Ayrton Senna

Ayrton Senna da Silva (21 Maart 1960 - 1 Mei 1994), beter bekend as Ayrton Senna, was 'n Brasiliaanse renjaer wat die Formule Een-wêreldkampioenskap drie keer verower het. Sy dood in 1994 word steeds deur baie Brasiliane betreur en hy bly tot vandag toe een van Formule Een se gewildste persoonlikhede, al was hy tydens sy loopbaan dikwels 'n meer omstrede karakter as wat deesdae aan hom toegedig word.

Ayrton Senna
Ayrton Senna by Imola in 1989
Geboortedatum	21 Maart 1960
Geboorteplek	São Paulo
Sterfte	1 Mei 1994 (op 34) Imola, Italië
Volle naam	Ayrton Senna da Silva
Nasionaliteit	Brasilianer
Aktiewe jare	1984 - 1994
Ou span(ne)	Toleman, Lotus, McLaren, Williams
Inskrywings	162
Kampioenskappe	3
Oorwinnings	41
Podiums	80
Loopbaanpunte	610
Voorste wegspronge	65
Vinnigste rondtes	19
Eerste F1-wedren	1984 Brasiliaanse Grand Prix
Eerste wen	1985 Portugese Grand Prix
Laaste wen	1993 Australiese Grand Prix
Laaste inskrywing	1994 San Marino Grand Prix

Vroeë lewe

Senna is in São Paulo gebore. As 'n seun van 'n welvarende Brasiliaanse grondeienaar, het hy vinnig 'n belangstelling in motorwedrenne ontwikkel. Hy is deur sy pa, self 'n wedrengeesdriftige, aangemoedig en het al op vierjarige ouderdom in 'n knortjor gejaag. Hy het aan die plaaslike knortjorkompetisie begin deelneem op die wettige ouderdom van 13. In 1977 het hy die Suid-Amerikaanse Knortjor-kampioenskap gewen en het verskeie kere die tweede plek in die wêreldkampioenskap behaal al het hy nooit gewen nie.

Hy het in 1981 na Europa verhuis, waar hy aan die Britse Formule Ford 1600 kompetisie begin deelneem het en dit dan ook in daardie jaar gewen het. Hy het sy moeder se nooiensvan, Senna, aangeneem aangesien da Silva 'n uiters algemene van in Brasilië is. In 1982 het Senna beide die Britse en Europese Formule Ford 2000-kampioenskappe gewen.

In 1983 wen hy die Macau Grand Prix en oorkom sy grootste teenstander daardie jaar in die Britse F3 kampioenskap wat hy wen en kry 'n plek in die Toleman-Hart-F1-span in 1984. Sy talente het duidelik geblyk veral na hy goed gedoen het by die Monaco Grand Prix onder nat en moeilike omstandighede. Die volgende jaar sluit Senna hom by die Lotusspan aan en wen die Portugese Grand Prix op 21 April 1985 by Estoril, weereens onder moeilike omstandighede.

McLaren-loopbaan

In 1988 sluit Senna hom by die McLaren-span aan met Alain Prost as sy spanmaat. Die grondslag vir 'n hewige tweestryd tussen Senna en Prost is gelê wat uitgeloop het op 'n hele aantal wedreninsidente tussen die twee. Saam het hulle 15 van die 16 wedrenne in 1988 gewen met Senna as die uiteindelike wenner, wat hom ook sy eerste wêreldrenjaerskampioenskap besorg het. In die daaropvolgende jaar het die wedywering meer intens geword en gelei tot 'n fisiese oorlog op die renbaan en 'n sielkundige een daarvandaan. Prost het die kampioenskap gewen in 1989 na 'n berugte sperdraai-insident op Suzuka. Prost het in 1990 na Ferrari geskuif maar dit was nog het einde niet, en die wedywering het sy hoogtepunt bereik met 'n omstrede professionele oortreding aan die begin van die beslissende Japannese Grand Prix in 1990.

Die voorste wegspringplek is verkeerdelik aan die 'vuil' kant van die baan toegewys. Senna het versoek dat dit reggestel word, voor die kwalifiserende rondtes, maar na hy eerste gekwalifiseer het, moes hy tot sy ontsteltenis ontdek dat die toewysing onveranderd gebly het. Met die wegtrek het Prost eerste weggetrek maar toe hy die eerste regterhandse draai wou neem het Senna in hom vasgejaag. Telemetrie het getoon dat Senna nooit eens sy voet van die versneller afgehaal het nie. Beide die renjaers is dus uit die wedren met die gevolg dat Senna die kampioenskap gewen het, aangesien hy reeds voor was in die puntestand. Senna het later laat blyk dat dit sy manier was om Prost terug te betaal vir die voorval by die sperdraai in Suzuka die vorige jaar. Baie ondersteuners het dit as 'n opperste siniese daad beskou en is hy uit baie oorde daaroor gekritiseer. Hy is daarvan beskuldig dat hy 'n videospeletjiementaliteit van wen teen alle koste aan die sport bekend gestel het.

Op die baan was Senna meedoënloos en het dikwels uiterste vasberadenheid en presisie getoon, veral tydens kwalifisering, waar hy die absolute meester was (hy het uiteindelik 'n rekord 65 voorste wegspronge behaal). In nat weer was Senna onoortreflik en het hy in 1993 by die Europese Grand Prix sy vaardigheid by Donnington Park ten toon gestel deur sy opponente in nat weer in 'n minderwaardige motor te verneder. Hy het vanuit die 5de wegspringposisie weggetrek en die voortou geneem voordat die eerste rondte verby was en voor gebly om die oorwinning te behaal. Senna het ook die Monaco Grand Prix ses keer gewen en is dikwels die Meester van Monaco genoem.

Ontydige dood

Ayrton Senna se graf in São Paulo.

In 1994 het Senna uiteindelik die sukkelende McLaren-span verlaat om hom by die topspan van daardie tyd, Williams-Renault, aan te sluit. Hy kon nie sy eerste twee wedrenne voltooi nie, ten spyte van die feit dat hy uit die voorste plek weggespring het in beide wedrenne. Op 1 Mei 1994 neem hy aan sy derde wedren vir Williams deel, die San Marino Grand Prix in Imola. Senna het weereens voor weggespring maar sou nooit die wedren voltooi nie. Roland Ratzenberger is vroeër dieselfde naweek dood tydens 'n oefensessie en almal, insluitend Senna, was baie ontsteld daaroor. Ironies genoeg het Senna sy laaste oggend in vergaderings met mederenjaers gespandeer om veiligheid in Formule Een te bespreek.

Hy het voorgeloop op die sesde rondte toe sy motor die baan by die Tamburello-draai verlaat en die betonmuur getref het. Telemetrie het getoon dat hy die baan teen 'n snelheid van 297 km/h verlaat het en dat die motor die muur teen 216 km/h getref het. Hy was 34 jaar oud toe hy oorlede is.

In 2000 is hy postuum by die Internasionale Motorsport se Ererol ingelyf. Daar word gespekuleer dat die verlaagde banddruk in sy bande vanweë 'n veiligheidsmotorperiode in die wedren net voor die insident sy motor laer gemaak het. Dit het daartoe gelei dat sy motor se onderstel die baan getref het en veroorsaak dat sy motor se greep op die pad verswak het. Senna se poging om daarvoor te kompenseer het waarskynlik daartoe gelei dat sy motor die verkeerde rigting ingeslaan het toe die motor se greep op die pad skielik weer herstel is. Daar bestaan egter ook ander menings oor die oorsaak van die ongeluk.

Ayrton Senna bestuur vir Lotus by die 1986 Britse Grand Prix.

Senna se veiligheidshelm

Senna het nie van die stuurkolom se posisie gehou nie en gevra dat dit verander moes word, en baie reken dat dit hierdie gemodifiseerde stuurstang is wat gebreek het tydens die wedren. 'n Ander faktor is die Formule Een-verbod op gerekenariseerde aktiewe vering wat aan Williams die kampioenskap in die vorige jaar besorg het. Daar word beweer dat die renjaers aan die stelsel gewoond geraak het, en dus makliker foute daarsonder begaan het.

Die Williams-span was vir baie jare in 'n hofstryd betrokke met Italiaanse aanklaers, weens 'n aanklag van manslag, maar hulle is uiteindelik onskuldig bevind. Die saak is egter in 2004 weer heropen.

Sy dood is allerweë in Brasilië as 'n nasionale tragedie beskou. Senna is begrawe te Cemitério do Morumbi, 'n begraafplaas in sy tuisdorp São Paulo.

Eksterne skakels

• http://www.ias.org.br Geargiveer 6 September 2017 op Wayback Machine
• http://www.ayrton-senna.com/s-files/
• http://www.ayrton-forever.fr.st/
• Grand Prix History - Hall of Fame, Ayrton Senna