NG gemeente Caledon

Die NG gemeente Caledon is in 1811 as agtste gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk gestig.

Caledon se eerste kerkgebou is ingewy op 1 Januarie 1813 en het as sodanig diens gedoen tot 1876, toe Carl Otto Hager se kerkgebou ingewy is. Die gemeente het dit nog baie dekades as kerksaal gebruik, maar dit is later gesloop.

Ds. P.J.J. Boshoff, leraar van 1912 tot 1920. Hy het hierheen gekom van die NG gemeente Bloemfontein af en weer daarheen vertrek.

Caledon se vorige moederkerk, afgeneem in 1940. Dit is die beste bestaande rekord van Carl Otto Hager se kruiskerk van 1876 wat, net soos sy voorganger, gesloop is.

Ds. Ebbe Dommisse was leraar van 1920 tot 1936 en het hom veral beywer vir 'n orrel in die ou kerkgebou.

Dr. en mev. J.J. Müller en gesin. Hy was leraar van 1937 tot 1941 en ná 'n vyfjarige dienstyd op Villiersdorp hoogleraar aan die Kweekskool van 1946 tot 1976. Hy is oorlede op 23 November 1977.

Nog 'n foto van die vorige kerkgebou, ontwerp deur Carl Otto Hager.

Die betreklik moderne kerkgebou van die NG gemeente Caledon.

Ds. Gysbert Du Toit Muller, leraar van 1948–1951.

Ds. Marinus Theron, voorheen van die NG gemeente Saldanha, is op Sondag 10 Julie 2012 op Caledon bevestig. Hy het in 2021 'n beroep na Stellenbosch-Wes aanvaar.

Godsdienstige ingesetenes van die streek wat destyds "het Zwartberg" of "het warme Bad" genoem is, kon weens die verre afstand en gevaarlike pad net een keer per jaar na Swellendam gaan – die gemeente waaronder Caledon toe nog geval het – en daarom rig W. Wessels, P.L. de Bruyn, J.R. Maree en H.J. Swart 'n versoek aan die regering en vra verlof om 'n kerk te bou waartoe hulle na vermoë soveel moontlik sal help bydra. Die regering het op 21 Desember 1810 die plaas waar die warmbad is, van J. Rademan vir 10 000 rds. aangekoop en erwe verkoop. Op 27 Mei 1811 is die eerste kerkraadslede deur die adjunk-landdros benoem en deur die regering goedgekeur.

Ds. M.C. Vos, een van die eerste Afrikaners wat predikant geword het en in Europa, Afrika en Asië gearbei het, is as predikant benoem. Toe hy in Mei 1811 sy dienswerk aanvaar, was daar nog geen kerkgebou of pastorie nie. Hy het sy intrek in 'n boerewoning geneem en die wynkelder in 'n voorlopige kerkgebou verander. Later is die pastorie (wat in 1818 afgebrand het) en die kerk gebou. Laasgenoemde is op 1 Januarie 1813 ingewy. In daardie jaar het sir John Cradock, die goewerneur, die naam Caledon, ter ere van sy voorganger aan die dorp gegee. Die tweede kerkgebou is in 1876 ingewy tydens die dienstydperk van ds. P.J.G. de Vos. Dit is ontwerp deur die vermaarde kerkargitek Carl Otto Hager, maar gesloop om plek te maak vir die nuwe kerk.

Die Wes-gemeente is in 1973 afgestig. Saam het die twee gemeentes in 1979 sowat 1 850 belydende (volwasse) lidmate gehad, dog in 2007 het dit tot 1 600 afgeneem. Die NG sendinggemeente Caledon is in 1908 gestig.

Enkele leraars

• George Thom, 1818–1825
• John Cassie, 1828 – April 1850 (terug Skotland toe)
• Barend Wessels, 1900–1903 (hulpprediker)
• Jacobus George Joubert Krige, 1881–1911 (emeriteer; oorlede op 18 Maart 1920)
• Pieter Johannes Jurgens Boshoff, 1912–1920, voor en ná die tyd NG gemeente Bloemfontein
• Ebbe Dommisse, 1920–1936
• Nicolaas Everhardus de Kock, 1920–1925
• Prof. dr. Jacobus Johannes Müller, 1937–1941
• Hubertus Emile du Toit, 1938–1942
• Gert Petrus van den Berg, 1942–1953
• Johannes Jochemus Eucharistius Koornhof, 1943–1944
• Aduard Hauman Botha, 1945–1948
• Gysbert Du Toit Muller, 1948–1951
• Pieter Francois de Vos Muller, 1959–1971
• Johannes Hendrik du Toit, 28 Augustus 1964–1968
• Johan Steyn, 1978–1984
• Jan Hendrik Hougaard, 1990 - 1 November 2015 (aanvaar sy emeritaat)
• Marinus Theron, 10 Julie 2012 – 2021

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• Maree, W.L. (red.), Jaarboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerke 1979, Braamfontein: Tydskriftemaatskappy van die Nederduitse Gereformeerde Kerk, 1978.