Diarree

Vrywaring: Die mediese inligting verskaf op Wikipedia dien slegs as 'n riglyn en dra geen waarborg van feitelike korrektheid nie. Enige vrae of klagtes oor u persoonlike gesondheid behoort na 'n dokter verwys te word.

Diarree is 'n oorvloedige, wateragtige ontlasting wat meebring dat die lyer kort-kort na die badkamer moet hardloop. Die woord is 'n samevoeging van die Griekse woorde "dia" (deur) en "rheo" (stroom). Algemene sinonieme hiervoor in die volksmond is loopmaag, buikloop, maagwerking, skittery (veral by diere) en gietergat.

Diarree
Klassifikasie en eksterne bronne
Die rotavirus, wat vir tot 40% van hospitaalopnames in kinders onder vyf verantwoordelik is.
ICD-10	A09, K59.1
ICD-9	787.91
DiseasesDB	3742
MedlinePlus	003126
eMedicine	ped/583
MeSH	D003967
Mediese waarskuwing

Sterftes as gevolg van diarreale siektes per miljoen mense in 2012.

   0–2

   3–10

   11–18

   19–30

   31–46

   47–80

   81–221

   222–450

   451–606

   607–1799

Ongeskiktheids-aangepaste lewensjaar vir diarree per 100 000 mense in 2004.

   Geen data

   < 500

   500–1000

   1000–1500

   1500–2000

   2000–2500

   2500–3000

   3000–3500

   3500–4000

   4000–4500

   4500–5000

   5000–6000

   > 6000

Simptome

Diarree kom voor wanneer die slymvlies van die dermwande geïrriteer en geïnflammeer word. Die stoelgang sal dan te vinnig deurgaan en 'n groot hoeveelheid voedingstowwe en vloeistof saamneem. Dit gaan gewoonlik gepaard met maagpyn, naarheid, dehidrasie (ontwatering), 'n algehele gevoel van ongesteldheid en selfs koors en braking.

Tipes diarree

Diarree is nie een spesifieke siekte nie, maar is die gevolg van verskillende oorsake. Daar word onderskei tussen akute en chroniese diarree.

Akute diarree

Akute diarree duur gewoonlik minder as 48 uur en kan deur voedselvergiftiging, antibiotika of angstigheid veroorsaak word. Dit word opgedoen deur kos of vloeistof wat gifstowwe of skadelike organismes bevat in te neem. Diarree tree gewoonlik binne 'n halfuur tot drie uur na die inname van die besmette voedsel in, maar met basillêre disenterie (wat deur organismes van die Shigella-groepe veroorsaak word) kan dit eers 12 tot 72 uur na die besmetting voorkom.

Chroniese diarree

Diarree kan ook chronies wees as dit langdurig aanhou. Dit kan 'n teken van 'n ingewandsprobleem, soos prikkelbare dermkanaal-sindroom, ulseratiewe kolitis of Chrohn se siekte wees. Besoek jou dokter sodat die oorsaak van die probleem vasgestel kan word.

Spanningsdiarree

Spanningsdiarree kan deur gespanne omstandighede of angstigheid aangebring word. Dit kom byvoorbeeld voor wanneer 'n persoon 'n belangrike toets moet skryf, musiekeksamen ondergaan of vir 'n rybewysondersoek moet gaan. Hierdie tipe diarree se oorsaak het niks met voedsel of 'n infeksie te make nie, maar omdat die spiertonus van die dunderm verswak weens die spanningsituasie, beweeg die inhoud in die derm vinniger deur, water word nie voldoende geabsorbeer nie, en diarree ontstaan.

Behandeling

Daar is gewoonlik nie geneesmiddels vir diarree nodig nie. Dit moet egter met groot omsigtigheid hanteer word, omdat dit selfs lewensgevaarlik kan wees. Konvensionele medisyne fokus gewoonlik op rehidrasie van die liggaam en om voedingsvlakke na normaal terug te bring. Om verspreiding te voorkom moet die hande deeglik gewas word. Moenie kos voorberei as jy diarree onder lede het nie.

Vir minder ernstige gevalle kan dit help om sagte, komplekse koolhidrate soos piesangs, rys, aartappels en roosterbrood te eet. Drink swart tee, wat 'n natuurlike teenmiddel vir diarree is.

Vir erge of chroniese diarree is dit raadsaam om so spoedig moontlik 'n geneesheer te besoek. Neem ook kennis dat babas, jong kinders, verswakte persone en bejaardes baie gou kan ontwater en dat hulle eerder vroeër as later professionele behandeling moet ontvang.

Sien ook

• Loperamied, opiaatmedisyne wat gebruik word teen diarree.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Diarree.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir diarree.