Ignaz Semmelweis

Ignaz Philipp Semmelweis (ook soms geskryf Hongaars Semmelweis Ignác Fülöp, 1 Julie 1818 – 13 Augustus 1865) was ’n Hongaarse arts wat bekend is as ’n pionier van antiseptiese prosedures. Hy is beskryf as die “redder van moeders” nadat hy ontdek het dat die voorkoms van kraamkoors drasties verminder kan word deur die hande te ontsmet in verloskundige klinieke. Kraamkoors was algemeen in hospitale in die middel 19de-eeu en dikwels dodelik met ’n mortaliteitskoers van 10 tot 35%. Semmelweis het die teorie van handewas met gechloreerde kalkoplossings voorgeskryf in 1847 terwyl hy in die Wene Algemene Hospitaal se Eerste Verloskundige Kliniek gewerk het waar dokters se afdeling drie keer die mortaliteit van vroedvroue gehad het. Hy het die boek Etiologie, Konsep en Voorkoming van Kraamkoors uitgegee met sy bevindinge daarin vervat.

Ignaz Semmelweis
Dr. Ignaz Semmelweis, 42 jaar in 1860.
Gebore	1 Julie 1818 Boeda, Hongarye
Sterf	13 Augustus 1865 (op 47) Wene, Keiserryk Oostenryk
Beroep	Verloskundige
Bekend vir	Instelling van handewas tydens kraamprosedures
Eggenoot	Mária Weidenhoffer

Ten spyte van verskeie uitgawes van resultate waar handwassery mortaliteit tot onder 1% verminder het, het Semmelweis se waarnemings gebots met die bestaande wetenskaplike en mediese opinies van die tyd en sy idees is deur die mediese gemeenskap verwerp. Party dokters het aanstoot geneem oor die suggestie dat hulle hulle hande moet was en Semmelweis kon geen aanvaarbare wetenskaplike verklaring vir sy bevindinge verskaf nie. Semmelweis se praktyk het eers jare na sy afsterwe wydverspreide aanvaarding verkry toe Louis Pasteur die kiemteorie bevestig het. In 1865 is Semmelweis opgeneem in ’n psigiatriese hospitaal, waar hy in die ouderdom van 47 aan bloedvergiftiging oorlede is.

Gesin en vroeë lewe

Teresia Müller en Josef Semmelweis, die ouers van Ignaz Semmelweis

Ignaz Semmelweis as ’n kind in 1830

Ignaz Semmelweis is gebore op 1 Julie 1818 in die Tabán, ’n distrik van Boeda in die huidige Boedapest, Hongarye (destyds deel van die Habsburgryk). Hy was die vyfde kind van tien van ’n welvarende kruideniersgesin met Josef en Teresia Müller Semmelweis as ouers.

Sy vader, Josef Semmelweis (1778–1846), is in Kismarton (destyds in Hongarye) gebore. Josef het toestemming in 1806 verkry om ’n besigheid in Boeda te begin en in dieselfde jaar het hy ’n groothandelaar geopen met speserye en algemene verbruiksgoedere. genaamd zum Weißen Elephanten (na die Wit Olifant) in Meindl-Haus in Tabán (vandag se Apródstraat 1-3, Semmelweismuseum van Mediese Geskiedenis) Teen 1810 was hy ’n ryk man toe hy met Teresia Müller, dogter van die bekende koetsbouer Fülöp Müller getrou het.

Semmelweis het aanvanklik regte studeer aan die Universiteit van Wene in die herfs van 1837, maar in die volgende jaar, weens nou onbekende redes, het hy oorgeskakel na geneeskunde. Hy het in 1844 ’n doktersgraad in geneeskunde verwerf. Nadat hy nie daarin kon slaag om ’n pos in ’n kliniek vir interne geneeskunde te kry nie, het Semmelweis besluit om in verloskunde te spesialiseer. Van sy leermeesters was Carl von Rokitansky, Josef Škoda en Ferdinand von Hebra.

Ontdekking van kadaweragtige vergiftiging

Semmelweis is op 1 Julie 1846 aangestel as professor Johann Klein se assistent in die Eerste Verloskundige Kliniek van die Algemene Hospitaal van die Stad Wene. In vandag se terme sou hy ’n “hoofgeneesheer” wees. Sy pligte was om elke oggend die pasiënte te ondersoek ter voorbereiding van die professor se rondtes, toesig te hou oor moeilike bevallings, studente van verloskunde leer en klerk wees oor rekords.

Kraaminrigtings is regoor Europa opgerig om probleme van babamoord van buite-egtelike kinders aan te spreek. Hulle is opgestel as gratis instellings en het sorg aan die babas gebied. Dit het die instellings gewild gemaak onder minderbevoorregte vroue en prostitute. In ruil vir die gratis diens sou die vroue onderhewig wees aan dokters en vroedvrou vir opleiding. Daar was twee kraamklinieke in die Weense hospitaal. Die Eerste Kliniek het ’n gemiddelde moederlike sterftesyfer van 10% gehad weens kraamkoors. Die Tweede Kliniek se koers was aansienlik laer met ’n gemiddeld van minder as 4%. Dit was buite die hospitaal ook bekend. Die twee klinieke het daagliks om die beurt vroue ingeneem maar die vroue het begin smeek om in die Tweede Kliniek opgeneem te word weens die slegte reputasie van die Eerste Kliniek. Party vroue het selfs liewer op straat geboorte geskenk en dan gesê dat dit plotseling gebeur het op pad na die kliniek (die praktyk was bekend as straatgeboortes), wat beteken het dat hulle steeds in aanmerking kom vir kindersorgvoordele sonder dat hulle in die kliniek hoef opgeneem te word. Semmelweis was verbaas dat kraamkoors minder was onder vroue wat op straat gekraam het. “Vir my het dit logies geblyk dat pasiente wat straatgeboortes ervaar het net so gereeld siek sou word as diegene wat in die hospitaal gekraam het. […] Wat het diegene beskerm wat buite die kliniek gekraam het, weg van die vernietigende onbekende endemiese invloede?”

Semmelweis was ontsteld en het letterlik siek geword omdat sy Eerste Kliniek ’n baie hoër sterftesyfer weens kraamkoors gehad het as die Tweede Kliniek. Dit “het my so ellendig laat voel dat die lewe waardeloos was”. Die twee klinieke het amper dieselfde tegnieke gebruik en Semmelweis het deur ’n noukeurige proses begin om alle moontlike verskille, insluitend religieuse praktyke, uit te skakel. Die enigste groot verskil was die indiwidue wat daar gewerk het. Die Eerste Kliniek was die onderwysdiens vir mediese studente terwyl die Tweede Kliniek gekies is in 1841 vir die opleiding van vroedvroue.

Kraamkoors sterftesyfers vir die Eerste en Tweede Klinieke by die Algemene Hospitaal van die Stad Wene 1841–1846. Die Eerste Kliniek het klaarblyklik ’n hoër sterftesyfer.

Kraamkoors sterftesyfers vir die Eerste en Tweede Klinieke by die Algemene Hospitaal van die Stad Wene 1841–1846.

	Eerste Kliniek				Tweede Kliniek
Jaar	Geboortes	Sterftes	Koers (%)		Geboortes	Sterftes	Koers (%)
1841	3,036	237	7.8		2,442	86	3.5
1842	3,287	518	15.8		2,659	202	7.6
1843	3,060	274	9.0		2,739	164	6.0
1844	3,157	260	8.2		2,956	68	2.3
1845	3,492	241	6.9		3,241	66	2.0
1846	4,010	459	11.4		3,754	105	2.8

Hy het “oorbevolking” as ’n oorsaak uitgesluit aangesien die Tweede Kliniek altyd meer pasiënte gehad het en die sterftesyfer nietemin laer was. Hy het ook klimaat as ’n oorsaak uitgesluit omdat die klimaat by die twee klinieke dieselfde was. Die deurbraak het in 1847 plaasgevind na die dood van sy goeie vriend Jakob Kolletschka wat per ongeluk met ’n student se ontleedmes gesteek is terwyl hy ’n nadoodse ondersoek gedoen het. Kolletschka se lykskouing het ’n soortgelyke patologie getoon wat die vroue wat aan kraamkoors oorlede is, gehad het. Semmelweis het onmiddellik ’n verband tussen kadaweragtige vergiftiging en kraamkoors voorgestel.

Hy het tot die gevolgtrekking gekom dat hy en die mediese studente “kadaweragtige deeltjies” op hul hande gedra het van die lykskouingskamer na die pasiënte wat hulle in die Eerste Kliniek ondersoek het. Dit het verduidelik hoekom die vroedvroustudente in die Tweede Kliniek, wat nie betrokke was by lykskouings nie en dus geen kontak met lyke gehad het nie, ’n baie laer sterftesyfer gehad het.

Die kiemteorie was nog nie ontwikkel nie. Semmelweis het dus tot die gevolgtrekking gekom dat onbekende “kadaweragtige materiaal” die oorsaak van kraamkoors was. Hy het ’n beleid vir die gebruik van gechloreerde kalk (moderne kalsiumhipochloried wat in huishoudelike chloorblykmiddel te vinde is) ingestel vir dokters om hul hande te was na ’n lykskouing en voor die ondersoeking van pasiënte. Hy het dit gedoen omdat hy gevind het dat die gechloreerde oplossing die beste gewerk het om die vrot reuk van besmette lykskouingsweefsel te verwyder, wat sodoende waarskynlik die kousale “giftige” of besmettende “kadaweragtige” agente vernietig wat veronderstel is om deur die materiaal oorgedra te word.

Die resultaat was dat die sterftesyfer met 90% geval het in vergelyking met dié van die Tweede Kliniek. Die sterftesyfer in April 1847 was 18,3%; nadat handewas in middel Mei ingestel is, was die sterftesyfer in Junie 2,2%, Julie 1,2%, Augustus 1,9% en, vir die eerste keer sedert die bekendstelling van anatomiese oriëntasie, was die sterftesyfer nul vir twee maande na hierdie ontdekking.

Pogings om kraamkoors te verminder

Semmelweis het ontdek dat gevalle van kraamkoors drasties verminder kon word indien dokters hul hande in ’n chlooroplossing gewas het voordat ginekologiese ondersoeke gedoen is.

Terwyl hy die assistent van die professor in die kraamkliniek by die Algemene Hospitaal van die Stad Wene in Oostenryk in 1847 was, het Semmelweis die was van hande in ’n gechloreerde kalkoplossing voorgestel vir interns wat outopsies moes uitvoer. Dit het onmiddellik die voorkoms van dodelike kraamkoors van ongeveer 10% (enigiets tussen 5 en 30%) na ongeveer 1-2%. In daardie jare is siektes toegeskryf aan baie verskillende en onverwante oorsake. Elke saak is as uniek beskou, net soos elke mens ook uniek is. Semmelweis se veronderstelling dat daar slegs een oorsaak was en dat sindelikheid al was wat saak gemaak het, was buitengewoon vir die tyd en is ruimskoots geïgnoreer, verwerp of bespotlik gemaak. Hy is afgedank by die hospitaal weens politieke redes en deur die Weense mediese gemeenskap geteister – tot so ’n mate dat hy uiteindelik na Pest verhuis het.

Semmelweis was diep verontwaardig oor die onverskilligheid van die medici en hy het ope en toenemend kwaai briewe aan prominente Europese verloskundiges geskryf waarin hy hulle by tye uitgemaak het as onverantwoordelike moordenaars. Sy tydgenote, insluitend sy vrou, het geglo dat hy besig was om mal te word en in 1865 is hy in ’n psigiatriese inrigting opgeneem. In ’n ironiese speling van die lot is hy daar oorlede aan bloedvergiftiging slegs 14 dae nadat hy opgeneem is, waarskynlik omdat die wagte hom so erg toegetakel het. Semmelweis se gebruik het eers jare na sy dood wydverspreide aanvaarding gekry toe Louis Pasteur die kiemteorie bevestig het. Dit het ’n teoretiese verklaring vir Semmelweis se bevindings gebied. Semmelweis word vandag beskou as ’n pionier van antiseptiese prosedures.

Konflik met bestaande mediese opvattings

Maandelikse sterftesyfers aan kraamkoors vir die Eerste Kliniek by die Weense kraamkliniek van 1841 tot 1849. Die koers het drasties gedaal toe Semmelweis se was van hande met ’n gechloreerde kalkoplossing ingestel is in middel-Mei 1847.

Semmelweis se waarneminge was in konflik met die bestaande wetenskaplike en mediese opvattings van daardie tyd. 'n Belangrike lering in die teorie van siektes was die sg. wanbalans van die basiese “vier humores” (bloed, geel gal, swart gal en slym) in die liggaam, ’n teorie bekend as bloeddiskrasie, waarvoor die hoofbehandeling bloedaftapping was. Mediese handboeke van daardie tyd het beklemtoon dat elke geval van siekte uniek was (die gevolg van ’n persoonlike wanbalans) en dit was baie moeilik vir die medici om elke pasiënt se unieke situasie presies vas te stel.

Die bevindinge van outopsies van gestorwe vroue het ’n verwarrende menigte fisiese tekens getoon, wat die oortuiging beklemtoon het dat kraamkoors nie slegs een nie, maar baie verskillende, tog ongeïdentifiseerde, siektes was. Semmelweis se bevinding — dat alle gevalle van kraamkoors teruggevoer kon word na een enkele oorsaak: die gebrek aan sindelikheid — was eenvoudig onaanvaarbaar. Sy bevindinge het ook gebots met die gangbare opvatting dat siektes versprei in die vorm van “slegte lug”, ook bekend as miasmas (skadelike dampe) of vaagweg as “ongunstige atmosferies-kosmies-terrestriële invloede”. Semmelweis se baanbrekende idee was in teenstelling met alle bestaande mediese opvattings.

Die gevolg was dat sy idees deur die mediese gemeenskap verwerp is. Ander meer subtiele faktore kon ook ’n rol gespeel het. Sommige dokters het byvoorbeeld aanstoot geneem teen die voorstel dat hulle hulle hande moet was; hulle het gevoel dat hulle sosiale status as here teenstrydig sou wees met die idee dat hulle hande vuil sou wees.

Meer spesifiek is Semmelweis se idees afgeskiet weens ’n gebrek aan ’n wetenskaplike basis aangesien hy geen aanvaarbare verklaring vir sy bevindinge kon verskaf nie. Sulke wetenskaplike verklarings was slegs dekades later moontlik toe die kiemteorie ontwikkel is deur Louis Pasteur, Joseph Lister en andere.

Gedurende 1848 het Semmelweis die omvang van sy handewasprotokol verbreed deur alle instrumente wat met pasiënte in aanraking kom, ook te was. Hy het ’n tydreeksanalise van die sterftesyfers gedoen om sy sukses in die basiese verdwyning van kraamkoors in die hospitaal, te boekstaaf.

Aarseling om publikasie van resultate en eerste tekens van moeilikheid

Streptococcus pyogenes (rooikleurige sfere) is verantwoordelik vir die meeste gevalle van ernstige kraamkoors. Dit word normaalweg gevind in die keel en nasofarinks van gewoonlik gesonde draers.

Teen die einde van 1847 het verslae van Semmelweis se werk oor Europa begin versprei. Semmelweis en sy studente het briewe geskryf aan die direkteure van verskeie prominente kraamklinieke waarin hulle hul waarnemings beskryf het. Ferdinand von Hebra, redakteur van ’n leidende Oostenrykse mediese tydskrif, het in die Desember 1847 en April 1848 uitgawes Semmelweis se ontdekkings aangekondig. Von Hebra het aangevoer dat Semmelweis se werk ’n praktiese betekenis gehad het wat vergelykbaar was met dié van Edward Jenner se voorstelling van koeipokinentings om pokke te voorkom.

In laat-1848 het een van Semmelweis se studente ’n lesing geskryf waarin Semmelweis se werk verduidelik word. Die lesing is aangebied voor die Koninklike Mediese en Sjirurgiese Gemeenskap in Londen en ’n resensie in The Lancet, ’n prominente mediese tydskrif. ’n Paar maande later het een van Semmelweis se ander voormalige studente ’n soortgelyke opstel in ’n Franse tydskrif gepubliseer.

Soos verslae van die dramatiese vermindering in sterftesyfers in Wene deur Europa gesirkuleer is, het Semmelweis rede gehad om te glo dat die praktyk van gechloreerde handewas ruimskaals toegepas sou word waardeur tienduisende lewens gered sou word. Vroeë reaksies op sy werk het egter duidelike tekens van broeiende gevaar getoon. Sommige geneeshere het sy aansprake duidelik verkeerd geïnterpreteer. James Young Simpson het byvoorbeeld geen verskil gesien tussen Semmelweis se baanbrekende bevindinge en die Britse idee, dat kraamkoors aansteeklik is, wat deur Oliver Wendell Holmes in 1843 voorgestel is nie. Aanvanklike terugvoer op Semmelweis se werk was selfs dat “hy niks nuuts gesê het nie”.

Semmelweis het in werklikheid teen alle ontbindende organiese materiaal gewaarsku, nie slegs teen ’n spesifieke besmetting wat ontstaan het by slagoffers van kraamkoors nie. Hierdie wanvoorstelling, en ander soortgelykes, het deels voorgekom omdat Semmelweis se werk slegs bekend was aan die hand van tweedehandse verslae wat geskryf is deur sy kollegas en studente. Teen hierdie kritieke stadium het Semmelweis nog niks gepubliseer nie. Hierdie en soortgelyke wanvoorstellings sou voortgaan om besprekings van sy werk regdeur die eeu te verduister.

Sommige verslae beklemtoon dat Semmelweis geweier het om sy metode amptelik aan die geleerde kringe in Wene te kommunikeer, en hy was ook nie ywerig om dit op papier te verduidelik nie.

Politieke onrus en ontslag van die Weense hospitaal

In 1848 het ’n reeks rewolusies oor Europa getrek. Die gevolglike politieke onrus sou Semmelweis se loopbaan raak. Op 13 Maart 1848 het studente in Wene betoog ten gunste van uitgebreide burgerregte, insluitend verhoor deur ’n jurie en vryheid van uitdrukking. Die betoging is gelei deur mediese studente en jong fakulteitslede en hulle is ondersteun deur werkers van die buitewyke. Twee dae later het betogings en opstande in Hongarye gelei tot die Hongaarse Rewolusie van 1848 en ’n volskaalse oorlog teen die Habsburgs van die Keiserryk Oostenryk. In Wene is die Maart-betoging opgevolg deur maande van algemene onrus.

Daar is geen getuienis dat Semmelweis persoonlik betrokke was in die gebeure van 1848 nie. Dit is bekend dat sommige van sy broers gestraf is vir aktiewe deelname in die Hongaarse onafhanklikheidsbeweging en dit lyk waarskynlik dat die Hongaarsgebore Semmelweis simpatiek teen die saak was. Semmelweis se leier, professor Johann Klein, was ’n konserwatiewe Oostenryker en waarskynlik verontrus oor die onafhanklikheidsgebeure en die ander rewolusies van 1848 in die Keiserryk. Dit lyk waarskynlik dat Klein vir Semmelweis gewantrou het.

Toe Semmelweis se termyn sou verstryk, het Carl Braun ook aansoek gedoen om die betrekking van assistent in die Eerste kliniek, moontlik op uitnodiging van Klein. Semmelweis en Braun was die enigste twee applikante vir die pos. Semmelweis se voorganger, Franz Breit, het ’n twee-jaar verlenging ontvang. Semmelweis se aansoek om ’n verlenging is ondersteun deur Josef Škoda en Carl von Rokiransky tesame met die meeste van die mediese fakulteit. Klein het egter vir Braun aangestel. Semmelweis was verplig om die verloskundige kliniek te verlaat toe sy termyn op 20 Maart 1849 verstryk het.

Die dag wat sy termyn verstryk het, het Semmelweis ’n versoekskrif na die Weense owerhede gestuur om ’n dosent (’n privaatlektor het opleiding aan studente gebied en het beperkte toegang tot universiteitsgeriewe gehad) in verloskunde te word. Semmelweis se versoek is aanvanklik, weens Klein se teenkanting, geweier. Hy het weer aansoek gedoen maar moes tot 10 Oktober 1850 wag voordat hy bevorder is tot dosent in teoretiese verloskunde. Die voorwaardes het hom toegang geweier tot kadawers en het hom beperk tot opleiding van studente deur slegs leer-vervaardigde mannekyne. ’n Paar dae na sy aanstelling het Semmelweis plotseling na Pest teruggekeer. Dit blyk of hy vertrek het sonder om eers sy vriende en voormalige kollegas te groet, waarteen hulle kon aanstoot neem. Volgens sy eie vertelling het hy Wene verlaat omdat hy “nie in staat was om verdere frustrasies met die Weense medici te verduur nie”.

Lewe in Pest-Boeda

Trouportrette van Ignaz Semmelweis en Maria Weidenhoffer (1857)

Gedurende 1848–1849 het ongeveer 70 000 troepe van die Keiserryk Oostenryk die Hongaarse onafhanklikheidsbeweging in die wiele gery deur die leiers daarvan tereg te stel of in die tronk te stop. In die proses het hulle dele van Pest vernietig. Semmelweis is waarskynlik met sy aankoms in Pest vanaf Wene in 1850 nie hartlik verwelkom nie.

Op 20 Mei 1851 het Semmelweis die relatief onbeduidende, onbetaalde werk van hoof-geneesheer van die verloskundige afdeling van die klein St. Rochus-hospitaal in Pest aanvaar. Hy het hierdie posisie vir ses jaar beklee, tot Junie 1857. Kraamkoors het hoogty gevier by die kliniek; tydens ’n besoek in 1850, net na sy terugkeer na Pest, het Semmelweis op ’n pas gestorwene afgekom, een pasiënt het ernstige pyn ervaar en vier ander was ernstig siek. Nadat hy in 1851 oorgeneem het, het Semmelweis die siekte feitlik uitgeroei. Gedurende 1851–1855 is slegs 8 pasiënte uit 933 aan kraamkoors oorlede (’n gemiddeld van 0.85%).

Ten spyte van die indrukwekkende resultate is Semmelweis se idees nie deur ander verloskundiges in Boedapest aanvaar nie. Die professor in verloskunde aan die Universiteit van Pest, Ede Flórián Birly, het nooit Semmelweis se metodes aanvaar nie. Hy het aanhou glo dat kraamkoors die gevolg was van vuilheid in die derms, daarom was uitgebreide reiniging die verkose behandeling.

Nadat Birly in 1854 oorlede is het Semmelweis vir die betrekking aansoek gedoen. Carl Braun — Semmelweis se nemesis en opvolger as Johann Klein se assistent in Wene — het ook aansoek gedoen en meer stemme van sy Hongaarse kollegas gekry as wat Semmelweis gekry het. Semmelweis is uiteindelik in 1855 aangestel maar net omdat die Weense owerhede Braun se aansoek teengestaan het omdat hy nie Hongaars magtig was nie. As professor in verloskunde het Semmelweis die was van hande in ’n gechloreerde kalkoplossing ingestel by die kraamkliniek van die Universiteit van Pest. Die resultate het weer beïndruk.

In 1857 het Semmelweis ’n aanbod om professor in kraamkunde aan die Universiteit van Zurich te wees, van die hand gewys. In dieselfde jaar is Semmelweis met Maria Weidenhoffer (1837–1910) getroud. Sy was die dogter van ’n suksesvolle handelaar in Pest en negentien jaar jonger as hy. Hulle het vyf kinders gehad: ’n seun wat kort na geboorte oorlede is, ’n dogter wat op vier maande oorlede is, ’n ander seun wat op 23 selfmoord gepleeg het, ’n ander dogter wat nooit getrou het nie en ’n derde dogter wat wel getrou en kinders gehad het.

Reaksie van die medici

Semmelweis se grootste werk: Die Ätiologie, der Begriff und die Prophylaxis des Kindbettfiebers, 1861 (voorblad)

In sy boek van 1861 het Semmelweis bewyse voorgehou om te demonstreer dat die koms van anatomopatologie in Wene in 1823 (die vertikale lyn) begelei is deur meer voorvalle van dodelike kraamkoors. Die tweede vertikale lyn toon die invoering van handewas aan in 1847. Sterftesyfers vir die kraamhospitaal in Dublin, wat geen anatomopatologie gehad het nie, word ter vergelyking ook voorgehou.

Een van die eerste persone wat op Semmelweis se 1848-kommunikasie gereageer het, was James Young Simpson wat ’n sterk bewoorde brief geskryf het. Simpson het vermoed dat die Engelse verloskundige literatuur totaal onbekend in Wene was, anders sou Semmelweis weet dat die Engelse lankal reeds kraamkoors as aansteeklik geag het en dat hulle die was van hande in ’n gechloreerde kalkoplossing in werking sou stel om daarteen te beskerm.

Semmelweis se insigte is baie beter ontvang in Engeland as op die kontinent, maar hy is meer gereeld uitgewys as verstaan. Die Engelse het aanhou glo dat Semmelweis hulle teorie van aansteking ondersteun het. ’n Tipiese voorbeeld was W. Tyler Smith wat beweer het dat Semmelweis “baie beslissend uitgemaak het” dat “miasmas wat afgelei is van die ontledingskamer, kraamkoors sal aanhits”.

In 1856 het Semmelweis se assistent, Josef Fleischer, die suksesvolle resultate van handewas by die kraaminrigtings van St. Rochus en Pest in die Weense Mediese tydskrif (Wiener Medizinische Wochenschrift) vermeld. Die redakteur het sarkasties opgemerk dat mense nie meer mislei moet word deur die teorie van handewas in gechloreerde kalkoplossings nie.

In 1858 het Semmelweis uiteindelik sy eie weergawe van sy werk gepubliseer in ’n essay getiteld, “Die etiologie van kraamkoors”. Twee jaar later het hy ’n tweede essay gepubliseer nl. “Die verskil in opinie tussen myself en die Engelse artse rakende kraamkoors”. In 1861 het Semmelweis uiteindelik sy groot werk gepubliseer met die titel Die Ätiologie, der Begriff und die Prophylaxis des Kindbettfiebers (Duits vir Die Etiologie, Konsep en Voorkoming van Kraamkoors).

In sy boek van 1861 het Semmelweis die stadige aanvaarding van sy idees betreur: “Die meeste mediese lesingsale weerklink steeds met lesings van epidemiese kraamkoors en met diskoerse teen my teorieë. […] Die mediese literatuur van die afgelope twaalf jaar hou aan groei met verslae oor kraamkoorsepidemies en in 1854 het 400 kraampasiënte in Wene, die plek waar my teorie ontwikkel is, gesterf aan kraamkoors. In gepubliseerde mediese werke word my leer òf geïgnoreer òf aangeval. Die mediese fakulteit by Wärzburg het ’n prys toegeken vir stuk wat geskryf is in 1859 waarin my leer verwerp is.

In Berlyn het Joseph Hermann Schmidt, ’n professor in verloskunde, ingestem dat sy studente toegang tot die lykshuis kan hê terwyl hulle wag vir die kraamproses om sy gang te gaan.

Carl Braun, Semmelweis se opvolger by die eerste kliniek, het 30 oorsake vir kraamkoors geïdentifiseer in ’n handboek wat hy geskryf het; die 28ste een hiervan was kadaweragtige infeksie. Ander oorsake het bevrugting en swangerskap, uremie, druk wat geplaas word op aangrensende organe weens ’n krimpende uterus, emosionele trauma, foute in dieet, verkoeling en atmosferiese epidemiese invloede ingesluit. Die impak van Braun se sieninge is duidelik sigbaar in die toenemende syfers in die 1850’s.

Ede Flórián Birly, Semmelweis se voorganger as professor in verloskunde aan die Universiteit van Pest, het nooit Semmelweis se leer aanvaar nie; hy het aanhou glo dat kraamkoors die oorsaak van vuiligheid in die derms was.

August Breisky, ’n verloskundige in Praag, het Semmelweis se boek afgemaak as “naïef” en het daarna verwys as “die Koran van kraamteologie”. Breisky het beswaar gemaak dat Semmelweis nooit bewys het dat kraamkoors en pyamie identies is nie en hy het volgehou dat ander faktore buiten verrottende organiese materiaal ingesluit moes word in die etiologie van die siekte.

Carl Edvard Marius Levy, hoof van die kraamhospitaal in Kopenhagen en uitgesproke kritikus van Semmelweis se idees, het bedenkinge gehad oor die onspesifieke aard van kadaweragtige partikels en dat die veronderstelde hoeveelhede onredelik klein was. “Indien dr. Semmelweis sy mening beperk het rakende infeksies van lyke na kraamkadawers sou ek minder geneig wees tot ontkenning as wat ek is. […] En, met respek teenoor die sindelikheid van die Weense studente, blyk dit onwaarskynlik dat genoeg besmetlike materiaal of dampe geïsoleer kan word om die vingernaels om die dood van ’n pasiënt te veroorsaak.” Robert Koch het selfs later juis hierdie feit gebruik om te bewys dat verskeie besmetlike materiale lewende organismes bevat het wat in die menslike liggaam opnuut voortgebring kan word, dit wil sê dat aangesien die gif nie chemies of fisies kon werk nie, dit biologies moes wees.

By ’n kongres van Duitse dokters en natuurwetenskaplikes het die meeste sprekers, waaronder Rudolph Virchow, ’n hoogstaande wetenskaplike in sy tyd, Semmelweis se leer verwerp. Virchow se outoriteit in mediese kringe het moontlik bygedra tot die gebrek aan aanvaarding van Semmelweis se leer.

Dit is na vore gebring dat Semmelweis selfs ’n groter impak kon gehad het indien hy daarin geslaag het om sy bevindinge meer effektief te kon kommunikeer en nie die mediese gemeenskap die harnas in gejaag het nie, al het sy siening so baie opposisie gekry.

Nalatenskap

Mikrobiese kwekings wat die effektiwiteit van ontsmetting demonstreer: Sonder ontsmettingsprosedures (A), na hande was met seep (B) en na ontsmetting met alkohol (C)

Semmelweis op ’n Oos-Duitse posseël wat in 1968 uitgereik is

Semmelweis se advies oor gechloreerde handwasmiddels is waarskynlik baie meer invloedryk as wat hy gedink het. Baie dokters, veral in Duitsland, het bereidwillig gelyk om met die praktiese handewasmaatreëls te eksperimenteer wat deur Semmelweis voorgestel is, maar byna almal het sy basiese en baanbrekende teoretiese innovasie verwerp. Professor Gustav Adolf Michaelis van ’n kraaminrigting in Kiel het positief teenoor Semmelweis se voorstelle gereageer – hy het egter later selfmoord gepleeg omdat hy verantwoordelik gevoel het vir die afsterwe van sy nig op wie hy geëksperimenteer het nadat sy geboorte geskenk het.

Eers na sy dood het sy waarnemensgetuienis wye aanvaarding gekry; meer as twintig jaar later het Louis Pasteur se werk ’n teoretiese verduideliking vir Semmelweis se waarnemings gebied – die kiemteorie. As sodanig word Semmelweis se verhaal dikwels in universiteitskursusse met epistemologiese inhoud aangebied bv. wetenskapsfilosofiekursusse – dit demonstreer die deugde van empirisme of positivisme en bied ’n historiese weergawe van watter tipes kennis as wetenskaplik geag word (en dus aanvaar word) en watter nie. Dit is ironies dat Sammelweis se kritici hulself as positiviste geag het, maar selfs die positivisme het probleme in die lig van teorieë wat betowerend of bygelowig is, soos die idee dat “kadaweragtige partikels” ’n mens, na kortstondige kontak, in ’n kadawer kan omskep sonder dat enige kousale meganisme vasgestel is. Hulle kon nie Semmelweis se idees van piepklein en byna onsigbare hoeveelhede verrottende organiese materiaal as ’n oorsaak vir elke geval van kraamkoors aanvaar nie – idees wat in die afwesigheid van ’n repliserende biologiese meganisme waarskynlik na homeopatie gelyk het. Dit het vir Semmelweis se tydgenote voorgekom of hy terugkeer na die spekulatiewe teorieë van vorige dekades wat volgens sy positivistiese tydgenote so afstootlik was.

Die sogenaamde Semmelweisrefleks – ’n metafoor vir ’n sekere tipe menslike gedrag wat gekenmerk word deur ’n refleksagtige verwerping van nuwe kennis omdat dit die bestaande norme, oortuigings of paradigmas weerspreek – is genoem na Semmelweis.

Van Semmelweis se ander nalatenskappe sluit in:

• Semmelweis word nou erken as ’n pionier van antiseptiese beleid
• Semmelweis-Universiteit, ’n universiteit vir geneeskunde en gesondheidsverwante vakgebiede (geleë in Boedapest, Hongarye) is vernoem na Semmelweis
• Die Semmelweis Orvostörténeti Múzeum (Semmelweis Museum vir Mediese Geskiedenis) is geleë in ’n huis waar Semmelweis gewoon het.
• Die Semmelweis Klinik, ’n vrouehospitaal in Wene, Oostenryk
• Die Semmelweishospitaal in Miskolc, Hongarye
• In 2008 is Semmelweis gekies as die motief vir ’n Oostenrykse gedenkmunt.

Rolprente

• That Mothers Might Live, V.S.A. 1938: MGM (regisseur Fred Zinnemann) Oscar vir die best kortfilm
• Semmelweis, Hongarye 1940: Mester Film (regisseur André de Toth)
• Semmelweis – Retter der Mütter, GDR 1950: DEFA (regisseur Georg C. Klaren)
• Ignaz Semmelweis – Arzt der Frauen, Wes-Duitsland/Oostenryk 1987: ZDF/ORF (regisseur Michael Verhoeven)
• Semmelweis, Nederland 1994: Humanistische Omroep Stichting (regisseur Floor Maas)
• Docteur Semmelweis, Frankryk/Pole 1995 (regisseur Roger Andrieux)
• Semmelweis (shortfilm), V.S.A./Oostenryk 2001: Belvedere Film (regisseur Jim Berry)
• 12 Monkeys, V.S.A. 1995: (regisseur Terry Gilliam). ’n Verstandelik gestremde pasiënt verwys na Semmelweis as ’n voorbeeld van ’n geestelik gesonde persoon wat op onregverdige wyse deur sy tydgenote as mal afgemaak is nadat hy beskryf het hoe ’n kelner sy kos op die restourant se vloer laat val het en gesê het daar is geen fout mee nie omdat hy die kiemteorie verwerp.

Literatuur

• (de) Semmelweis, Ignác; von Györy, Tiberius (1905) (in Duits), Semmelweis’ Gesammelte Werke Herausgegeben und zum Theil aus dem Ungarischen Übersetzt, Jena Verlag von Gustav Fischer, pp. 604, http://books.google.com/?id=oVDSUzGAU1cC  is die klassieke verwysing, in Latynse druk, nie die oorspronklike Gotiese druk nie.
• Louis-Ferdinand Céline het sy Ph.D.-tesis oor Semmelweis in 1924 voltooi. Dit is uitgegee as ’n fiktiewe biografie onder die titel La Vie et l’œuvre de Philippe Ignace Semmelweis in 1936 (Afrikaans: Die Lewe en Werk van Semmelweis.
• Morton Thompson se 1949 roman The Cry and the Covenant is gebaseer op die lewe van Semmelweis.

Drama / Opvoerings

• “Semmelweis” deur Jens Björneboe, 1968; Gyldendal Norsk Forlag; Gyldendals moderne skuespillserie, Noorweë.

Notas

¹ Die van “Semmelweis” word nie met ’n "ss" soos in weiss gespel nie, maar gebruik die korter agtervoegsel -weis (sonder die tweede s). Ignaz Semmelweis word uitgespreek volgens die Duitse uitspraak as volg: Ieg-nats Zem-mul-wais.
² Vertaal van [er] erhielt 1806 das Bürgerrecht in Buda
³ Vertaal van Spezereien- und Kolonialwarengroßhandlung
⁴ Besonderhede: Op 1 Julie 1844 het Semmelweis ’n leerlingassistent geword by die Weense kraamkliniek (in Duits Aspirant Assistentarztes an der Wiener Geburtshilflichen Klinik) en op 1 Julie 1846 is hy aangestel as gewone assistent (in Duits ordentlicher Assistentarzt). Op 20 Oktober 1846 het sy voorganger, dr. Franz Breit, ’n verloskundige, egter onverwags teruggekeer en Semmelweis is gedegradeer. Teen 20 Maart 1847 is dr. Breit aangestel as professor in Tübingen en Semmelweis is weer aangestel in die Assistentarzt posisie.
⁵ Semmelweis se verwysings na “kadaweragtige deeltjies” was (in Duits) “an der Hand klebende Cadavertheile”
⁶ Sien byvoorbeeld Charles Delucena Meigs waarin daar ’n skakel na die oorspronklike brondokument is.
⁷ Die outeur van die lesing van Charles Henry Felix Routh, maar dit is deur Edward William Murphy aangebied aangesien Routh nie ’n genoot van die Koninklike Mediese en Sjirurgiese Gemeenskap was nie. (Lesing: Omtrent die Oorsake van die Endemiese Kraamkoors van Wene, Medies-Sjirurgiese Transaksies 32(1849):27-40. Resensie: The Lancet 2(1848):642f.) Vir ’n lys van ander resensente, sien Frank P. Murphy, “Ignaz Philipp Semmelweis (1818–1865): ’n Geannoteerde Bibliografie,” Bulletin of the History of Medicine 20(1946), 653-707: 654f.
⁸ Die verslag was “A gyermekágyi láz kóroktana” (“Die etiologie van kraamkoors”) gepubliseer in Orvosi hetilap 2 (1858): ’n vertaling in Duits is ingesluit in Tiberius von György se Semmelweis’s gesammelte Werke (Jena: Gustav Fischer, 1905), 61-83. Dit was Semmelweis se eerste publikasie oor die onderwerp van kraamkoors. Volgens György is die hoofsaak van die verslag saamgevat in lesings wat in die lente van 1858 voor die Budapester Königliche Ârzteverein gelewer is.
⁹ Die artikel is aanvanklik gepubliseer as: Ignaz Philipp Semmelweis, “A gyermekágyi láz fölötti véleménykülönbség köztem s az angol orvosok közt” Orvosi hetilap 4 (1860), 849–851, 873-76, 889–893, 913–915.
¹⁰ Die stuk waarna Semmelweis verwys was ’n werk van Heinrich Silberschmidt: “Historisch-kritische Darstellung der Pathologie des Kindbettfiebers von den ältesten Zeiten bis auf die unserige” wat in 1859 uitgegee is in Erlangen. Semmelweis word slegs terloops genoem en dit handel glad nie oor die oordrag van giftige stowwe wat oorgedra word van fisici en vroedvroue nie. Die boek is beloon met ’n prys van die mediese fakulteit by Wärzburg op aanbeveling van Friedrich Wilhelm Scanzoni von Lichtenfels.
¹¹ Carl Braun se dertig oorsake verskyn in sy Lehrbuch der Geburtshülfe. In die eerste uitgawe, wat in 1855 gepubliseer is, noem hy Semmelweis in verbinding met sy bespreking van oorsaak 28. In die latere uitgawe het hy egter alle verwysings na Semmelweis weggelaat.

Verwysings

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.