Wikipedia:Styl/Skakels

Skakels is 'n belangrike kenmerk van Wikipedia. Interne skakels bind die ensiklopedie in 'n onderling verbonde geheel. Interwikiskakels verbind die ensiklopedie met susterprojekte soos Wikisource, Wiktionary, en Wikipedia in ander tale. Eksterne skakels verbind Wikipedia met die Wêreldwye Web.

Toepaslike skakels verskaf 'n onmiddellike roete na 'n vollediger begrip van die betrokke onderwerp. Wanneer ookal 'n artikel geskryf of gewysig word, is die belangrik om nie net te oorweeg watter inhoud om in die artikel te plaas nie, maar ook watter skakels om in te sluit om die leser te help om verwante inligting op te spoor, sowel as watter ander bladsye na die artikel moet skakel. Sorg moet geneem word om te verhoed dat te veel of te min skakels ingesluit word.

Hierdie bladsy verskaf riglyne oor skakels gebruik moet word al dan nie, en hoe om skakels te formatteer.

Beginsels

Algemene riglyne in verband met skakels

Soos in later in detail verduidelik, kan skakels direk wees (Middelburg, Mpumalanga, wat lei tot Middelburg, Mpumalanga), of 'gepyp' (Middelburg, wat Middelburg in die teks tot gevolg het, maar steeds skakel na die artikel "Middelburg, Mpumalanga") — alhoewel die pyp-truuk 'n makliker manier is om hierdie spesifieke skakel te skep.

Afdelingsopskrifte mag nie self skakels bevat nie; In plaas daarvan moet {{hoofartikel}} of == Sien ook == onmiddellik na die opskrif geplaas word.

Skakels moet nie in die vetgedrukte herhaling van die titel in die openingsparagraaf geplaas word nie.

Wees konserwatief as u binne aanhalings skakel; skakel slegs na teikens wat ooreenstem met die betekenis wat duidelik deur die skrywer van die aanhaling bedoel word. Waar moontlik, skakel eerder die teks buite die aanhaling - voor dit of kort daarna. (As u hiperteks aangehaal het, voeg 'n redaksionele noot, [skakel in die oorspronklike] of [skakel bygevoeg], na gelang van die geval.)

Vermy, indien moontlik, skakels langs mekaar sodat hulle soos 'n enkele skakel ('n "see van blou") lyk, soos in [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] [[Nasionale vlag|Nasionale]] [[Weermag]]. Oorweeg dit om die sin te herformuleer, een van die skakels weg te laat, of eerder 'n enkele, meer spesifieke skakel te gebruik, bv. Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag.

Artikels oor tegniese onderwerpe vereis moontlik 'n groter digtheid van skakels as artikels wat van algemene belang is, omdat dit waarskynlik meer tegniese terme bevat wat algemene woordeboeke waarskynlik nie in konteks sal verklaar nie.

Pasop om na 'n artikel te skakel sonder om eers te bevestig dat dit in konteks nuttig is; die feit dat die titel daarvan ooreenstem met die konsep waarna u wil skakel, waarborg nie dat dit hoegenaamd oor die gewenste onderwerp handel nie. Dit is bv. onwaarskynlik dat 'n bouer wat oor skure praat, dit eerder na Skuur wil skakel in plaas van Skuur (gebou), en enige leser wat op so 'n skakel hoef te klik, sal sukkel om sin te maak van wat die stelsel bied.

Moenie skakels na gebruikers-, WikiProjek-, opstel- of konsepbladsye in artikels skep nie, behalwe in artikels oor Wikipedia self.

Voorkom dat lesers skakels moet najaag: as 'n baie tegniese term eenvoudig met baie min woorde verklaar kan word, doen dit. Gebruik 'n skakel waar nodig, maar moet die leser sover moontlik nie dwing om 'n skakel op te soek om die sin te verstaan nie. Die teks moet sinvol wees vir lesers wat nie skakels kan volg nie. Gebruikers kan artikels uitdruk of aflyn lees, en Wikipedia-inhoud kan in gepubliseerde vorm voorkom, dikwels sonder skakels.

Vermy die gebruik van gekleurde skakels wat die gebruiker se vermoë belemmer om skakels van gewone teks of kleurskakels te onderskei vir suiwer estetiese redes.

Te veel skakels en te min skakels

Wat gewoonlik geskakel moet word

'n Artikel het te min skakels indien woorde wat na artikels kan lei wat begrip van die artikel kan verbeter, nie geskakel is nie. In die algemeen moet skakels geskep word vir:

• Relevante konneksies met ander artikels wat lesers in staat sal stel om die huidige artikel beter te verstaan. Met ander woorde, skakels moet geskep word vir mense, gebeurtenisse, en onderwerpe wat reeds 'n artikel het of vanselfsprekend een verdien, solank die skakel relevant is tot die artikel ter sprake.
• Artikels met relevante inligting, byvoorbeeld: "sien HTML vir relevante agtergrond"
• Artikels wat tegniese terme, jargon, of slang-uitdrukkings/-frases verduidelik—u kan egter ook 'n bondige definisie in plaas van of bykomstig tot 'n skakel insluit. Indien daar geen toepaslike Wikipedia-artikel bestaan nie, kan 'n interwikiskakel na Wiktionary gebruik word.
• Eiename wat waarskynlik onbekend aan lesers sal wees
• Moenie huiwer nie om skakels te skep na potensiële artikels wat nog nie bestaan nie (sien § Rooi skakels onder).

Indien u voel dat 'n skakel nie in die lyf van die artikel behoort nie, oorweeg om dit na die "Sien ook"-afdeling te skuif.

Wat gewoonlik nie geskakel moet word nie

'n Artikel het te veel skakels wanneer dit so baie skakels bevat dat dit moeilik is vir 'n gebruiker om die skakels te identifiseer wat sy of haar begrip van die artikel sal verbeter. 'n Studie in 2015 van boekstaafdata het gevind dat "in die Engelse Wikipedia, van die 800 000 skakels wat in Februarie 2015 bygevoeg is, die meeste (66%) nie eens een keer in Maart 2015 gevolg is nie, en van die skakels wat wel gevolg is, daar net enkele kere op hulle geklik is," en dat "om eenvoudig meer skakels by te voeg nie die totale aantal skakels in die artikel waarop geklik word, verhoog nie. Skakels kompeteer eerder met mekaar vir gebruikeraandag."

'n Goeie vraag om uself te vra is of die lees van die artikel waarna u van plan is om te skakel 'n leser se begrip van die artikel waarvandaan u skakel, sal verbeter. Tensy 'n begrip spesifiek relevant is tot die konteks van die artikel, word die volgende gewoonlik nie geskakel nie:

• Alledaagse woorde wat deur die meeste lesers in die betrokke konteks verstaan word.
• Die name van onderwerpe waarmee die meeste lesers ten minste ietwat vertroud sal wees, tensy daar 'n belangrike rede in die konteks is om 'n skakel in te voeg:
  • Dit sluit gewoonlik bekende voorbeelde van geografiese kenmerke in (bv., die Himalajas, Stille Oseaan, Suid-Amerika), lokasies (bv. Verenigde State; New York Stad, of slegs New York as die stadskonteks reeds duidelik is; Londen, as die konteks Londen, Ontario uitsluit; Japan, Brasilië; Suidoos-Asië), tale (bv. Engels, Arabies, Koreaans, Spaans), nasionaliteite en etnisiteite (bv. Engels, Brits, Chinees, Turks; Afrikaan-Amerikaans, Hispanies), en religieë (bv. Christendom, Islam, Hindoeïsme, Boeddhisme).
  • Pare kontrasterende voorbeelde: Meer Xochimilco, midde-Atlantiese Rif; Aberbeeg, Tonga; Fries, Middel-Engels; Pruisies, Tohono O'odham, Afro-Kubaans; Zoroastrisme, Shinreikyo
  • Hierdie is twee ekstremiteite op 'n spektrum met 'n grys area tussen-in, wat in elke konteks anders is; gebruik u gesonde verstand.
• Algemene beroepe
• Algemene maateenhede, bv. eenhede in verband met valuta, tyd, temperatuur, lengte, area, of volume. Indien beide nie-metriese sowel as metriese ekwivalente verskaf word, soos in 5 cm (2.0 duim), dan hoef normaalweg nie een van die maateenhede geskakel te word nie, want die meeste lesers sal ten minste een van die eenhede verstaan.
• Datums

Herhaalde skakels

Oor die algemeen moet 'n skakel slegs een keer in 'n artikel verskyn, maar as dit nuttig is vir lesers, kan 'n skakel herhaal word in inligtingskassies, tabelle, onderskrifte, voetnota's, hoednota's en by die eerste keer ná die inleiding. Verwysings staan alleen in die gebruik daarvan, en daar is geen probleem daarmee om dieselfde skakel in baie aanhalings in 'n artikel te herhaal nie; bv. |werk=[[Rapport]].

Inleiding

Te veel skakels mag die leesbaarheid van die inleiding verlaag. In tegniese artikels wat ongewone terminologie gebruik, mag 'n hoër digtheid van skakels as gewoonlik in die inleiding toepaslik wees. Probeer om in sulke gevalle 'n informele verduideliking in die inleiding te verskaf en stel die gebruik van meer tegniese terminologie tot later in die artikel uit—sien Wikipedia:Maak tegniese artikels verstaanbaar en Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie.

Voorbeeld

As voorbeeld, sien die artikel oor die Chapman-Kolmogorov-vergelyking:

• Verseker moet "waarskynlikheidsleer" en "stogastiese prosesse" geskakel word, aangesien dit tegniese terme is wat baie lesers waarskynlik nie met die eerste oogopslag sal verstaan nie.
• Oorweeg dit slegs om "wiskunde" en "Markovketting" te skakel indien dit spesifiek vir die onderwerp relevant is.
• Moenie na "Britse wiskundige" en "Russiese wiskundige" skakel nie, want dit is breë artikels sonder 'n direkte verband met die Chapman-Kolmogorov-vergelyking.

Duidelikheid van skakel

Die artikel wat geskakel word, moet sover moontlik, ooreenstem met die term wat as die skakel vertoon word. Die skakeldoel en die skakeletiket hoef nie met mekaar ooreen te stem nie, maar die skakel moet so intuïtief as moontlik wees.

Spesifisiteit van skakel

Skakel altyd na die artikel met die mees spesifieke onderwerp wat geskik is vir die konteks waaruit u skakel: dit sal oor die algemeen meer gefokusde inligting bevat, sowel as skakels na meer algemene onderwerpe.

Skakels na onderafdelings

As 'n bestaande artikel 'n afdeling het wat spesifiek oor die onderwerp handel, kan u dit direk herlei of daaraan koppel deur die artikelnaam met 'n hutsmerk (#) op te volg en dan die naam van die onderafdeling.

Gebreekte skakels na afdelings

'n Probleem kan ontstaan as die titel van die afdeling om die een of ander rede verander het, aangesien hierdie aksie enige inkomende onderafdeling-skakels sal verbreek (indien dit voorkom, sal inkomende skakels standaard aan die bokant van die gekoppelde artikel verskyn). Die aanbevole manier om hierdie breuk te voorkom, is om 'n "Anchor"-vorm te gebruik wat die voornaam van die afdeling spesifiseer.

Tegnieke

Aansture

Gestel jy moet poedel koppel, en daar is nog nie so 'n artikel nie. U wil dalk 'n AANSTUUR van "poedel" na "hond" soos volg skep: skakel soos gewoonlik: Sy het 'n [[poedel]] besit. As u dit stoor of voorskou, sal u sien: Sy het 'n poedel besit. Kliek op die rooi skakel, en u word uitgenooi om 'n nuwe bladsy vir poedel te skep; voer dan #AANSTUUR:[[Hond]] in, sodat lesers wat op poedel kliek, direk na die honde-artikel geneem word. Die aanstuur is beter as 'n direkte skakel soos [[hond|poedel]], want wanneer 'n werklike poedel-artikel uiteindelik geskep word (vervanging van die aanstuur), sal lesers wat op poedel klik, outomaties daarheen geneem word sonder dat iemand na al die hond-skakels hoef te gaan kyk om te besluit watter moet eintlik poedel toe gaan nie.

Gebruik hierdie voorbeeld om 'n skakel na 'n aanstuurbladsy sonder om die onderliggende aanwysing te volg: {{geen herleiding|poedel}}.

Gepypde skakels

Hou die pypskakels so intuïtief as moontlik. Maak seker dat die leser volgens die beginsel van die minste verbasing weet wat om te verwag as hy op 'n skakel klik. U moet u bladsystruktuur en skakels beplan sodat alles redelik en sinvol lyk. As 'n skakel lesers na 'n ander plek neem as waar hulle gedink het dit sou wees, moet dit hulle ten minste êrens heen neem wat sin maak. Moet byvoorbeeld nie skryf:

Richard Feynman was ook bekend vir sy werk in [[Parton (deeltjiefisika)|deeltjiefisika]] nie.

Hier sou lesers die skakel sien as deeltjiefisika, nie die verskuilde verwysing na die bladsy Parton (deeltjiefisika) nie, tensy hulle op die skakel klik of hul muis daaroor hou. As 'n fisiese kopie van die artikel gedruk is, sal die verwysing na die partonmodel verlore gaan. Sulke skakels word soms "paaseier"- of "duikboot"-skakels genoem.

Skakels na Wikipedia se kategorieë

Wikipedia bevat kategorieë soos [[Kategorie:Rugby]]; as u dit onderaan 'n artikel voeg, word dit in daardie kategorie geplaas. U kan 'n kategorie skakel deur 'n dubbelpunt vooraan te sit.

Rooi skakels

Oor die algemeen verskaf te veel skakels 'n ongewensde effek vir leesbaarheid. Maar indien te veel blou skakels die aandag aftrek, is rooi skakels nog erger. Die mees neutrale tekskleur, waarskynlik swart, is gewoonlik die mees produktiewe.

Indien dit wil voorkom asof die vlak van rooi skakeling oordadig is in teksgedeeltes, moet u onthou dat daar bevind is dat rooi skakels 'n dryfkrag is wat bydraes aanmoedig, Gebruik dan die feit om die waargenome stilistiese kwessies van "oorskakeling" te balanseer met die rooi skakels. Alle wettige rooi skakels is titels vir die onvervulde dekking van onderwerpe wat nie in stryd is met Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie nie.

Nagaan van skakels terwyl hulle geskep word

Dit is maklik om 'n foutiewe skakel te skep sonder om dit agter te kom. Wanneer 'n nuwe blou skakel geskep word in 'n artikel, is dit raadsaam om die "Wys voorskou"-knoppie te druk, en op die blou/rooi skakels te klik, om te kontroleer of die skakel wel verbind is aan die teikenartikel wat u bedoel het. Indien u na 'n dubbelsinnigheidsbladsy herlei word, is dit natuurlik beter om daar-en-dan werk te maak daarvan om na die korrekte blad te skakel.

Deur naamgewingskonvensies te volg, sal 'n interne skakel baie meer waarskynlik lei tot 'n bestaande artikel. As daar nog nie 'n artikel oor die onderwerp bestaan nie, sal 'n goeie skakel dit makliker maak om later 'n korrekte naam te skep.

Spesifieke gevalle

Skakels na dag-en-maand of jaar

Maand-en-dag-artikels (bv. 24 Februarie en 10 Julie) en jaarartikels (bv. 1955) moet nie gekoppel word nie, tensy die gekoppelde datum of jaar 'n beduidende verband hou met die onderwerp van die skakelartikel, verder as dié van die datum op sigself, sodat die koppeling die leser se begrip van die onderwerp verhoog. Byvoorbeeld:

• Die datum (of jaar) moet nie in 'n sin soos (die Sydney-operahuis) gekoppel word nie: "Die operahuis in Sydney het op 28 Junie 2007 'n UNESCO-wêrelderfenisgebied geword", omdat daar weinig of geen inhoud van 28 Junie of 2007 bekend is oor veral UNESCO, wêrelderfenisgebiede of die operahuis in Sydney.
• Die geboorte en dood van die argitek Anton van Wouw moet nie met mekaar verbind word nie, want min of geen inhoud van 1862 of 1945 verhoog die leser se begrip oor Anton van Wouw of sy werk.

• [[Tydlyn van die Tweede Wêreldoorlog (1942)|1942]] is moontlik gekoppel aan 'n ander artikel oor die Tweede Wêreldoorlog.
• [[1787 in die wetenskap|1787]] kan moontlik gekoppel wees aan 'n gedeelte waarin 'n spesifieke ontwikkeling in die metrieke stelsel wat in daardie jaar plaasgevind het, bespreek is.

Maateenhede wat nie obskuur is nie

Daar behoort nie na maateenhede geskakel te word indien hulle in die algemene dag-tot-dag gebruik vir lesers verstaanbaar is nie. Blou skakels na bv. km (kilometer), gram of hoogte bo seevlak is onnodig.

Eksterne skakels-afdeling

Wikipedia is nie 'n versameling van "Eksterne skakels" nie, en 'n artikel wat slegs uit eksterne skakels bestaan is nie aanvaarbaar volgens die "wat Wikipedia nie is nie" beleid.

Sintaksis

Die sintaksis vir die verwysing na 'n URL is eenvoudig. Omsluit dit net in hakies met 'n spasie tussen die URL en die teks wat vertoon moet word wanneer die bladsy voorbeskou of gestoor word:

[https://www.restaurant.org Maandag se spyskaart]

sal die volgende teks vertoon:

Maandag se spyskaart

Die URL moet begin met http:// of https://, of enige ander protokol, soos ftp:// of news://.

Titels van skakels

U behoort nie 'n beskrywende titel by 'n ingebedde HTML-skakel binne 'n artikel te voeg nie. As u 'n ingebedde skakel as bron in 'n artikel gee, moet u die URL in vierkantige hakies omsluit, soos volg: [https://www.guardian.co.uk/usa/story/0,12271,1650417,00.html] → [1]. U moet egter 'n beskrywende titel byvoeg wanneer 'n eksterne skakel aangebied word in die afdeling Verwysings, Verdere lees of Eksterne skakels. Dit word gedoen deur beskrywende teks na die URL te verskaf, geskei deur 'n spasie en dit alles in vierkantige hakies omsluit.

URL'e as ingebedde (genommerde) skakels

Sonder die opsionele teks verskyn eksterne verwysings as outomaties genommerde skakels:

[https://en.wikipedia.org/]

word vertoon as

[2]

Wanneer 'n ingebedde HTML-skakel gebruik word om 'n inlynbron in 'n artikel te verskaf, moet 'n genommerde skakel na die leestekens, soos hierdie,[3] gebruik word, met 'n volledige verwysing in die afdeling Verwysings. Hierdie verwysingstyl word nie aanbeveel nie, omdat sulke skakels vatbaar is vir skakelvrot. Raadpleeg Wikipedia:Verwysingsbronne en Wikipedia:Verifieerbaarheid vir meer inligting.

Posisie in artikel

Geïntegreerde skakels wat inligting in 'n artikel ondersteun, word op dieselfde manier geposisioneer as enige ander verwysing in die artikel, volgens die gewone standaarde vir verwysings na leestekens. Skakels wat nie as bronne gebruik word nie, kan soos volg in die afdeling Eksterne skakels gelys word:

==Eksterne skakels==

* [https://...]

* [http://...] Soos met ander opskrifte op die boonste vlak, moet twee gelykaantekens gebruik word om die opskrif vir eksterne skakels te merk.

Eksterne skakels moet altyd die laaste afdeling in 'n artikel wees. Dit word voor kategorieë en navigasiesjablone geplaas.

Nie-Afrikaanstalige webwerwe

Behalwe Afrikaanse en Engelse webwerwe, behoort vreemde tale as bronne vermy te word om verwarring te verhoed.

Lêertipe en -grootte

As die skakel nie na 'n HTML- of PDF-lêer is nie (laasgenoemde word outomaties geïdentifiseer deur die sagteware met 'n ikoon soos volg: [4], identifiseer die lêertipe. As u 'n blaaier-inprop benodig om die lêer te sien, noem dit ook. As 'n skakel na 'n PDF-lêer is, maar nie met .pdf eindig nie, kan u 'n #.pdf aan die einde plaas om dit as 'n PDF aan te dui

Interwikiskakels

Skakeling

Interwiki-skakels kan as volg gekryf word:

[[wiktionary:artikel]] wat weergegee word as: wiktionary:artikel

Die pypsimbool onderdruk die prefix:

[[wiktionary:artikel|]] → artikel

Teks bygevoeg na die pypsimbool lewer 'n ander beskrywing:

[[wiktionary:artikel|Springbokke]] → Springbokke

Drywende kassies

Drywende kassies vir skakels na artikels in ander Wikimedia Stigting-projekte soos Wiktionary en Wikiquote, kan met spesiale skakelvorms gedoen word.

Instandhouding van skakels

Skakeling en voortdurende wysiging is die belangrikste kenmerke van Wikipedia. Deurlopende verandering maak die skakel egter kwesbaar vir verworwe tegniese foute en die latere verskaffing van ander inligting as wat oorspronklik bedoel was. Dit geld vir beide "uitgaande" skakels (vanaf 'n artikel) en "inkomende" skakels (na 'n artikel).

• Uitgaande skakels: dit moet van tyd tot tyd gekontroleer word vir onbedoelde veranderinge wat ongewens is. As die geleentheid hom voordoen om hul te formateer, om die toepaslikheid en fokus te verbeter, moet dit gedoen word.
• Inkomende skakels: As u 'n artikel skep, word alle bestaande rooi skakels na die blou titel omgeskakel. Daarom is dit verstandig om die "Wat skakel hierheen" na te gaan om sodanige rooi skakels te identifiseer en of hul gepas is.

Sien ook

• Wikipedia:Skakel

Eksterne skakels

• Silvers, V. L.; Kreiner, D. S. (1997). "The Effects of Pre-existing Inappropriate Highlighting on Reading Comprehension". Reading Research and Instruction. 36 (3): 217–223. doi:10.1080/19388079709558240. MASID 3889799.
• s=Spinellis, Diomidis; Louridas, Panagiotis (2008). "The Collaborative Organization of Knowledge". Communications of the ACM. 51 (8): 68–73. doi:10.1145/1378704.1378720.
• Internal link analyzer vir opsporing van oorbodige skakels in Wikipedia