Georges Seurat

Georges-Pierre Seurat (Frans: [ʒɔʁʒ pjɛʁ sœʁa]; 2 Desember 1859 – 29 Maart 1891) was 'n Franse post-Impressionistiese skilder en tekenaar. Hy is bekend vir sy innoverende gebruik van tekenmedia en vir die ontwikkeling van die skildertegnieke divisionisme en pointillisme. Seurat se kunssinnige persoonlikheid was 'n kombinasie van kwaliteite wat gewoonlik as kontrasterend en onverenigbaar beskou word: aan die een kant was daar sy uiterste en delikate gevoeligheid; aan die ander, 'n passie vir logiese abstraksie en 'n amper wiskundige presisie. Sy grootskaalse werk, 'n Sondagmiddag op die eiland La Grand Jatte (1884–1886), wat die koms van Neo-impressionisme ingelui het, het moderne kuns 'n nuwe koers laat inslaan en is een van die ikone van laat negentiende eeuse skilderkuns.

Georges Seurat
Georges Seurat in 1899.
Geboortenaam	Georges-Pierre Seurat
Gebore	(1859-12-02)2 Desember 1859 Parys, Frankryk
Sterf	29 Maart 1891 (op 31) Parys, Frankryk
Nasionaliteit	Frankryk
Veld	Kunsskilder
Beweging	Postimpressionisme, Neoimpressionisme, Pointillisme
Werke	'n Sondagmiddag op die eiland La Grande Jatte

Biografie

Gesin en opleiding

Georges Seurat, 1889–90, Le Chahut, olie op doek, 170 x 141 cm, Kröller-Müller Museum, Otterlo.

Seurat is op 2 Desember, 1859, in Parys gebore. Sy pa, Antoine Chrysostome Seurat was 'n voormalige regsamptenaar wat ryk geword deur met eiendom te spekuleer, en sy ma, Ernestine Faivre, was van Parys. Georges het 'n ouer broer en suster gehad.

Georges Seurat het aanvanklik kuns studeer aan die École Municipale de Sculpture et Dessin, naby sy ouerhuis in die boulevard Magenta. In 1878 het hy sy studies aan die École des Beaux-Arts voortgesit waar hy by Henri Lehmann klasgeloop het en 'n konvensionele akademiese opleiding ontvang het. Hy het onder andere van gietstukke van antieke beelde af gewerk en die tekeninge van ou meesters afgeteken. Sy formele kunsopleiding het in November 1879 tot 'n einde gekom toe hy die École des Beaux-Arts moes verlaat om vir 'n jaar weermagdiens te doen.

Ná 'n jaar in die Brest Militêre Akademie het hy na Parys toe teruggekeer waar hy 'n ateljee met sy vriend Aman-Jean gedeel het. Vir die volgende twee jaar het hy aan die bemeestering van die monochrome tekentegniek gewerk. Sy eerste uitgestalde werk, wat in 1883 by die Salon gesien kon word, was 'n Conté-krytskets van Aman-Jean. Hy het ook 'n noukeurige studie van die werke van Eugène Delacroix gemaak en veral op sy gebruik van kleur gelet.

Baaiers by Asnières

Hy het 1883 aan sy eerste groot skildery gewerk – 'n groot doek met die titel Baaiers by Asnières, 'n monumentale werk van jong mans wat in 'n werkersklasbuurt van Parys langs die Seine ontspan. Alhoewel Seurat in sy gebruik van kleur en lig deur Impressionisme beïnvloed is, toon die skildery met sy egalige, vereenvoudigde teksture en versigtig omlynde, amper beeldhouagtige figure die voortgesette impak van sy Neoklassikale opleiding. Seurat het ook van die Impressionistiese ideaal wegbeweeg deur 'n aantal tekeninge en oliesketse te maak voordat hy in sy ateljee aan die doek begin werk het.

'n Sondagmiddag op die eiland La Grande Jatte

'n Sondagmiddag op die eiland La Grande Jatte, 1884–86, olie op doek, 207.5 × 308.1 cm, Kunsinstituut van Chicago.

In die somer van 1884 het Seurat aan 'n Sondagmiddag op die eiland La Grande Jatte begin werk wat hom twee jaar geneem het om te voltooi.

Die skildery beeld lede van die verskillende sosiale klasse uit wat aan verskillende park-aktiwiteite deelneem. Die fyn naasmekaarstelling van stippels veelkleurige verf stel die kyker se oë in staat om die kleure opties te meng eerder as om die kleure fisies op die doek te meng. Dit het Seurat twee jaar geneem om die 3 meter breë skildery te voltooi, waarvan hy heelwat tyd in die park deurgebring het om voorbereidende sketse te maak (daar is ongeveer 60 studies). Dit vorm nou deel van die permanente versameling van die Kunsinstituut van Chicago.

Latere loopbaan

Jeune femme se poudrant (Jong vrou wat haarself poeier), 1888–90, olie op doek, 95.5 x 79.5 cm, Courtauld Institute of Art.

Seurat het sy verhouding met Madeleine Knobloch geheim gehou. Sy was 'n kunstenaarsmodel wat hy in sy skildery Jeune femme se poudrant uitgebeeld het. In 1889 het sy by Seurat ingetrek en 'n jaar later, in 1890, het sy aan hulle seun Pierre-Georges geboorte geskenk.

Seurat het die somer van 1890 aan die kus by Gravelines deurgebring waar hy vier doeke geskilder het, insluitend Die kanaal van Gravelines, Petit Fort Philippe, sowel as agt oliepanele en 'n paar tekeninge voltooi het.

Dood

Seurat is op 29 Maart, 1891, op die ouderdom van 31 in sy ouerhuis in Parys oorlede. Die oorsaak van sy dood is onseker en is onderskeidelik aan 'n vorm van meningitis, longontsteking, aansteeklike keelontsteking en witseerkeel toegeskryf. Sy seun het twee weke later aan dieselfde siekte gesterf. Sy laaste ambisieuse werk, Die sirkus, was onvoltooid gelaat.

Kleurteorie

Kontemporêre idees

Besonderhede uit Parade de Cirque (1889) wat pointillisme en kleurteorie aantoon.

Gedurende die 19de eeu het wetenskaplikes soos Michel Eugène Chevreul, Ogden Rood en David Sutter verhandelings oor kleur, optiese effekte en persepsie geskryf.

Chevreul was moontlik die belangrikste invloed op kunstenaars; sy groot bydrae was die ontwikkeling van 'n kleurwiel met primêre en intermediêre skakerings. Chevreul was 'n chemikus wat tapisserieë gerestoureer het. Hy opgelet dat ten einde 'n gedeelte behoorlik te herstel, hy die invloed van kleure rondom die ontbrekende wol in berekening moes bring; hy kon nie die regte skakering meng tensy hy die omringende kleurstof geïdentifiseer het nie. Chevreul het ontdek dat twee naasliggende kleure wat effens oorvleuel of baie na aan mekaar is, die effek van 'n ander kleur skep wanneer dit op 'n afstand bekyk word. Die ontdekking van hierdie verskynsel het die basis vir die pointillistiese tegniek van die Neo-impressionistiese skilders geword.

Chevreul het ook ontdek dat die "halo" wat gesien word nadat daar na 'n kleur gekyk word, die teenoorstaande kleur (ook genoem komplementêre kleur) is. Byvoorbeeld: Nadat daar na 'n rooi voorwerp gekyk is, kan 'n mens 'n siaan eggo/halo van die oorspronklike voorwerp sien. Hierdie komplementêre kleur (byvoorbeeld siaan vir rooi) is die resultaat van 'n nagloed op die retina. Neo-impressionistiese skilders wat in hierdie wisselwerking van kleure geïnteresseerd was, het ruim gebruik gemaak van komplementêre kleure in hulle skilderye. In sy werke het Chevreul kunstenaars aanbeveel om te dink en nie net die kleur van die sentrale voorwerp te skilder nie, maar om kleure by te voeg en geskikte wysigings aan te bring ten einde 'n harmonie tussen kleure te verkry. Dit blyk dat die harmonie waarvan Chevreul geskryf het, die "emosie" was waarna Seurat verwys het.

Waar Chevreul sy teorieë op Newton se idees oor die vermenging van lig gebaseer het, het Ogden Rood sy teorieë op die werk van Helmholtz gebaseer. Hy het die effek van die vermenging en naasmekaarstelling van materiaalpigmente ontleed. Rood het rooi, groen en bloupers as primêre kleure geïdentifiseer. Net soos Chevreul, het hy gesê dat indien twee kleure langs mekaar geplaas word, hulle op 'n afstand na 'n derde afsonderlike kleur lyk. Hy het ook daarop gewys dat die naasmekaarstelling van primêre skakerings 'n baie meer intense en aangename kleur sou skep as wat verkry sou word indien die ooreenstemmende kleur op doek gemeng sou word. Rood het kunstenaars aanbeveel op die verskil tussen additiewe en subtraktiewe eienskappe van kleur te onderskei aangesien materiaalpigmente en optiese pigmente (lig) nie op dieselfde manier meng nie:

Seurat is ook deur Sutter se Phenomena of Vision (1880) beïnvloed waarin hy geskryf het dat die wette van harmonie in skilderkuns, nes die wette van harmonie en musiek, aangeleer kan word". In die 1880's het hy by die Sorbonne na lesings deur die wiskundige Charles Henry geluister wat die emosionele eienskappe en simboliese betekenis van lyn en kleur bespreek het.

Die taal van kleur

Seurat het by die idee van 'n wetenskaplike benadering tot skilder aanklank gevind. Nes 'n musikant kontrapunt en variasie gebruik om harmonie in musiek te skep, het hy geglo dat 'n kunstenaar kleur kan gebruik om harmonie en emosie in kuns te skep. Hy het aangevoer dat die wetenskaplike aanwending van kleur soos enige ander natuurwet was. Hy was van mening dat die kennis van persepsie en optiese wette gebruik kon word om 'n nuwe kunstaal te skep wat op 'n eie heuristiek gebaseer was. Hy het hom voorgeneem om hierdie taal deur die gebruik van lyne, kleurintensiteit en kleurskema voor te stel. Seurat het hierdie taal Chromoluminarisme genoem.

Seurat se teorieë kan soos volg opgesom word: Die gevoel van vrolikheid kan deur die dominansie van glimmende (lumineuse) skakerings, die oorheersing van warm kleure en die gebruik van opwaartse lyne verkry word. Kalmte word deur 'n ekwivalente/gebalanseerde gebruik van lig en donker, die balans van warm en koue kleure en deur horisontale kleure verkry. Hartseer word deur die gebruik van donker en koue kleure en afwaartse lyne verkry.

Invloed

Seurat se gebruik van platter, meer lineêre strukture het vanaf 1911 onder die Kubiste se aandag gekom. Met sy uitlatings oor straling en die uitwerking van kontras het Seurat gedurende sy kort loopbaan daarin geslaag om op 'n vars manier, sonder enige rigtinggewende tradisie, te skep, en om 'n estetiese stelsel met 'n nuwe tegniese metode te vestig wat volmaak by die uitdrukking daarvan aangepas is.

"Met die koms van monochromatiese Kubusme in 1910–1911," skryf kunshistorikus Robert Herbert, "het kunstenaars se aandag van kleur na kwessies rondom vorm verskuif, en hiervoor was Seurat meer relevant. Die Chahut [Rijksmuseum Kröller-Müller, Otterlo] is deur André Salmon 'een van die groot ikone van die nuwe genre' genoem, en volgens Guillaume Apollinaire behoort hierdie werk sowel as die Cirque (Sirkus, Musée d'Orsay, Paris, amper aan Sintetiese Kubisme.'."

Die idee dat skilderkuns – in terme van kleur sowel as vorm – wiskundig uitgedruk kon word, was goed gevestig onder die Franse kunstenaars; en hierdie wiskundige uitdrukking het tot 'n onafhanklike en gebiedende "objektiewe waarheid" aanleiding gegee.

Die Neo-Impressioniste het inderdaad daarin geslaag om 'n objektiewe, wetenskaplike basis op die gebied van kleur te vestig (Seurat  albei kwessies in Sirkus en Dansers aangepak). Kort daarna het die Kubuste dieselfde op die gebied van vorm en beweging gedoen; Ook Orfisme sou dit met kleur doen.

Skilderye

• 
  The Suburbs, 1882–83, Musée d'art moderne de Troyes
• 
  Fishing in The Seine, 1883, Musée d'art moderne de Troyes
• 
  The Laborers 1883, National Gallery of Art Washington, DC.
• 
  Study for A Sunday Afternoon on the Island of La Grande Jatte, 1884–85, Metropolitan Museum of Art, New York
• 
  Bathers at Asnières, 1884, National Gallery, London
• 
  View of Fort Samson 1885, Hermitage Museum, St. Petersburg
• 
  Circus Sideshow (Parade de Cirque), 1887–88, Metropolitan Museum of Art, New York
• 
  The Seine and la Grande Jatte – Springtime 1888, Royal Museums of Fine Arts of Belgium
• 
  Les Poseuses (The Models), 1888, Barnes Foundation, Philadelphia
• 
  Gray weather, Grande Jatte, 1888, Philadelphia Museum of Art
• 
  The Eiffel Tower 1889, California Palace of the Legion of Honor, San Francisco
• 
  The Circus, 1891, Musée d'Orsay, Paris

Tekeninge

• 
  Child in White, 1884–85, Solomon R. Guggenheim Museum
• 
  Seated Nude, Study for Une Baignade, 1883, Scottish National Gallery
• 
  L'Écho, study for Une Baignade, Asnières (Bathing Place, Asnières), Yale University Art Gallery
• 
  Joueur de trombone (Study for Parade de cirque), private collection

Uitstallings

Portret van Edmond Aman-Jean, wat by die Salon (1883) uitgestal is.

Vanaf 1883 tot met sy dood is Seurat se werk by die Salon, die Salon des Indépendants, Les XX in Brussels, die agtste Impressionistiese uitstalling en verskeie ander uitstallings in Frankryk en in die buiteland uitgestal.

Postume uitstallings: Solomon R. Guggenheim Versameling van nie-objektiewe skilderye, Suid-Carolina, Gibbes Memorial Art Gallery

Sien ook

• Post-Impressionisme
• Pointillisme

Bronne

• Georges Seurat, 1859–1891. New York: Metropolitan Museum of Art. 1991. ISBN 978-0-87099-618-4.
• Seurat. Kröller-Müller Museum. 2014. ISBN 9789073313286.

Verdere leesstof

• Cachin, Françoise, Seurat: Le rêve de l’art-science, Paris: Gallimard/Réunion des musées nationaux, 1991
• Everdell, William R. (1998). The First Moderns (in Spaans). Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-22480-5.
• Fénéon, Félix, Oeuvres-plus-que-complètes, ed., J. U. Halperin, 2v, Geneva: Droz, 1970
• Fry Roger Essay, 'The Dial' Camden, N.J Sept. 1926
• Gage, John T., "The Technique of Seurat: A Reappraisal,” Art Bulletin 69:3 (87 September)
• Halperin, Joan Ungersma, Félix Fénéon: Aesthete and Anarchist in Fin-de-Siècle Paris, New Haven, CT: Yale U.P., 1988
• Homer, William Innes, Seurat and the Science of Painting, Cambridge, MA: MIT Press, 1964
• Lövgren, Sven, The Genesis of Modernism: Seurat, Gauguin, Van Gogh & French Symbolism in the 1880s, 2nd ed., Bloomington, IN: Indiana University Press, 1971
• Rewald, John, Cézanne, new ed., NY: Abrams, 1986
• Rewald, Seurat, NY: Abrams, 1990
• Rewald, Studies in Impressionism, NY: Harry N. Abrams, 1986
• Rewald, Post-Impressionism, 3rd ed., revised, NY: Museum of Modern Art, 1978
• Rewald, Studies in Post-Impressionism, NY: Harry N. Abrams, 1986
• Rich, Daniel Catton, Seurat and the Evolution of La Grande Jatte (University of Chicago Press, 1935), NY: Greenwood Press, 1969
• Russell, John, Seurat, (1965) London: Thames & Hudson, 1985
• Seurat, Georges, Seurat: Correspondences, témoignages, notes inédites, critiques, ed., Hélène Seyrès, Paris: Acropole, 1991 (NYU ND 553.S5A3)
• Seurat, ed., Norma Broude, Seurat in Perspective, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1978

Eksterne skakels

• Georges Seurat – Biography, style and artworks
• 106 works by Georges-Pierre Seurat
• Port-en-Bessin, Entrance to the Harbor in the MoMA Online Collection
• George Seurat: The Drawings in the MoMA Online Collection (requires Flash)