko)
- 文学理論（ぶんがくりろん、英語: literary theory）とは、「文学とは何か」を構築するための理論である。文芸批評とは異なり、個別の作品の読み方ではなく、そもそも文学とは何か、あるいは何を目指すものか、どのように構成されているか、という根本的な問いを探求するものであり、作品の批評とは通常区別される。 (ja)
- La teoria della letteratura (o teoria letteraria) è la disciplina che si occupa di definire e di studiare il concetto di letteratura e i metodi di analisi letteraria nelle sue costanti universali, ossia a prescindere dalle coordinate spazio-temporali-culturali della creazione letteraria. Ha tra i suoi pilastri l'autonomia del testo. Sono perciò questioni della teoria della letteratura la classificazione dei generi letterari, lo studio delle tecniche di scrittura e l'approfondimento delle varie tematiche letterarie. (it)
- Teoria literatury – nauka, której przedmiotem badań jest literatura, ale która w odróżnieniu od historii literatury nie skupia się na periodyzacji zjawisk literackich, a w odróżnieniu od poetyki nie zajmuje się samą budową dzieła literackiego. Teoria literatury badając konkretne utwory i fakty literackie próbuje wykryć pewne ogólne prawidłowości nimi rządzące oraz określające ich charakter. Pojęcie pojawiło się w latach sześćdziesiątych XX wieku w pracach badaczy angielskich. We współczesnej teorii literatury da się zauważyć następujące tendencje:
* powiązania z dziedzinami takimi jak epistemologia, ontologia, psychologia;
* analiza własnej historii;
* próba zawężenia przedmiotu badań;
* próba ustalenia jednej obowiązującej teorii. Teoria literatury bada z jednej strony pewne konkretne wytwory ludzkie, z drugiej zaś prawidłowości rządzące procesem rozwojowym danej ich dziedziny. Stąd też można wyróżnić dwa podstawowe nurty badań teoretyczno-literackich:
* (inaczej „poetyka”), badająca składniki dzieł literackich in statu nascendi;
* (inaczej „poetyka historyczna”), badająca głównie przekształcenia zjawisk z zakresu teorii literatury w historii literatury. (pl)
- Teoria da literatura é a argumentação científica ou filosófica da interpretação literária, da crítica literária, da história da literatura e do conceito de Literatura no geral (literariedade, poeticidade, o literário, a sua definição enquanto poesia, entre outros.) Outras áreas comuns na teoria da literatura são a estética, a poética, a estilística literária, a retórica literária; também lhe pertencem a investigação da sua função social (literatura e dociologia), da sua função psicológica (literatura e psicologia) e da sua dependência em relação à antropologia (literatura e antropologia). Outros círculos temáticos são teorias do texto, do intertexto, do autor, do leitor (teoria da recepção), da época literária, do cânon, da influência, da narratologia, do mito, do meio literário, da função da crítica literária, do género, dos personagens, da relação da literatura com outras artes (comparação artística) e com as outras ciências, a ficcionalidade e a realidade, a didáctica da literatura. A teoria da literatura é muitas vezes usada como sinónimo de Poética. Uma vez que as questões poetológicas podem elas próprias ser colocadas em questão, ser comparadas, sistematizadas e que estas práticas podem constituir, por outro lado, um fundamento teórico, faz mais sentido separar as duas áreas uma da outra. No mundo anglófono, a teoria da literatura (literary theory) é muitas vezes colocada no mesmo patamar da crítica literária (literary criticism). O mesmo é válido nos países lusófonos: as tentativas de interpretação da literatura podem, elas próprias, tornar-se o objeto da teoria. A teoria da literatura reflete ainda criticamente sobre os estudos de literatura comparada, funcionando como plataforma de problematização e discussão acerca dos processos, progressos e efeitos dos estudos literários nos meios académicos. Porque a literatura reflete, antes de mais, sobre si própria, a teoria da literatura garante a existência de um espaço de questionamento do fenómeno literário. Essa é a razão pela qual, desde a Poética, de Aristóteles, a teoria (palavra proveniente do mesmo verbo grego que designa o ato de ver ou contemplar) é considerada inerente à literatura. No limite, é possível afirmar-se, com alguns teóricos do século XX, que a Teoria da Literatura é, ela mesma, um género literário, graças à indissociabilidade entre esta e a prática que a funda. (pt)
- De algemene literatuurwetenschap, ook wel afgekort tot ALW, is de verzamelnaam voor alle disciplines die zich bezighouden met de bestudering van de literatuur in brede, grensoverstijgende zin. Zij kan worden onverdeeld in twee disciplines:
* de of vergelijkende literatuurwetenschap die zich richt op de studie van literaire teksten van uiteenlopende herkomst (naties, cultuurgebieden);
* de , die een theoretische reflectie beoogt op de aard van literatuur en de methodologische benaderingen waarmee literatuur onderzocht wordt. In de algemene literatuurwetenschap heeft zich vooral in de tweede helft van de 20ste eeuw een enorm methodenpluralisme afgetekend, reikend van de tekstimmanente benaderingen (die zich enkele met de tekst-op-zich bezighouden) tot , onderzoek naar literaire receptie, en . Aan universiteiten onderscheidt de algemene literatuurwetenschap zich van vakgebieden als Nederlandse taal- en letterkunde, Engelse taal- en letterkunde, enzovoort, doordat zij niet aan één bepaalde taal gelieerd is. (nl)
- Литературная теория (с греческого — наблюдение, исследование) — это отрасль литературоведения, которая научно осмысливает и обобщает закономерности, а также особенности развития художественного творчества, разрабатывает и систематизирует литературные понятия. Она может быть разделена на два вида:
* сравнительную (основывается на изучении текстов из различных источников, стран, эпох)
* общую литературную теорию (основывается на изучении её формы) Литературная теория как абстрактная, обобщающая и отдельная наука формировалась постепенно на основе размышлений, анализа художественного творчества, искусства вообще. В процессе дифференциации гуманитарных знаний сформировалась в конце XVIII—XIX веков, продолжая взаимодействовать с философией, эстетикой, поэтикой, историей литературы и литературной критикой. Также система научных понятий, которую ввела эта теория литературы, является достаточно сложной и разнообразной. Она может делиться на несколько разделов. Прежде всего теория литературы изучает сущность, содержание и форму художественной литературы, её специфику и её функции как самостоятельного вида искусства и самостоятельной науки. Далее в литературную теорию входит её разделение на роды и жанры. Рене Веллек написал сочинения на тему теории литературы в 8 томах (о том, какова литературная теория в разных эпохах и странах). Основными жанрами, которые изучает теория литературы, являются монография, статья, обзор, эссе. К основным задачам теории литературы принадлежит рассмотрение закономерностей развития языка художественной литературы, особенностей стихосложения и тому подобное. (ru)
- Тео́рія літерату́ри (з грецької — спостереження, дослідження) — це галузь літературознавства, яка науково осмислює, узагальнює закономірності та особливості розвитку художньої творчості, розробляє та систематизує літературні поняття. Теорія літератури як абстрактна, узагальнювальна наука про літературу формувалася поступово на основі роздумів, аналізу художньої творчості, мистецтва взагалі і в процесі диференціації гуманітарних знань сформовується наприкінці XVIII—XIX століть, у відносну окрему науку, продовжуючи взаємодіяти з філософією, естетикою, поетикою, історією літератури та літературною критикою. Система наукових понять, яку створює теорія літератури, є досить складною та різноманітною. Структурно вона поділяється на кілька розділів. Перш за все теорія літератури вивчає сутність, зміст і форму художньої літератури, її специфіку та функції як самостійного виду мистецтва. Далі у сферу впливу теорії літератури входить розуміння специфіки художньої творчості й аналіз конкретних літературних явищ, поділ поезії на роди та жанри. Ще теорія літератури досліджує літературний процес, зміну напрямів, течій, шкіл, особливості стилю окремого письменника й у цілому літератури певної доби. Нарешті, до завдань теорії літератури входить розгляд закономірностей розвитку мови художньої літератури, особливостей віршування.Теорія літератури досліджує загальні й спільні для кожної окремої національної літератури закони й закономірності, що пов'язують літературу з навколишньою дійсністю, а також внутрішньолітературні закони. Основними жанрами теорії літератури є монографія, стаття, огляд, есе.До основних завдань теорії літератури входить розгляд закономірностей розвитку мови ,художньої літератури, особливостей віршування тощо. (uk)
- 文學理論是指詮釋文學與文學批評的相關理論（或哲學）。各種文學理論派別會以不同的方式詮釋理解文學文本，並採用不同的研究方式來看待文學。 文学理论以哲学方法论为总的指导，从理论的高度和宏观的视野上阐明文学的性质、特点和规律，建立起文学的基本原理、概念、范畴以及相关的方法。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- نظرية أدبية وتعني، بالمعنى الدقيق للكلمة، الدراسة المنهجية لطبيعة الأدب وطرق تحليل الأدب. كانت دراسة نظرية الأدب في القرن التاسع عشر تتضمن، بالإضافة إلى ما سبق، التاريخ الفكري، وأخلاقيات الفلسفة ومستقبل التطور الاجتماعي وتخصصات أخرى في مجالات مرتبطة بتفاسير المعنى البشري. في الدراسات الحديثة أصبح مصطلحا نظريا يضم في جنباته العديد من المناهج البحثية المرتبطة بقراءة النصوص، والعديد من هذه المناهج تكون مرتبطة بمذاهب بالفلسفة القارية وعلم الاجتماع. (ar)
- Literary theory is the systematic study of the nature of literature and of the methods for literary analysis. Since the 19th century, literary scholarship includes literary theory and considerations of intellectual history, moral philosophy, social prophecy, and interdisciplinary themes relevant to how people interpret meaning. In the humanities in modern academia, the latter style of literary scholarship is an offshoot of post-structuralism. Consequently, the word theory became an umbrella term for scholarly approaches to reading texts, some of which are informed by strands of semiotics, cultural studies, philosophy of language, and continental philosophy. (en)
- 문학이론(文學理論)이란 엄밀한 의미에서 문학의 본질이나 문학분석 방법들을 조직적으로 연구하는 것이다. 즉 "문학이란 무엇인가"를 구축하기 위한 이론이다. 문학 평론과는 달리 개별 작품의 읽기가 아니라 원래 문학이란 무엇인가, 혹은 무엇을 목표로 하는 것, 어떻게 구성되어 있는지, 근본적인 물음을 탐구하는 것이며, 작품의 비판은 일반적으로 구별된다. (ko)
- 文学理論（ぶんがくりろん、英語: literary theory）とは、「文学とは何か」を構築するための理論である。文芸批評とは異なり、個別の作品の読み方ではなく、そもそも文学とは何か、あるいは何を目指すものか、どのように構成されているか、という根本的な問いを探求するものであり、作品の批評とは通常区別される。 (ja)
- La teoria della letteratura (o teoria letteraria) è la disciplina che si occupa di definire e di studiare il concetto di letteratura e i metodi di analisi letteraria nelle sue costanti universali, ossia a prescindere dalle coordinate spazio-temporali-culturali della creazione letteraria. Ha tra i suoi pilastri l'autonomia del testo. Sono perciò questioni della teoria della letteratura la classificazione dei generi letterari, lo studio delle tecniche di scrittura e l'approfondimento delle varie tematiche letterarie. (it)
- 文學理論是指詮釋文學與文學批評的相關理論（或哲學）。各種文學理論派別會以不同的方式詮釋理解文學文本，並採用不同的研究方式來看待文學。 文学理论以哲学方法论为总的指导，从理论的高度和宏观的视野上阐明文学的性质、特点和规律，建立起文学的基本原理、概念、范畴以及相关的方法。 (zh)
- La teoria de la literatura o teoria literària (del grec, theorein, 'mirar' o 'observar') és l'estudi sistemàtic que té com a objecte la literatura. Com a tal teoria de la literatura amb pretensions de sistematicitat, va nàixer a principis del segle xx, amb l'escola anomenada formalisme rus. Tanmateix, ja des de l'antiguitat es coneixen reflexions sobre el fet literari que poden ser considerades també, en un sentit més ampli, teoria literària. En opinió de Manuel Asensi, (ca)
- Literární teorie je – vedle literární historie a kritiky – hlavní část literární vědy (vědy o literatuře). Zabývá se literaturou jakožto uměleckým jevem (odhlíží tedy např. od biografických, sociologických aj. aspektů umělecké tvorby) a snaží se o obecný popis jeho zákonitostí. Jde o podobor teorie umění a estetiky; z nich částečně vychází, ale jejich obecné teze aplikuje na konkrétní (literaturu). Její směřování a hlavní okruhy zájmů se proměňují společně s vývojem estetiky, filosofie a obecného vědního étosu. Počáteční zájem rétorický (antika) se přeměnil na filologický (středověk); literární věda jako taková se však konstituuje až v novověku, kdy se vymaňuje z poetiky, rétoriky a filologie na jedné straně a z filosofie (příp. teologie) na straně druhé. Její moderní pole zájmu je vymeze (cs)
- Η Θεωρία της λογοτεχνίας με την αυστηρή έννοια του όρου αναφέρεται στην συστηματική μελέτη της φύσης της λογοτεχνίας και των μεθόδων ανάλυσης της λογοτεχνίας. Παρόλα αυτά, από τον 19ο αιώνα και έπειτα οι λόγιοι της λογοτεχνίας συχνά περιλαμβάνουν - επιπρόσθετα, ή ακόμη και παρά την σημασία της θεωρίας της λογοτεχνίας με την αυστηρή έννοια- μελέτες της ιστορίας της διανοητικότητας, της ηθικής φιλοσοφίας και άλλων διεπιστημονικών θεμάτων που συσχετίζονται με τον τρόπο που οι άνθρωποι ερμηνεύουν την σημασία. Στις ανθρωπιστικές επιστήμες στα σύγχρονα ακαδημαϊκά περιβάλλοντα, το δεύτερο ύφος λογιότητας είναι πλέον έκβαση της και συχνά αναφέρεται απλά ως "θεωρία". Ως κατά συνέπεια, η λέξη "θεωρία" είναι πλέον ένας όρος που περικλείει μία ποικιλία διαφόρων λόγιων προσεγγίσεων στην ανάγνωση κειμέ (el)
- Literaturteorio, Literatura teorio aŭ Teorio de la literaturo estas la sistema studo de la naturo de literaturo kaj de la metodoj analizi literaturon. Tamen, literaturistaj fakuloj jam ekde la 19a jarcento ofte inkludis — aldone al, aŭ eĉ anstataŭ literaturteorio striktasence — konsiderojn de intelektula historio, morala filozofio, socia profeteco, kaj aliajn interfakajn temojn kiuj estas elstaraj al la maniero kiel homoj interpretas signifon. En homa scienco en moderna fakularo, la lasta stilo de fakularo estas elkreskaĵo de kritika teorio kaj estas ofte nomata simple "teorio". Kiel konsekvenco, la termino "teorio" iĝis ombreltermino por vario de fakulaj alproksimiĝoj al legado de tekstoj. Multaj el tiuj alproksimiĝoj estas formitaj de variaj tendencoj de eŭropaj filozofio kaj sociologio. (eo)
- Literaturtheorie ist die wissenschaftliche Begründung der Literaturinterpretation, der Literaturkritik, der Literaturgeschichte und des Begriffs der Literatur ('Literarizität', 'Poetizität', das Literarische, ihre Bestimmung als Dichtung, Poesie usf.) im Allgemeinen. Literaturtheorie ist ein Teilgebiet der Literaturwissenschaft und hat besonders in der Komparatistik eine zentrale Stellung. Übergreifende Themenkreise sind die des Texts, des Autors, des Lesers, der Epoche, des Kanons und der (Fiktionalität). (de)
- Literaturaren teoria edo literatura teoria (grekerazko, theorein, 'begiratu' edo 'behatu') literatura helburu duen azterketa sistematikoa da. Literaturaren teoria gisa, sistematikotasun-asmoekin, XX. mendearen hasieran jaio zen, formalismo errusiar izeneko eskolarekin. Hala ere, antzinatik ezagutzen dira literatura-egitateari buruzko gogoetak, eta horiek ere, adiera zabalagoan, literatur teoriatzat har daitezke. (eu)
- La teoría literaria o teoría de la literatura es, en sus términos específicos, o sea los propios de la Ciencia de la literatura, la disciplina general, constructiva, descriptiva y teorética, que estudia la Literatura. Constituye el criterio teórico junto al diacrónico de la historia de la literatura y el aplicativo de la crítica literaria. En su primordial sentido fuerte, la teoría literaria se identifica con la techne milenaria y tradicional tratadísticamente iniciada para Occidente por Aristóteles mediante sus tratados de retórica y poética, es decir las teorías constructivas del discurso y la obra literaria. En este sentido, la teoría en tanto que techne literaria es definible como la serie de principios, normas y saberes acerca de qué es y cómo se construye la literatura, configurando (es)
- La théorie de la littérature est l'étude savante de la littérature en tant que phénomène culturel. Il s'agit d'une discipline qui relève à la fois de la linguistique et de l'esthétique. La théorie du langage littéraire est parfois désignée sous le terme de poétique. (fr)
- Teori sastra dalam arti sempit adalah studi sistematis mengenai sastra dan metode untuk menganalisis sastra. Akan tetapi, kata "teori" telah menjadi istilah umum untuk berbagai pendekatan ilmiah untuk membaca teks. (in)
- De algemene literatuurwetenschap, ook wel afgekort tot ALW, is de verzamelnaam voor alle disciplines die zich bezighouden met de bestudering van de literatuur in brede, grensoverstijgende zin. Zij kan worden onverdeeld in twee disciplines:
* de of vergelijkende literatuurwetenschap die zich richt op de studie van literaire teksten van uiteenlopende herkomst (naties, cultuurgebieden);
* de , die een theoretische reflectie beoogt op de aard van literatuur en de methodologische benaderingen waarmee literatuur onderzocht wordt. (nl)
- Teoria literatury – nauka, której przedmiotem badań jest literatura, ale która w odróżnieniu od historii literatury nie skupia się na periodyzacji zjawisk literackich, a w odróżnieniu od poetyki nie zajmuje się samą budową dzieła literackiego. Teoria literatury badając konkretne utwory i fakty literackie próbuje wykryć pewne ogólne prawidłowości nimi rządzące oraz określające ich charakter. Pojęcie pojawiło się w latach sześćdziesiątych XX wieku w pracach badaczy angielskich. We współczesnej teorii literatury da się zauważyć następujące tendencje: (pl)
- Литературная теория (с греческого — наблюдение, исследование) — это отрасль литературоведения, которая научно осмысливает и обобщает закономерности, а также особенности развития художественного творчества, разрабатывает и систематизирует литературные понятия. Она может быть разделена на два вида:
* сравнительную (основывается на изучении текстов из различных источников, стран, эпох)
* общую литературную теорию (основывается на изучении её формы) (ru)
- Teoria da literatura é a argumentação científica ou filosófica da interpretação literária, da crítica literária, da história da literatura e do conceito de Literatura no geral (literariedade, poeticidade, o literário, a sua definição enquanto poesia, entre outros.) Outras áreas comuns na teoria da literatura são a estética, a poética, a estilística literária, a retórica literária; também lhe pertencem a investigação da sua função social (literatura e dociologia), da sua função psicológica (literatura e psicologia) e da sua dependência em relação à antropologia (literatura e antropologia). (pt)
- Тео́рія літерату́ри (з грецької — спостереження, дослідження) — це галузь літературознавства, яка науково осмислює, узагальнює закономірності та особливості розвитку художньої творчості, розробляє та систематизує літературні поняття. Основними жанрами теорії літератури є монографія, стаття, огляд, есе.До основних завдань теорії літератури входить розгляд закономірностей розвитку мови ,художньої літератури, особливостей віршування тощо. (uk)
|
