Kaart

’n Kaart is ’n gemodelleerde weergawe van die aardoppervlak; meestal ’n geografiese weergawe, maar soms skematies. Dit word gewoonlik volgens ’n skaal geteken, wat op die kaart aangedui word, soos 1:25 000. Die skaal werk egter nie meer as die kaart verklein of vergroot word, soos met digitale kaarte nie.

’n Topografiese kaart van Suid-Afrika.

’n Tematiese kaart van die inwonertalle in die VSA.

’n Geografiese kaart van Suid-Afrika.

’n Skematiese kaart van die Weense U-Bahn (in 2024).

Die oudste kaart wat bewaar gebly het, is een van ’n rivierdal tussen twee heuwels op ’n Babiloniese kleitablet van 7,6 × 6,8 cm wat in 1930 gevind is by Ga-Sur, in die omgewing van die huidige Kirkuk. Die begeleidende teks in spykerskrif gee ’n verklaring van die kaart. Dit dateer uit die 25ste tot 24ste eeu v.C.

Tans is baie noukeurige kaarte moontlik danksy onder meer lugfoto's. Op die internet kan op kaarte ingezoem word en GPS-stelsels maak dit moontlik om jou pad te vind terwyl jy in jou motor ry.

Soorte kaarte

Kaarte kan op drie manier ingedeel word:

Topografiese en tematiese kaarte

• Topografiese kaarte gee die aardoppervlak so getrou moontlik aan met die betrokke reliëf (hoogtes) en grense. Soms word ook gegewens soos die infrastruktuur en geboue aangegee.
• Tematiese kaarte gee kenmerke van die een of ander tema aan, soos bevolkingsdigtheid, klimaat, ens. Soms kan eienskappe soos riviere, dorpe en landsgrense aangedui word. Die doel van ’n tematiese kaart is onder meer om ’n verskynsel of die verspreiding daarvan te ontleed.

Geografiese en skematiese kaarte

Kaarte (sowel topografies as tematies) kan ook onderverdeel word in:

• Geografiese kaarte, ’n getroue afbeelding van ’n geografiese gebied met die afstande, hoeke en onderlinge liggings van gegewens korrek aangedui volgens die spesifieke skaal. Die geografiese kaarte wat vandag die meeste gebruik word, is padkaarte, waarop ook byvoorbeeld spoorlyne, brûe en voetslaanpaaie aangedui kan word. Eienskappe soos hoogtes, reënval en temperatuur kan ook daarop voorkom.

• Skematiese kaarte lê minder nadruk op die juistheid van die geografiese elemente van ’n gebied. Min aandag word gegee aan verhoudings, afstande en onderlinge liggings omdat die bepaalde informasie, soos watter stasies op ’n trein- of moltreinnetwerk voorkom, belangriker as die geografiese gegewens is. Dikwels word kleure gebruik om die verskillende aspekte van die kaart van mekaar te onderskei. Krom lyne word dikwels reguit en geen bykomende inligting soos paaie word aangedui nie.

Grootskaalse en kleinskaalse kaarte

’n Derde verdeling van kaarte is:

• Grootskaalse kaarte is kaarte wat ’n skaal groter as 1:10 000 gebruik.
• Kleinskaalse kaarte gebruik ’n skaal van kleiner as 1:10 000.

Eksterne skakels

• Geography and Maps, an Illustrated Guide, by die Amerikaanse Library of Congress.
• Historiese kaarte Geargiveer 7 Februarie 2005 op Wayback Machine van so vroeg as 1544. DjVu-formaat; Java nodig
• The History of Cartography Project by die Universiteit van Wisconsin

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kaart.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia