Eros (mitologie)
Eros (Grieks: Ἔρως) was in die Griekse mitologie die oergod van seksuele liefde en skoonheid. Hy is ook as ’n vrugbaarheidsgod aanbid. Sy eweknie in die Romeinse mitologie is Kupido.
| Eros | |
|---|---|
| Griekse god | |
 Eros, 1ste eeu v.C., marmerbeeld van Pompeji. Dit is ook bekend as Eros Centocelle en is vermoedelik ’n kopie van die kolossale Eros van Thespië, ’n werk deur Praxiteles.
| |
| Naam | Eros |
| God van | Seksuele begeerte en aantrekkingskrag |
| Blyplek | Die berg Olimpus |
| Simbool | Boog, pyle, kerse, harte, vlerke en soen |
| Vrou | Psugê |
| Ouers | Chaos Afrodite en Ares Afrodite en Hermes Penia en Poros Iris en Zefuros |
| Broers, susters | Harmonia, Anteros, Himeros, Fobos, Adrestia, Deimos |
| Kinders | Hedone |
| Romeinse eweknie | Kupido |
In sommige mites was hy die seun van Afrodite en Ares, maar volgens Plato se Symposium is hy verwek deur Poros (Rykdom) en Penia (Armoede) op Afrodite se geboortedag. Nes met Dionisos word soms na hom verwys as Eleuterios, "Die Bevryder".
Die twee kante van Eros
wysigDaar blyk twee kante aan Eros se bestaan te wees. In die eerste is hy ’n oergod wat nie net erotiese liefde verpersoonlik nie, maar ook die kreatiewe drif van die natuur, die eersgebore Lig vir die skepping en ordening van alle dinge in die kosmos. In Hesiodus se Teogonie het Eros uit Chaos, die leemte waaruit die hele wêreld ontstaan het, gekom saam met Gaia, die Aarde, en Tartaros, die onderwêreld; volgens Aristophanes se toneelstuk Die Voëls (omstreeks 414 v.C.) kom hy voort uit ’n eier wat deur Erebos (Duisternis) bevrug en deur Nyx (Nag) gelê is.
Alternatiewelik is Eros die seun van Afrodite en óf Ares (meestal) óf Hermes óf Hefaistos; of van Poros en Penia.
Die aanbidding van Eros was nie algemeen in vroeë Griekeland nie, maar het later wydverspreid voorgekom. In Athene het hy ’n baie gewilde kultus met Afrodite gedeel, en die vierde dag van elke maand was vir hom heilig.
Eros en Psyche
wysig
Eros se moeder, Afrodite, is in die Verhaal van Eros en Psyche, wat in die 2de eeu geskryf is, jaloers op die skoonheid van ’n sterflike vrou met die naam Psyche. Sy vra Eros toe om sy goue pyle te gebruik om Psyche verlief te maak op die lelikste man op aarde. Eros stem in, maar raak self verlief op Psyche toe hy homself per ongeluk met ’n goue pyl prik.
Hy laat haar na ’n berg gaan waar sy haar onsterflike man sou ontmoet soos ’n orakel dit aan haar ouers openbaar gemaak het. Daar wag hy vir haar, maar verbied haar om die lampe aan te steek sodat sy hom nie erken nie. Toe sy ná talle passievolle nagte saam met Eros een nag ’n lamp aansteek terwyl hy slaap en hom herken, word hy wakker en vlug weg van haar.
Aan die einde van die verhaal, waarin Afrodite vir Psyche ’n paar onmoontlike take gee om te voltooi, vind Eros haar weer en smeek Zeus en Afrodite vir hul toestemming om met haar te mag trou. Hulle stem in en Zeus maak Psyche onsterflik.
Afrodite het op hul bruilof gedans en hulle het hul kind wat daarna gebore is Plesier genoem, of in die Romeinse mitologie Voluptas.
Beskermheer van manlike liefde
wysigVolgens tradisie wat deur Eratostenes geskep is, is Eros hoofsaaklik die beskermheer van liefde tussen mans, terwyl die liefde tussen mans en vroue Afrodite se gebied is. Meleager noem dié rol in ’n gedig: " ’n vrou werp die vuur wat mans waansinnig maak vir vroue; maar Eros self heers oor die passie vir mans." (Mousa Paidiké, 86)
Skakels
wysig- Hierdie artikel is merendeels vertaal uit die Engelse Wikipedia-artikel en:Eros