Diskordansie

Wanneer daar in die geologiese geskiedenis van 'n bepaalde gebied 'n tydperk bestaan waarin geen gesteentelae afgeset word nie, of daar selfs lae deur erosie verwyder word ontstaan 'n onderbreking of gaping in die opeenvolging van die lae. Hierdie onderbreking staan bekend as 'n diskordansie.

Hutton's Unconformity by Jedburgh, Skotland, geïllustreer deur John Clerk in 1787, en gefotografeer in 2003.

Lae wat sonder onderbreking afgeset is, volg konkordant op mekaar As daar egter 'n onderbreking plaasvind, lê hulle diskordant op mekaar, As die lae voor die onderbreking en dié wat daarna afgeset is, parallel bo-op mekaar lê word gepraat van diskonformiteit. Bestaande lae kan egter gekantel of geplooi word (soos gedurende bergvorming) voordat nuwe lae horisontaal op die versteurde lae geset word, dan word 'n hoekige klinodiskordansie gevorm, Die vlak tussen die lae, wat ouer is as die diskordansie en die lae wat later afgeset word, staan bekend as die diskordansievlak, Wanneer 'n diskordansie van beperkte omvang is en heel lokaal voorkom, word dit 'n diastema genoem,

Diskordansies word gewoonlik soos volg gevorm:

'n Sedimentêre kom (gewoonlik 'n meer of see) word geleidelik gevul deur die afsetting van sedimentêre materiaal soos rolstene, sand en klei. Hierdie materiale word in horisontale lae afgeset. As gevolg van afwaartse kragte in die aardkors word die kom steeds dieper en meer sedimentêre materiaal kan afgeset word, sodat daar soms tot 'n baie groot dikte lae konkordant op mekaar volg,

Wanneer die afwaartse krag verdwyn, begin die lae opwaarts beweeg, dikwels tot ver bo seevlak om bergreekse te vorm, In die proses word die lae gekantel en geplooi. Deur die proses van erosie word berge nou geleidelik afgeërodeer totdat 'n plat vlak, bekend as 'n skiervlakte (skier=amper), gevorm word, Wanneer hierdie vlakte nou weer oorstroom word, hetsy deur daling van die land of deur styging van die seevlak, vind transgressie plaas en word nuwe sedimentêre gesteentes op die ouer gesteente afgeset. Die eerste sedimente wat afgeset word, is gewoonlik rolstene, dit wil sê rotsfragmente wat deur riviere en golwe afgerond is. Hierdie rolsteenlaag vorm nou 'n basale konglomeraat in die nuwe opeenvolging van lae. So 'n basale konglomeraat is ook dikwels 'n goeie aanduiding dat daar 'n diskordansie bestaan. Die aanwesigheid van 'n diskordansie kan ook vasgestel word deur onderbreking in die fossielrekord of deur konsentrasies van fossielreste in een laag.

Groot Diskordansie

Daar is verskeie diskordansies op verskeie plekke aangetref, meer een daarvan word die Groot Diskordansie (Eng.: Great Unconformity) genoem. Hierdie diskordansie betref die ontbreek van lae van 'n miljard jaar of meer wat op baie plekke in die wêreld aangetref word. Sedimente uit die kambrium lê dikwels op gesteentes uit die Paleoproterosoïkum wat baie ouer is. Die Grand Canyon in die Verenigde State is een plek waar dit goed bestudeer kan word.

Na die oorsake word nog baie navorsing gedoen maar dit lyk veroorsaak te wees deur die opbreking van die kontinent Rodinië, wat gesteentes gevorm het wat deur verwering groot hoeveelhede koolstofdioksied uit die atmosfeer vasgelê het. Dit het rondom 720 miljoen jaar geleë, in die kriogenium, tot 'n tydperk van wêreldwye glasiasie gelei, wat baie erosie veroorsaak het. Hele bergkettings is afgeslyp en as sediment afgevoer.

Bronnelys

• Wêreldspektrum, Vol. 5, 78-79, ISBN 0 908409 46 X

Eksterne skakels

• How Snowball Earth Leveled Mountains and Created the Great Unconformity Myron Cook