Sofia
Sofia (Bulgaars: София, [ˈsɔfijɐ], ) is die hoofstad, grootste stad en kulturele en ekonomiese sentrum van Bulgarye met sowat 1,2 miljoen inwoners. Die stad lê in die weste van Bulgarye, aan die voet van die Vitosja-bergmassief.
Sofia София | |
|---|---|
 | |
 Vlag  Wapen | |
| Leuse(s): „Расте, но не старее“ | |
  Sofia | |
| Koördinate: 42°41′51″N 23°19′25″O / 42.69750°N 23.32361°O | |
| Land |  Bulgarye |
| Stigting | 7de eeu v.C. |
| Regering | |
| • Burgemeester | Jordanka Fandakowa |
| Oppervlak | |
| • Totaal | 492 km2 (190 vk. myl) |
| Hoogte | 550 m (,2,1 ft) |
| Bevolking | |
| • Totaal | 1 204 685 |
| • Digtheid | 2 448/km2 (6 340/vk. myl) |
| Tydsone | UTC+2 (EET) |
| Skakelkodes | +(359) 02 |
| Webwerf | sofia.bg |
Die geskiedenis van Sofia – een van die oudste stede in Europa – gaan terug tot die 7de eeu v.C., toe die Thraciërs hier 'n nedersetting gestig het.
Geografie
wysig
Sofia lê in die Sofiavallei in Wes-Bulgarye, naby die Serwies-Bulgaarse grens, teen die noordelike voet van die Vitosjaberg. Vitosja (Bulgaars: Черни връх, "Swart Bergspits") is met 'n hoogte van 2 286 meter bo seevlak 'n gewilde toeristebestemming. Die ronde bergmassief strek oor sowat 40 kilometer en oorheers die stadshorison van Sofia. Die stad is aan drie kante omring deur berge.
Sofia het sy groei veral aan sy strategiese ligging naby drie belangrike bergpasse en handelsroetes te danke, wat al sedert die antieke tydperk Sentraal-Europa en die Adriatiese See met die Swart- en Egeïese See verbind.
'n Aantal klein riviere loop deur die stad, waaronder die Vladajska en Perlovska. Die boloop van die Iskarrivier vloei deur die oostelike stadsgebied. Sofia staan bekend vir sy warmbaddens. Kunsmatige mere en damme is in die 20ste eeu aangelê.
Sofia lê 150 kilometer noord-wes van Plowdiw, die tweede grootste stad in Bulgarye, 390 kilometer wes van Boergas, en 470 kilometer wes van Warna. Die laasgenoemde twee is die grootste Bulgaarse seehawens aan die Swartsee.
Geskiedenis
wysig
Die huidige Sofia is as 'n Thraciese nedersetting met die naam Serdica (afgelei van die Thraciese stam Serdi) gestig. Omtrent 500 v.C. het die Odrysi hulle in die gebied gevestig, en gedurende die 4de eeu v.C. het die stad vir 'n tyd lank onder die heerskappy van koning Philippos II van Masedonië en sy seun Alexander die Grote gekom.
Die Romeine, wat die stad in die jaar 29 verower het, het sy naam gewysig na Ulpia Serdica. Onder die heerskappy van keiser Marcus Ulpius Traianus (98–117) het die stad 'n municipium geword en as die sentrum van 'n administratiewe gebied, Dacia Interior, gedien. Ook munte is in Serdica geslaan. Uit hierdie tydperk dateer ook die eerste dokument (geskryf deur Ptolemaeus) wat na die antieke Serdica verwys.
Die Romeine het Serdica uitgebrei en met 'n stadsmuur en wagtorings versterk. Groot geboue, wat tydens die Romeinse tydperk opgerig is, sluit Romeinse baddens, administratiewe en godsdienstige geboue, 'n basiliek en 'n groot amfiteater (Bouleutherion) in. Toe keiser Diocletianus die Romeinse provinsie Dacia in Dacia Ripensis (teen die Donau-oewer) en Dacia Mediterranea verdeel het, het Serdica die hoofstad van die laasgenoemde geword. Die stad het in die volgende eeu verder gegroei, en keiser Konstantyn die Grote het na Serdica selfs as "my Rome" verwys.
Serdica was eerder 'n middelgroot stad, nogtans is sy stadsbeplanning, argitektuur, vermaaklikheidsgeriewe en sosiale lewe eersterangs. Die stad het ook onder die heerskappy van die Bisantynse keiser Justinianus I 'n bloeitydperk beleef. Dit is toe met 'n indrukwekkende vestingsmuur versterk, waarvan oorblyfsels bewaar is. Die stad is in 447 deur die Hunne verwoes, maar deur Justinianus herstel en herdoop na Triaditsa.
In 808/809 is die stad onder die naam Stredez (Sredets) by die Eerste Bulgaarse Ryk onder die heerskappy van Khan Kroem ingelyf en as 'n vesting en administratiewe sentrum uitgebou.
Nadat die stad verskeie kere beleër is, is dit in 1018 deur die Bisantyne verower en sy naam gewysig tot Triadica. Dit is eers in 1194 onder die heerskappy van Tsaar Ivan Asen I weer by die herstigte Bulgaarse Ryk ingelyf.
In die tydperk tussen die 12de en 14de eeu was Sofia 'n belangrike handelsentrum, wat ook vir sy ambagte bekend gestaan het. In 1376 is die stad herdoop na Sofia (Grieks: "wysheid"), afgelei van die Kerk van Sint Sofia. Nogtans is ook die ou naam Sredets nog steeds tot by die 16de eeu gebruik.
Die Ottomaanse Ryk het Sofia in 1382 onder die heerskappy van Murat I verower, en Sofia dien daarna meer as vier eeue lank as die hoofstad (beylerbeylik) van die provinsie Roemelië.
Die Vatikaan het in 1610 die bisdom van Sofia vir die Rooms-Katolieke bevolking van Roemelië gestig, wat tot by die jaar 1715 bestaan het. Die meeste Rooms-Katolieke het die land toe verlaat.
Tydens die Russies-Turkse Oorlog (1877–1878) is Sofia in 1878 deur Russiese troepe bevry. Die stad met 'n destydse bevolking van slegs 20 000 het in 1879 die hoofstad van die outonome Vorstedom Bulgarye geword. In 1908 is die Koninkryk Bulgarye gestig.
Gedurende die Tweede Wêreldoorlog is Sofia in 1943 en 1944 deur geallieerde lugaanvalle verwoes en later deur Sowjetse troepe ingeneem. Die Bulgaarse régime, 'n bondgenoot van Nazi-Duitsland, is omvergegooi, en Sofia het die hoofstad van die Sosialistiese Volksrepubliek Bulgarye geword (1944–1989).
'n Moltreinstelsel is tans in aanbou.
Ekonomie
wysig
Sofia is die ekonomiese sentrum van Bulgarye en lewer sowat 16 persent van die land se industriële produksie op. Die nywerheidsektor vervaardig veral metale (sowat drie derdes van Bulgarye se produksie), tekstiele, gom, leerprodukte, masjiene en elektroniese verbruikersware. Ook voedsel en tabak word hier verwerk. Sowat die helfte van Bulgarye se drukkerye is in Sofia gevestig.
Die stad is ook die finansiële sentrum van die land en huisves die Bulgaarse Effektebeurs en die hoofkwartiere van banke soos die Bulgaarse Nasionale Bank, HVB Bank Biochim, DSK Bank en Verenigde Bulgaarse Bank. Ander belangrike sektore is die boubedryf, handel en vervoer.
Die stad is 'n belangrike sentrum vir ondernemings met handelsbande in Oos-Europa, en Sofia is 'n gewilde bestemming vir buitelandse beleggers uit Wes-Europa en die Verenigde State.
Die werkloosheidsyfer in Sofia is met sowat 7 persent duidelik laer as in die res van die land (12 tot 17 persent). Boubedrywighede is orals in die stad aan die gang, en die pryse vir onroerende eiendom het in die laaste jare die hoogte in geskiet.
Eksterne skakels
wysig| Wikimedia Commons bevat media in verband met Sofia. |
- (en) Toerisme-inligting oor Sofia op Wikivoyage
- (bg) Amptelike webwerf
- (en) "Sofia". Encyclopædia Britannica. Besoek op 6 April 2024.