PAL

PAL (afkorting vir die Engels phase-alternating line) is 'n kleurkoderingstelsel wat gebruik word in televisie uitsaaistelsels in groot dele van die wêreld, insluitend Suid-Afrika. Ander algemene analoogtelevisie koderingstelsels is SECAM en NTSC. PAL is deur Walter Bruch by Telefunken in Duitsland ontwikkel. Die formaat is vir die eerste keer in 1967 bekendgestel.

Telefunken is later deur die Franse elektronika-vervaardiger Thomson oorgekoop. Thomson het ook die maatskappy genaamd Compagnie Generale de Télévision oorgekoop waar Henri de France die SECAM-stelsel, die eerste Europese kleurtelevisiestandaard, ontwikkel het. Thomson is deesdae ook mede-eienaars van die RCA-handelsmerk vir elektroniese verbruikersprodukte, wat aanvanklik die NTSC kleur TV standaard ontwikkel het.

Die afkorting "PAL" word gewoonlik gebruik om informeel te verwys na 'n 625-lyn/50Hz TV-stelsel en om dit te onderskei van die 525-lyn/60Hz "NTSC" TV-stelsel wat hoofsaaklik in Noord- en Sentraal-Amerika en in Japan gebruik word. Dienooreenkomstig word DVD-skywe gewoonlik aangedui as "PAL" of "NTSC" (om informeel na die lyntelling en raamtempo te verwys) al het nie een van die twee PAL of NTSC saamgestelde kleur daarop gekodeer nie.

Besonderhede oor die kleurkoderingstelsels wat wêreldwyd op verskillende TV-uitsaainetwerke gebruik word

Tegniese besonderhede

Die basis van PAL en die NTSC-stelsel is soortgelyk aanmekaar; 'n kwadratiese amplitude gemoduleerde subdraer (tipies teen ongeveer 4.43 MHz vir PAL en 3.58 MHz vir NTSC) wat die kleur-inligting dra word by die helderheid videosein gevoeg om 'n saamgestelde video basisbandsein te vorm. Die SECAM-stelsel aan die ander kant gebruik 'n frekwensie-modulasie skema op die subdraersein wat die kleurinligting bevat. Die term "fase alternerende lyn" verwys na die manier waarop die fase van 'n deel van die kleurinligting op die videosein omgekeer word met elke lyn, wat dan outomaties die fasefoute in die versending regstel deur hulle uit te kanselleer. Vroeëre PAL-ontvangers het staatgemaak op die gebreke in die menslike oog om die uitkansellering te bewerkstellig, maar dit het egter gely tot 'n kam-effek by sterker fasefoute. Die meeste ontvangers gebruik dus 'n vertragingslyn wat die ontvangde kleurinligting op elke vertoonlyn stoor; die gemiddelde waardes in die kleurinligting word dan gebruik om die beeld op die buis te vertoon. Dit verminder die vertikale kleur-resolusie in vergelyking met die NTSC-stelsel, maar aangesien die menslike retina ook 'n kleur-resolusie het wat baie laer is as die helderheidsresolusie, is die effek nie sigbaar nie. NTSC, PAL en SECAM het in elk geval 'n horisontale kleurbandwydte wat heelwat minder is as die helderheidsein. NTSC-ontvangers het 'n kleurbeheer om die regstelling handmatig te doen.

Die PAL kleurstelsel word gewoonlik gebruik saam met 'n videoformaat met 625 lyne per raam (576 sigbare lyne, die res word gebruik vir inligting soos sinkroniseringsdata en byskrifte) en 'n verfristempo van 50 ineengevlegde velde per sekonde (of 25 volle rame per sekonde), soos met stelsels B, G, H, I en N (sien televisie-uitsaaistelsels vir die tegniese besonderhede van elke formaat). Sommige lande in Oos-Europa wat voorheen SECAM met stelsels D en K gebruik het, het oorgeskakel na PAL maar sommige aspekte van hulle videostelsels behou (Ander lande het heeltemal vanaf SECAM-D/K oorgeskakel na PAL-B/G). In Brasilië, word PAL saam met die 525 lyn, 29.97 raam/sekonde M-stelsel gebruik en maak van bykans al die NTSC-kleur subdraerfrekwensies gebruik. Byna al die ander lande wat die M-stelsel gebruik, gebruik die NTSC-kleurstelsel. In Argentinië, Paraguay en Uruguay, word PAL gebruik met die standaard 625-lyn stelsel, maar deur gebruik te maak van die NTSC-kleur subdraerfrekwensie (3.58 MHz); hierdie variante word die PAL-N en PAL-NC stelsels genoem.

Onlangs vervaardigde PAL televisie ontvangers kan tipies al hierdie stelsel ontsyfer behalwe in sommige gevalle die PAL-M en PAL-N stelsels. Baie van hulle kan ook Oos-Europese en Midde-oosterse SECAM ontvang, maar gewoonlik nie die Franse SECAM nie, tensy hul doelgemaak is vir die Franse mark nie. Baie van hulle kan ook basisband NTSC-M ontvang, soos vanaf videokassetspelers of televisiespeletjies maar gewoonlik nie vanaf uitsaaidienste nie.

Die PAL kleurstelsel kan ook toegepas word op 'n NTSC-tipe 525-lyn beeld om die "PAL-60" stelsel te vorm (soms ook "PAL-60/525" of "Pseudo PAL" genoem). Dit word dikwels gebruik in toepassings soos die speel van NTSC videobande op versoenbare PAL Videokassetopnemers, die speel van NTSC DVD-video's en rekenaarspeletjies aangesien die meeste moderne PAL televisiestelle hierdie soort sein kan hanteer sonder te veel probleme — standaard NTSC-3.58 ondersteuning is egter minder algemeen en het dikwels 'n wit-en-swart beeld tot gevolg wanneer dit op 'n PAL TV-stel vertoon word. Hierdie probleem kan egter maklik opgelos word deur RGB-verbindings in SCART-kabels te gebruik, wat baie algemeen in Europa te vinde is.

Eksterne skakels

• Oorsig oor verfristempo's van PAL, NTSC en rolprente