| dbo:abstract
|
- Dzanabadzar či Öndör-gegén Dzanabadzar (mongolsky Өндөр Гэгээн Занабазар, 1635–1723), rodným jménem Išdordž (mongolsky Ишдорж) byl mongolský aristokrat, syn Tüšetü-chána , první bogdgegén a významný a všestranný umělec. (cs)
- Öndör Gegeen Dsanabadsar (mongolisch өндөр гэгээн Занабазар; * 1635; † 1723 in Peking) war der erste Jebtsundamba Khutukhtu (mongolisch Жавзандамба хутагт), das religiöse Oberhaupt des Lamaismus in der Äußeren Mongolei. Er ist damit eine der großen Figuren im mongolischen Buddhismus. Als enger Angehöriger des Tüsheet Khans spielte er auch eine wichtige Rolle in den Vorgängen rund um die Unterwerfung der Chalcha-Mongolen unter die Mandschu. (de)
- Öndör Guegueen Zanabazar (en mongol, alfabeto cirílico: Өндөр Гэгээн Занабазар Öndör Gegeen Zanabazar, literalmente «Alto Santo Zanabazar»; nombre de nacimiento: en mongol: Ишдорж Ishdorj, en tibetano: ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ Wylie: ye shes rdo rje; n. 1635 en , actual provincia (aimag) Övörjangai, Mongolia–f. 1723 en Pekín, actual República Popular China) fue el decimosexto Yebtsundamba Jutuktu (en mongol: Жавзандамба хутагт Javzandamba hutagt, en tibetano: རྗེ་བཙུན་དམ་པ་ཧུ་ཐུག་ཐུ་ Wylie: rje btsun dam pa hu thug tu) y el primer Bogd Guegueen (líder de la escuela gelug en Mongolia). Fue hijo del Tusheet Kan, en 1639 a los cuatro años de edad fue reconocido por la junta de los nobles jalja como el líder espiritual de los mongoles jalja. Más tarde el quinto dalái lama, Ngawang Lobsang Gyatso reconoció en él nueva encarnación del escolar budista y le otorgó el nombre Jñānavajra (en sánscrito: ज्ञानवज्र, en versión mongola: Zanabazar) que significa «Rayo de Sabiduría». A lo largo de los 60 años de su actividad, Zanabazar propagó el budismo gelug entre los mongoles, suplantando el budismo sakya o sintetizándolo con las tradiciones gelug. Sus estrechos vínculos con los mongoles jalja y con el devoto emperador Kangxi le facilitaron la sumisión de los jalja a la dinastía Qing en 1691. Además de su papel espiritual y político, Zanabazar fue también un erudito: escultor, pintor, arquitecto, poeta, diseñador de trajes, escolar y lingüista, inició el renacimiento cultural mongol del siglo XVII. Es conocido por sus esculturas a estilo nepalí: La Tara Blanca y Varajradhara, creadas en los años 1680. Para facilitar la traducción de los textos budistas tibetanos inventó la escritura soyombo, de la cual viene el símbolo Soyombo, en actualidad uno de los símbolos nacionales de Mongolia. Zanabazar utilizaba su arte para promoverlas enseñanzas del budismo en todos los niveles de la sociedad jalja y para unificar todas sus tribus en los tiempos de confusión social y política. (es)
- Zanabazar (mongol : ᠵᠠᠨᠠᠪᠠᠵᠠᠷ ; mongol cyrillique : Занабазар), aussi appelé Öndör Gegeen Zanabazar (mongol : ᠥᠨᠳᠦᠷ ᠬᠡᠬᠡᠨ ᠵᠠᠨᠠᠪᠠᠵᠠᠷ, Өндөр гэгээн Занабазар, 1635-1723), fut le premier Jebtsundamba Khutuktu, le chef spirituel du bouddhisme tibétain des Khalkhas en Mongolie-Extérieure. (fr)
- Öndör Gegeen Zanabazar (nama lahir Eshidorji) adalah Jebtsundamba Khutuktu keenam belas dan Bogd Gegeen atau otoritas spiritual tertinggi pertama, dari garis keturunan Gelugpa (Topi Kuning) dari Buddhisme Tibetan di Mongolia. Sebagai putra dari Mongol Tüsheet Khan, Zanabazar diangkat menjadi pemimpin spiritual Mongol saat ia berusia empat tahun. (1617–1682) kemudian menyatakan bahwa ia adalah reinkarnasi cendekiawan Buddhis dan memberikannya nama Sanskerta Jñānavajra (Sanskerta: ज्ञानवज्र, Zanabazar dalam bahasa Mongolia). (in)
- Zanabazar, anche conosciuto come Öndör Gegeen Zanabazar (mongolo: Өндөр гэгээн Занабазар; 1635 – 1723), è stato un monaco buddhista e scultore mongolo. Fu il primo Jebtsundamba Khutuktu, capo spirituale del Buddhismo tibetano per i Khalkha della Mongolia esterna. Nel 1640 fu riconosciuto dal Panchen Lama e dal Dalai Lama come Buddha vivente e ricevette il suo seggio a , dopo situato a , a 400 miglia dal sito attuale di Ulaanbaatar, come capo della tradizione Gelug in Mongolia.Nel 1647 a 12 anni fondò il . (it)
- Öndör Gegeen Zanabazar (born Eshidorji) was the sixteenth Jebtsundamba Khutuktu and the first Bogd Gegeen or supreme spiritual authority, of the Gelugpa (Yellow Hat) lineage of Tibetan Buddhism in Mongolia. The son of a Mongol Tüsheet Khan, Zanabazar was declared spiritual leader of Khalkha Mongols by a convocation of nobles in 1639 when he was just four years old. The 5th Dalai Lama (1617–1682) later recognized him as the reincarnation of the Buddhist scholar Taranatha and bestowed on him the Sanskrit name Jñānavajra (Sanskrit: ज्ञानवज्र, Zanabazar in Mongolian) meaning "thunderbolt scepter of wisdom". Over the course of nearly 60 years, Zanabazar advanced the Gelugpa school of Buddhism among the Mongols, supplanting or synthesizing Sakya or "Red Hat" Buddhist traditions that had prevailed in the area, while strongly influencing social and political developments in 17th century Mongolia. His close ties with both Khalka Mongol leaders and the devout Kangxi Emperor facilitated the Khalkha's submission to Qing rule in 1691. In addition to his spiritual and political roles, Zanabazar was a polymath – a prodigious sculptor, painter, architect, poet, costume designer, scholar and linguist, who is credited with launching Mongolia's seventeenth century cultural renaissance. He is best known for his intricate and elegant Buddhist sculptures created in the Nepali-derived style, two of the most famous being the White Tara and Varajradhara, sculpted in the 1680s. To aid translation of sacred Tibetan texts, he created the Soyombo script from which sprang the Soyombo that later became a national symbol of Mongolia. Zanabazar used his artistic output to promote Buddhism among all levels of Khalkha society and unify Khalkha Mongol tribes during a time of social and political turmoil. (en)
- ジェプツンタンパ1世（1635年 - 1723年）は、モンゴルの北部ハルハを本拠として活動した化身ラマの名跡の初代。法名としてザナバザル（ジュニャーナヴァジュラ）、ロサンワンボ・ギェンツェンなどがある。 (ja)
- Zanabazar (1635 - 1723) was de eerste Mongoolse Jabzandamba en eerste Bogd Gegen van Mongolië. Hij was een zoon van , hoofd van de Tusheti-stam van de Khalkha-Mongolen. Gombodjori zelf was een kleinzoon van de Altan Khan, die in de 16e eeuw een cruciale rol speelde bij de herintroductie van het boeddhisme bij de Mongolen. Tijdens zijn jeugd volgden de meeste boeddhisten onder Khalkha-Mongolen de sakyatraditie. Zanabazar was via zijn grootvader een afstammeling van Dzjengis Khan. (nl)
- Öndör gegeen Dzanabadzar (mong. Өндөр гэгээн Занабазар; ur. 1635, zm. 1723) – mongolski duchowny buddyjski i przywódca polityczny, pierwszy dżawdzandamba. Urodził się pośród Chałchasów w Jesöndzüjl na terenie dzisiejszego ajmaku południowochangajskiego. Jego ojcem był tüszeet chan Gombdordż (1594–1655), jeden z trzech chanów chałchaskich, wywodzący swój ród od Czyngis-chana. W 1640 roku został rozpoznany przez piątego dalajlamę Lobsanga Gjaco i czwartego panczenlamę Lobsanga Czokji Gjalcena jako inkarnacja Taranathy i uroczyście intronizowany. W 1647 roku ufundował klasztor Szanch, jeden z najważniejszych ośrodków szkoły gelug w Mongolii. Od 1649 do 1654 roku przebywał w Tybecie, gdzie pobierał nauki w Lhasie i klasztorze Taszilunpo. Po powrocie do Mongolii osiadł w klasztorze w górach Changaj. Dzanabadzar był uczonym erudytą, zajmował się m.in. poezją, muzyką, malarstwem, medycyną, architekturą, a także twórczością literacką: tłumaczył teksty buddyjskie i sam układał modlitwy. Wykonywał również rzeźby religijne w brązie, z których wiele można do dziś podziwiać w świątyniach i muzeach. Aby ułatwić tłumaczenia z sanskrytu i tybetańskiego, w 1686 roku opracował nowy system pisma do zapisu języka mongolskiego, sojombo. Pierwszy znak tego pisma stał się narodowym symbolem Mongolii. Po inwazji Dżungarów prowadzonych przez Galdana Boszogtu na Mongolię w 1688 roku, Dzanabadzar zbiegł do Abagi na terytorium Mongolii Wewnętrznej. W 1691 roku na zjeździe w Dolonnur przekonał przywódców chałchaskich do uznania zwierzchnictwa chińskiego cesarza Kangxi. W 1693 roku wyjechał do Pekinu, a później do Dżehol. Do Mongolii powrócił w 1701 roku, osiadając w klasztorze Erdenedzuu. W 1723 roku na zaproszenie cesarza Yongzhenga udał się do Pekinu, gdzie, jak się przypuszcza, został zamordowany. Po śmierci jego prochy sprowadzono do Mongolii i pochowano w klasztorze Amarbajasglant. (pl)
- Дзанаба́дзар (монг. Гомбодоржийн Занабазар, тиб. ཛྙཱ་ན་བཛྲ — dz+nyA na badzra, также тиб. ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ — ye shes rdo rje; 1635 25-е 9 лун. мес. — 1723 14-е 1 лун. мес.) — первый монгольский Богдо-гэгэн, правитель Халхи под сюзеренной властью империи Цин; выдающийся скульптор, основатель монгольской портретной живописи, изобретатель письма соёмбо. (ru)
- Öndör Gegeen Zanabazar (Mongoliska: Өндөр Гэгээн Занабазар, Öndör Geγeeṅ Zanabazar, "High Saint Zanabazar"; född Esjidorji (Ишдорж, Išdorj) 1635, död 1723, var den förste Jebtsun Damba Khutuchtu, det andliga överhuvudet för den tibetanska buddhismen bland Khalkha-mongolerna i Yttre Mongoliet. Klostret Amarbayasgalant byggdes ursprungligen till hans minne och för att hysa hans kvarlevor. (sv)
- 哲布尊丹巴·罗桑丹贝坚赞（藏文：བློ་བཟང་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་，威利转写：blo bzang bstan pa'i rgyal mtshan，1635年11月4日－1723年2月18日），本名札那巴札尔（蒙古语：ᠵᠠᠨᠠᠪᠠᠽᠠᠷ，西里尔字母：Занабазар，Zanabazar），第一世哲布尊丹巴呼图克图，外蒙古藏传佛教的主要活佛。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Dzanabadzar či Öndör-gegén Dzanabadzar (mongolsky Өндөр Гэгээн Занабазар, 1635–1723), rodným jménem Išdordž (mongolsky Ишдорж) byl mongolský aristokrat, syn Tüšetü-chána , první bogdgegén a významný a všestranný umělec. (cs)
- Öndör Gegeen Dsanabadsar (mongolisch өндөр гэгээн Занабазар; * 1635; † 1723 in Peking) war der erste Jebtsundamba Khutukhtu (mongolisch Жавзандамба хутагт), das religiöse Oberhaupt des Lamaismus in der Äußeren Mongolei. Er ist damit eine der großen Figuren im mongolischen Buddhismus. Als enger Angehöriger des Tüsheet Khans spielte er auch eine wichtige Rolle in den Vorgängen rund um die Unterwerfung der Chalcha-Mongolen unter die Mandschu. (de)
- Zanabazar (mongol : ᠵᠠᠨᠠᠪᠠᠵᠠᠷ ; mongol cyrillique : Занабазар), aussi appelé Öndör Gegeen Zanabazar (mongol : ᠥᠨᠳᠦᠷ ᠬᠡᠬᠡᠨ ᠵᠠᠨᠠᠪᠠᠵᠠᠷ, Өндөр гэгээн Занабазар, 1635-1723), fut le premier Jebtsundamba Khutuktu, le chef spirituel du bouddhisme tibétain des Khalkhas en Mongolie-Extérieure. (fr)
- Öndör Gegeen Zanabazar (nama lahir Eshidorji) adalah Jebtsundamba Khutuktu keenam belas dan Bogd Gegeen atau otoritas spiritual tertinggi pertama, dari garis keturunan Gelugpa (Topi Kuning) dari Buddhisme Tibetan di Mongolia. Sebagai putra dari Mongol Tüsheet Khan, Zanabazar diangkat menjadi pemimpin spiritual Mongol saat ia berusia empat tahun. (1617–1682) kemudian menyatakan bahwa ia adalah reinkarnasi cendekiawan Buddhis dan memberikannya nama Sanskerta Jñānavajra (Sanskerta: ज्ञानवज्र, Zanabazar dalam bahasa Mongolia). (in)
- Zanabazar, anche conosciuto come Öndör Gegeen Zanabazar (mongolo: Өндөр гэгээн Занабазар; 1635 – 1723), è stato un monaco buddhista e scultore mongolo. Fu il primo Jebtsundamba Khutuktu, capo spirituale del Buddhismo tibetano per i Khalkha della Mongolia esterna. Nel 1640 fu riconosciuto dal Panchen Lama e dal Dalai Lama come Buddha vivente e ricevette il suo seggio a , dopo situato a , a 400 miglia dal sito attuale di Ulaanbaatar, come capo della tradizione Gelug in Mongolia.Nel 1647 a 12 anni fondò il . (it)
- ジェプツンタンパ1世（1635年 - 1723年）は、モンゴルの北部ハルハを本拠として活動した化身ラマの名跡の初代。法名としてザナバザル（ジュニャーナヴァジュラ）、ロサンワンボ・ギェンツェンなどがある。 (ja)
- Zanabazar (1635 - 1723) was de eerste Mongoolse Jabzandamba en eerste Bogd Gegen van Mongolië. Hij was een zoon van , hoofd van de Tusheti-stam van de Khalkha-Mongolen. Gombodjori zelf was een kleinzoon van de Altan Khan, die in de 16e eeuw een cruciale rol speelde bij de herintroductie van het boeddhisme bij de Mongolen. Tijdens zijn jeugd volgden de meeste boeddhisten onder Khalkha-Mongolen de sakyatraditie. Zanabazar was via zijn grootvader een afstammeling van Dzjengis Khan. (nl)
- Дзанаба́дзар (монг. Гомбодоржийн Занабазар, тиб. ཛྙཱ་ན་བཛྲ — dz+nyA na badzra, также тиб. ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ — ye shes rdo rje; 1635 25-е 9 лун. мес. — 1723 14-е 1 лун. мес.) — первый монгольский Богдо-гэгэн, правитель Халхи под сюзеренной властью империи Цин; выдающийся скульптор, основатель монгольской портретной живописи, изобретатель письма соёмбо. (ru)
- Öndör Gegeen Zanabazar (Mongoliska: Өндөр Гэгээн Занабазар, Öndör Geγeeṅ Zanabazar, "High Saint Zanabazar"; född Esjidorji (Ишдорж, Išdorj) 1635, död 1723, var den förste Jebtsun Damba Khutuchtu, det andliga överhuvudet för den tibetanska buddhismen bland Khalkha-mongolerna i Yttre Mongoliet. Klostret Amarbayasgalant byggdes ursprungligen till hans minne och för att hysa hans kvarlevor. (sv)
- 哲布尊丹巴·罗桑丹贝坚赞（藏文：བློ་བཟང་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་，威利转写：blo bzang bstan pa'i rgyal mtshan，1635年11月4日－1723年2月18日），本名札那巴札尔（蒙古语：ᠵᠠᠨᠠᠪᠠᠽᠠᠷ，西里尔字母：Занабазар，Zanabazar），第一世哲布尊丹巴呼图克图，外蒙古藏传佛教的主要活佛。 (zh)
- Öndör Guegueen Zanabazar (en mongol, alfabeto cirílico: Өндөр Гэгээн Занабазар Öndör Gegeen Zanabazar, literalmente «Alto Santo Zanabazar»; nombre de nacimiento: en mongol: Ишдорж Ishdorj, en tibetano: ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ Wylie: ye shes rdo rje; n. 1635 en , actual provincia (aimag) Övörjangai, Mongolia–f. 1723 en Pekín, actual República Popular China) fue el decimosexto Yebtsundamba Jutuktu (en mongol: Жавзандамба хутагт Javzandamba hutagt, en tibetano: རྗེ་བཙུན་དམ་པ་ཧུ་ཐུག་ཐུ་ Wylie: rje btsun dam pa hu thug tu) y el primer Bogd Guegueen (líder de la escuela gelug en Mongolia). (es)
- Öndör Gegeen Zanabazar (born Eshidorji) was the sixteenth Jebtsundamba Khutuktu and the first Bogd Gegeen or supreme spiritual authority, of the Gelugpa (Yellow Hat) lineage of Tibetan Buddhism in Mongolia. (en)
- Öndör gegeen Dzanabadzar (mong. Өндөр гэгээн Занабазар; ur. 1635, zm. 1723) – mongolski duchowny buddyjski i przywódca polityczny, pierwszy dżawdzandamba. Urodził się pośród Chałchasów w Jesöndzüjl na terenie dzisiejszego ajmaku południowochangajskiego. Jego ojcem był tüszeet chan Gombdordż (1594–1655), jeden z trzech chanów chałchaskich, wywodzący swój ród od Czyngis-chana. W 1640 roku został rozpoznany przez piątego dalajlamę Lobsanga Gjaco i czwartego panczenlamę Lobsanga Czokji Gjalcena jako inkarnacja Taranathy i uroczyście intronizowany. W 1647 roku ufundował klasztor Szanch, jeden z najważniejszych ośrodków szkoły gelug w Mongolii. Od 1649 do 1654 roku przebywał w Tybecie, gdzie pobierał nauki w Lhasie i klasztorze Taszilunpo. Po powrocie do Mongolii osiadł w klasztorze w górach Cha (pl)
|
