Harold Wilson
James Harold Wilson (11 Maart 1916 – 24 Mei 1995), Lord Wilson van Rievaulx, was 'n Britse politikus van die Arbeidersparty. Hy word as een van die mees prominente politici van die tweede helfte van die 20ste eeu gesien en het twee keer as Eerste Minister van die Verenigde Koninkryk gedien.
| Harold Wilson | |
 | |
| Ampstermyn 4 Maart 1974 – 5 April 1976 | |
| Monarg | Elizabeth II |
|---|---|
| Voorafgegaan deur | Edward Heath |
| Opgevolg deur | James Callaghan |
| Ampstermyn 16 Oktober 1964 – 19 Junie 1970 | |
| Monarg | Elizabeth II |
| Voorafgegaan deur | Alec Douglas-Home |
| Opgevolg deur | Edward Heath |
Leier van die Opposisie
| |
| Ampstermyn 19 Junie 1970 – 4 Maart 1974 | |
| Monarg | Elizabeth II |
| Eerste minister | Edward Heath |
| Voorafgegaan deur | Edward Heath |
| Opgevolg deur | Edward Heath |
| Ampstermyn 14 Februarie 1963 – 16 Oktober 1964 | |
| Monarg | Elizabeth II |
| Eerste minister | Harold Macmillan Alec Douglas-Home |
| Voorafgegaan deur | George Brown |
| Opgevolg deur | Alec Douglas-Home |
Leier van die Arbeidersparty
| |
| Ampstermyn 14 Februarie 1963 – 5 April 1976 | |
| Vise | George Brown Roy Jenkins Edward Short |
| Voorafgegaan deur | George Brown |
| Opgevolg deur | James Callaghan |
Skadu-Minister van Buitelandse Sake
| |
| Ampstermyn 2 November 1961 – 14 Februarie 1963 | |
| Leier | Hugh Gaitskell George Brown |
| Voorafgegaan deur | Denis Healey |
| Opgevolg deur | Patrick Gordon Walker |
Skadu-Kanselier van die Skatkis
| |
| Ampstermyn 14 Desember 1955 – 2 November 1961 | |
| Leier | Hugh Gaitskell |
| Voorafgegaan deur | Hugh Gaitskell |
| Opgevolg deur | James Callaghan |
Voorsitter van die Raad van Handel
| |
| Ampstermyn 29 September 1947 – 23 April 1951 | |
| Eerste minister | Clement Attlee |
| Voorafgegaan deur | Stafford Cripps |
| Opgevolg deur | Hartley Shawcross |
Sekretaris van Buitelandse Handel
| |
| Ampstermyn 10 Julie 1947 – 29 September 1947 | |
| Eerste minister | Clement Attlee |
| Voorafgegaan deur | Hilary Marquand |
| Opgevolg deur | Arthur Bottomley |
Parlementêre sekretaris van die Ministerie van Werke
| |
| Ampstermyn 5 Julie 1945 – 10 Julie 1947 | |
| Eerste minister | Clement Attlee |
| Voorafgegaan deur | Reginald Manningham-Buller |
| Opgevolg deur | Evan Durbin |
Lid van die Parlement vir Huyton
| |
| Ampstermyn 23 Februarie 1950 – 9 Junie 1983 | |
| Voorafgegaan deur | Kiesafdeling geskep |
| Opgevolg deur | Kiesafdeling afgeskaf |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | 11 Maart 1916 Huddersfield, West Riding of Yorkshire, Verenigde Koninkryk |
| Sterf | 24 Mei 1995 Londen, Verenigde Koninkryk |
| Politieke party | Arbeidersparty |
| Eggenoot/-note | Mary Baldwin |
| Kind(ers) | 2 |
| Alma mater | Jesus College, Oxford |
| Religie | Kongregasionalistiese Kerk |
| Handtekening | 
|
Hy het aan die Universiteit van Oxford in die filosofie, politiek en ekonomie gestudeer en is in 1937 by dié universiteit aangestel as lektor in ekonomie. Hy is in 1940 met Gladys Mary Baldwin getroud, 'n huwelik waaruit twee seuns gebore is. Nadat hy tussen 1943 en 1944 direkteur van ekonomie en statistiek in die ministerie van brandstof en krag was, het Wilson in 1945 'n boek, New deal for coal, gepubliseer, wat die grondslag gevorm het vir die Arbeidersparty se nasionaliseringsplanne van die mynbedryf.
Dit was die eerste van talle ekonomiese en politieke publikasies wat hy die lig laat sien het. Harold Wilson het in 1945 lid van die Laerhuis geword en in 1947 president van die British Board of Trade, 'n organisasie waaruit hy later bedank het toe die staat gelde vir mediese dienste gehef het ten einde die Koreaanse Oorlog te finansier. Hy is in 1963 tot leier van die Arbeidersparty verkies, ʼn posisie wat hy tot in 1976 beklee het.
Hy het in 1964 premier van Brittanje geword en in Oktober 1965 ʼn mislukte poging aangewend om die eensydige onafhanklikverklaring in Rhodesië (teenswoordig Zimbabwe) af te wend. Wilson het later ekonomiese sanksies teen die regering van Ian Smith ingestel, maar ook dié maatreël het geen vrugte afgewerp nie.
In 1970 is die bewind in Brittanje deur die Konserwatiewe Party onder leiding van Edward Heath oorgeneem, maar toe die Tories na ʼn verkiesing in 1974 nie daarin kon slaag om 'n regering saam te stel nie, is Wilson gevra om dit te doen. Op 6 Maart 1974 het hy vir die tweede keer premier geword. Twee jaar later, op 16 Maart 1976, in ʼn stadium toe Brittanje se ekonomie in 'n benarde toestand was, het hy onverwags bedank.
Tydens sy bewind het Harold Wilson verskeie internasionale vredesbesoeke onderneem, onder meer na die VSA en die Sowjetunie in 1968 tydens die Viëtnam-oorlog. Sy buitelandse politiek het egter geen noemenswaardige resultate opgelewer nie. 'n Sirskap is in April 1976 aan Wilson toegeken.
| Voorafgegaan deur Alec Douglas-Home (Konserwatiewe Party) |
Eerste Minister van die Verenigde Koninkryk (Arbeidersparty) 1964-1970 |
Opgevolg deur Edward Heath (Konserwatiewe Party) |
| Voorafgegaan deur Edward Heath (Konserwatiewe Party) |
Eerste Minister van die Verenigde Koninkryk (Arbeidersparty) 1974-1976 |
Opgevolg deur James Callaghan (Arbeidersparty) |
Bronnelys
wysig- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409702, volume 29, bl. 131, 132