Lys van presidente van Burundi
Die president van Burundi (Engels: President of Burundi; Frans: Président du Burundi; Kirundi: Abakuru W'igihugu ca Uburundi), amptelik die president van die republiek, is beide die staats- en regeringshoof van die Republiek Burundi. Die president is ook opperbevelvoerder van die Nasionale Weermag. Die amp van die presidentskap is gestig toe Michel Micombero Burundi op 28 November 1966 tot 'n republiek verklaar het. Die eerste grondwet wat die magte en pligte van die president spesifiseer, was die grondwet van 1974 wat in 1976 aanvaar is. Die grondwet, geskryf deur Micombero, bevestig die posisie van Micombero as die eerste president van Burundi. Die president se magte spruit voort uit die grondwet van 2005 wat in werking gestel is as gevolg van die Arusha-ooreenkomste in 2000 ná die Burundiese Burgeroorlog. Die huidige president is Évariste Ndayishimiye.
Die president se verklaarde rol is om Burundi se nasionale eenheid te verteenwoordig en te verseker dat die wette en funksies van die staat uitgevoer word met volle nakoming in die grondwet. Die president kry in die hele grondwet 'n verskeidenheid magte. Artikel V beskryf die uitvoerende magte wat aan die president verleen is en artikel VI beskryf wetgewende bevoegdhede wat aan die president verleen word. Die president het die mag om militêre bevelvoerders, ambassadeurs, landdroste, provinsiale goewerneurs en lede van verskillende nasionale rade aan te stel. Die president benoem ook al die regters, ook dié van die Hooggeregshof en die Grondwetlike Hof. Die president kan die regering organiseer en onder buitengewone omstandighede parlementsessies belê. Benewens die afkondiging van wetgewing het die president die bevoegdheid om wette voor te stel en te wysig en hy kan wette wat die parlement voorlê en nie goedkeur nie, veto. Die president kan ook die grondwet wysig. Die president verteenwoordig Burundi in internasionale aangeleenthede deur verdrae te onderteken en te bekragtig. Die president is die enigste amp om oorlog te bestuur, maar het goedkeuring deur die parlement en die Nasionale Raad vir Veiligheid nodig om 'n oorlog te begin. Die president is die enigste pos wat militêre optrede kan magtig. Die president is ook die enigste pos wat siviele en militêre toekennings verleen.
'n Presidensiële termyn duur sewe jaar en 'n president kan twee termyn dien. Die president word bygestaan deur twee presidentsaangestelde adjunkpresidente; die Burundiaanse grondwetlike referendum is egter aangeneem om uiteindelik die aantal adjunkpresidente tot een te verminder. Die president kan aanspraak maak op 'n pensioen na die einde van sy diens.
Presidente van Burundi sedert 1966
wysig- Partye
Front for Democracy in Burundi (FRODEBU)
National Council for the Defense of Democracy – Forces for the Defense of Democracy (CNDD–FDD)
Union for National Progress (UPRONA)
- Status
Waarnemende president
- Simbole
- † in amp oorlede
| # | Portret | Naam (Geboorte-dood) |
Verkies | Ampstermyn | Etniese groep | Party | Eerste minister | Bron | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Michel Micombero (1940–1983) |
— | 28 November 1966 | 1 November 1976 (afgesit) |
Tutsi | UPRONA / Militêre | Nyamoya | [1] |
| 2 | 
|
Jean-Baptiste Bagaza (1946–2016) |
1984 | 1 November 1976 | 3 September 1987 (afgesit) |
Tutsi | UPRONA / Militêre | Nzambimana | [2] |
| 3 | 
|
Pierre Buyoya (1949–2020) |
— | 3 September 1987 | 10 Julie 1993 | Tutsi | UPRONA / Militêre | Sibomana | [3] |
| 4 | 
|
Melchior Ndadaye (1953–1993) |
1993 | 10 Julie 1993 | 21 Oktober 1993 (vermoor) |
Hutu | FRODEBU | Kinigi | [4] |
| — | 
|
François Ngeze (* 1953) |
— | 21 Oktober 1993 | 27 Oktober 1993 | Hutu | UPRONA / Militêre | — | [4] |
| — | 
|
Sylvie Kinigi (* 1953)[5] |
— | 27 Oktober 1993 | 5 Februarie 1994 | Tutsi | UPRONA | Haarself | [6] |
| 5 | 
|
Cyprien Ntaryamira (1955–1994) |
1994 | 5 Februarie 1994 | 6 April 1994 (vermoor) |
Hutu | FRODEBU | Kinigi Kanyenkiko |
[7] |
| 6 | 
|
Sylvestre Ntibantunganya (* 1956) |
— | 6 April 1994 | 1 Oktober 1994 | Hutu | FRODEBU | Kanyenkiko Nduwayo |
[4] |
| 1994 | 1 Oktober 1994 | 25 Julie 1996 (afgesit) | |||||||
| (3) | 
|
Pierre Buyoya (1949–2020) |
— | 25 Julie 1996 | 11 Junie 1998 | Tutsi | UPRONA | Ndimira | [3] |
| 11 Junie 1998 | 30 April 2003 | Amp afgeskaf | |||||||
| 7 | 
|
Domitien Ndayizeye (* 1951) |
— | 30 April 2003 | 26 Augustus 2005 | Hutu | FRODEBU | [8] | |
| 8 | 
|
Pierre Nkurunziza (1964–2020) |
2005 2010 2015 |
26 Augustus 2005 | 8 Junie 2020† | Hutu | CNDD–FDD | [9][10] | |
| 9 | 
|
Évariste Ndayishimiye (* 1968) |
2020 | 18 Junie 2020 | Ampsbekleër | Hutu | CNDD–FDD | Bunyoni Ndirakobuca |
[11] |
Verwysings
wysig- ↑ (es) "Necrológicas – Michel Micombero, ex presidente de Burundi". El País. 18 Julie 1983. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Julie 2024. Besoek op 12 Julie 2024.
- ↑ (en) Emily Langer (5 Mei 2016). "Jean-Baptiste Bagaza, ousted Burundian president, dies at 69". The Washington Post. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Maart 2023. Besoek op 12 Julie 2024.
- ↑ 3,0 3,1 (en) "Pierre Buyoya, Burundian president who led two coups, dies at 71". The Washington Post. 18 Desember 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Julie 2024. Besoek op 12 Julie 2024.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 (en) "Burundi profile – Timeline". BBC. 4 November 2022. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Julie 2024. Besoek op 12 Julie 2024.
- ↑ (fr) La Cour constitutionnelle de la République du Burundi siegeant en matiere de constatation de la vacance du poste de Président de la République a rendu l'arret suivant, Grondwetlike Hof van Burundi, 8 November 1993, https://onedrive.live.com/?authkey=%21AApo1azStvtZHCc&cid=F0D39C30495D5A2A&id=F0D39C30495D5A2A%21164&parId=F0D39C30495D5A2A%21115&o=OneUp, besoek op 22 September 2021
- ↑ (en) Farida Jalalzai (2004). "Women Political Leaders – Past and Present". Women & Politics. 26 (3–4): 85–108. doi:10.1300/J014v26n03_04. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Julie 2024. Besoek op 12 Julie 2024.
- ↑ (en) Anver Versi (7 April 1994). "Obituary: Cyprien Ntaryamira". The Independent. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Junie 2024. Besoek op 17 Julie 2024.
President of Burundi 1994; … died Kigali, Rwanda 6 April 1994
- ↑ (en) "Burundi's former leader arrested". BBC. 21 Augustus 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Augustus 2017. Besoek op 12 Julie 2024.
- ↑ (en) "Outgoing Burundian president Pierre Nkurunziza dies". National Post. Reuters. 9 Junie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Julie 2024. Besoek op 12 Julie 2024.
- ↑ (en) Hamza Mohamed (10 Junie 2020). "Obituary: Burundi's President Pierre Nkurunziza". Al Jazeera. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Julie 2024. Besoek op 17 Julie 2024.
- ↑ (fr) "Burundi: la Cour constitutionnelle ordonne l'intronisation du président élu". Radio France Internationale. 12 Junie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Junie 2020. Besoek op 23 Junie 2020.