Jean-François Lyotard
Jean-François Lyotard (Frans: [ʒɑ̃ fʁɑ̃swa ljɔtaʁ]; Versailles, 10 Augustus 1924 – Parys, 21 April 1998) was 'n Franse sosioloog, literêre teoretikus en postmoderne filosoof. Sy interdissiplinêre diskoers sluit in sulke uiteenlopende onderwerpe soos epistemologie en kommunikasie, die menslike liggaam, moderne kuns en postmoderne kuns, literatuur en kitiese teorie, musiek, film, tyd en onthou, ruimte, die stad en platteland, die grootsheid en die verhouding tussen estetika en politiek. Hy is veral bekend vir sy artikulasie van die postmodernisme in die laat 1970s en die analise van die impak van die postmoderniteit op die menslike situasie. Hy was die mede-stigter van die International College of Philosophy met Jacques Derrida, François Châtelet en Gilles Deleuze.
| Jean-François Lyotard | |
| |
| Gebore | 10 Augustus 1924 Versailles, Frankryk |
|---|---|
| Oorlede | 21 April 1998 (op 73) Parys, Frankryk |
| Nasionaliteit |  Frankryk
|
| Vakgebied | Sublieme, Judaïsme, Sosiologie |
| Instelling(s) | Lycée d'Aumale (1950–52)[1] Collège Henri-IV de La Flèche (1959–66)[1] Universiteit van Parys (1959–66)[1] Universiteit van Parys X (1967–72)[1] Centre national de la recherche scientifique (1968–70)[1][1] Pantheon-Sorbonne Universiteit (1970) Universiteit van Parys VIII (1972–87)[1] Collège International de Philosophie Johns Hopkins Universiteit[1] Universiteit van Kalifornië, San Diego[1] Universiteit van Kalifornië, Berkeley[2] Universiteit van Wisconsin–Milwaukee[2] Universiteit van Kalifornië, Irvine (1987–94)[2][3] Emory Universiteit (1994–98)[2] |
| Alma mater | Universiteit van Parys (BA/MA) Universiteit van Parys X (DrE, 1971) |
| Bekend vir | Die "postmoderne toestand", Ineenstorting van die "grand narrative", libidinale ekonomie |
| Beïnvloed deur | Michel de Montaigne, Immanuel Kant, Karl Marx, Sigmund Freud, Ludwig Wittgenstein, Talcott Parsons, Martin Heidegger, Émile Durkheim, J.L. Austin, Friedrich Nietzsche,[4] Jacques Lacan, Pierre Klossowski[5] |
| Invloed op | Richard Rorty, Roland Barthes, Alain Badiou |
Agtergrond
wysigLyotard studeer filosofie aan die Sorbonne in die laat 1940s. In 1947 behaal hy 'n DES graad (diplôme d'études supérieures (fr), dieselfde as 'n MA-graad), met as tema "ongeregtigheid as 'n etiese konsep (L'indifférence comme notion éthique). Hierin analiseer hy die voorkoms van ongeregtigheid en afgetrokkenheid in Zen Boeddhisme, Stoïsisme, Taoïsme, en Epikurisme. Na afstudeering is hy 'n navorser by Frankryk se Nasionale Sentrum vir Wetenskaplike Navorsing. In 1950 word hy 'n filosofie onderwyser in Constantine in Franse Algerië. Van 1954 tot 1964 was hy lid van die groep Socialisme ou Barbarie. Hy protesteer teen die oorlog in Algerië. Na 'n dispuut met Cornelius Castoriadis in 1964 verlaat Lyotard Socialisme ou Barbarie vir die nuut gestigte splinter groep Pouvoir Ouvrier. In 1966 verlaat hy ook Pouvoir Ouvrier. Hoewel Lyotard aktief deelgeneem het in die Mei 1968 studenteopstande het hy homself gedistansieer van die rewolusionêre Marxisme in sy 1974 boek Libidinal Economy. Hy distansieer homself van die Marxisme omdat hy van mening is dat dit 'n rigiede strukturele benadering volg en dat marxiste 'n 'sistematisering van behoeftes’ afdwing deur klem te plaas op industriële produksie as die basis van kultuur.
Lyotard trou met sy eerste vrou Andree May, in 1948 met wie hy twee kinders het, Corinne en Laurence. In 1993 trou hy vir 'n tweede keer met Dolores Djidzek, die ma van sy seun David (gebore in 1986).
Werk
wysigLyotard se werk word gekenmerk deur sy voortdurende opposisie teen die universele, meta-narratiewe, en veralgemenings. Hy is besonder krities ten opsigte van baie universele aannames van die Verligting, en baie van sy werke poog om die fundamentele beginsels waaruit die breë aannames gemaak word te ondermyn.Hy staan bekend as 'n postmoderne filosoof maar hy het self aangedring op die nuansering van sy idees. Sy denke laat dit nie omskryf as 'n stelsel waar alles uiteindelik sou plaasvind nie (soos wat by die meeste moderne denkers wel die bedoeling is nie, waar daar 'n spesifieke sisteem of sentrum van die aandag in die filosofiese soektog is). Lyotard was in 'n konstante gesprek met die filosofie uit die westerse geskiedenis en een van die filosowe waarmee hy homself die meeste verwant gevoel het is Ludwig Wittgenstein.
Bibliografie
wysig- La Phénoménologie. 1954.
- Les transformations Duchamp. 1977.
- La condition postmoderne. Rapport sur le savoir 1979
- Le différend. 1983
- Le postmoderne expliqué aux enfants. 1986.
- L'enthousiasme. La critique kantienne de l'histoire. 1986
- Heidegger et "les juifs". 1988
- L'inhumain. Causeries sur le temps. 1988
- Leçons sur l'analytique du sublime. Kant, Critique de la faculté de juger, 1991.
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Alan D. Schrift (2006), Twentieth-Century French Philosophy: Key Themes and Thinkers, Blackwell Publishing, bl. 161.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Alan D. Schrift (2006), Twentieth-Century French Philosophy: Key Themes and Thinkers, Blackwell Publishing, bl. 162.
- ↑ Hugh J. Silverman, Lyotard: Philosophy, Politics and the Sublime, Routledge, 2016, bl. 15.
- ↑ Jean-François Lyotard, Libidinal Economy, A&C Black, 2004, bl. xix.
- ↑ Jean-François Lyotard, Libidinal Economy, A&C Black, 2004, bl. 70 en 78.
Bron
wysig- Hierdie artikel is vertaal van die Engelse Wikipedia
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Jean-François Lyotard.
