Prins Philip, Hertog van Edinburg

Prins Philip, die Hertog van Edinburg, gebore as prins Philippos van Griekeland en Denemarke (Grieks: Πρίγκιπας Φίλιππος της Ελλάδος και Δανίας) op 10 Junie 1921 volgens die Gregoriaanse kalender (28 Mei 1921 volgens die Juliaanse kalender, wat toe in Griekeland gebruik is), en oorlede op 9 April 2021 in Windsor-kasteel in die ouderdom van 99 jaar, was die eggenoot van koningin Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk sedert 20 November 1947, en haar prins-gemaal sedert 6 Februarie 1952. Hy was oorspronklik ’n prins van Griekeland en Denemarke en dus lid van die Deens-Duitse Huis van Sleeswyk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, maar het kort voor sy troue afstand van dié titels gedoen. Hy het die van van sy grootouers aan moederskant aangeneem en so lt. Philip Mountbatten geword. Met sy troue het hy die titels Hertog van Edinburg, Graaf van Merioneth en baron Greenwich gekry. In 1957 het koningin Elizabeth hom ’n Prins van die Verenigde Koninkryk gemaak.

Prins Philip Prins-gemaal van die Verenigde Koninkryk
Prins Philip in 1992.
Gebore	(1921-06-10)10 Junie 1921 Villa Mon Repos, Corfu, Griekeland
Titel	Prins-gemaal van die Verenigde Koninkryk
Ander titels	SKH die Hertog van Edinburg Lt. Philip Mountbatten van die Koninklike Vloot SKH prins Philip van Griekeland en Denemarke Graaf van Merioneth Baron Greenwich
Sterfte	9 April 2021 (op 99) Windsor-kasteel, Berkshire, Engeland
Eggenote	Elizabeth II (getroud 1947)
Kinders	• Charles III • Prinses Anne • Prins Andrew, Hertog van York • Prins Edward, Hertog van Edinburg (wat nou sy pa se titel het)
Vader	Prins Andreas van Griekeland en Denemarke
Moeder	Prinses Alice van Battenberg

As gemaal van die Britse koningin was prins Philip voortdurend in die openbare oog. Vanweë sekere uitlatings het hy die reputasie gekry dat hy omstrede opmerkings maak. Benewens sy koninklike pligte was hy ook die beskermheer van talle organisasies soos die The Duke of Edinburgh's Award en die Universiteite van Cambridge en Edinburg. Hy was ook bekend vir sy pogings om die publiek bewus te maak van die verhouding tussen die mens en die omgewing. Hy het langer as vyftig jaar oor dié onderwerp geskryf en gepraat.

Op 2 Augustus 2017 het prins Philip in die ouderdom van 96 amptelik uitgetree uit die openbare lewe nadat hy sedert 1952 as die koningin se gemaal altesaam 22 219 keer alleen by openbare geleenthede verskyn het.

Vroeë lewe

Prins Philip is op 10 Junie 1921 in die Villa Mon Repos op die eiland Corfu gebore as die oudste seun en vyfde kind van prins Andreas van Griekeland en Denemarke en prinses Alice van Battenberg.

Kort ná sy geboorte is sy oupa aan moederskant, lord Louis van Battenberg, in Londen oorlede. Louis het Britse burgerskap aanvaar en ’n lang, voortreflike loopbaan in die Britse Vloot gehad. Hy het afstand van sy Duitse titels gedoen en die familie se van verander van Battenberg na Mountbatten.

Op 22 September 1922 is Philip se oom koning Konstantyn I van Griekeland gedwing om te abdikeer en prins Andreas is deur die militêre regering gearresteer. ’n Rewolusionêre hof het hom in Desember uit Griekeland verban. Hy en sy gesin is na Frankryk, waar hulle hulle in die Paryse voorstad Saint-Cloud gevestig het.

Philip het sy skoolloopbaan in Frankryk begin. In 1928 is hy onder toesig van sy oom Louis Mountbatten na Brittanje gestuur, waar hy die Cheam-skool bygewoon het. Hy het in dié tyd in die Kensington-paleis by sy ouma, prinses Victoria van Hesse-Darmstadt, gewoon en by sy ander oom, George Mountbatten, die Markies van Milford Haven. In die volgende drie jaar is sy susters met Duitse edelmanne getroud, sy ma is in ’n gestig geplaas nadat sy met skisofrenie gediagnoseer is en sy pa het na Monte Carlo getrek. Philip het vir die res van sy kinderjare min kontak met sy ma gehad. In 1933 is hy na die goedkoper Schule Schloss Salem in Duitsland gestuur wat aan een van sy swaers, Berthold, die Markgraaf van Baden, behoort het. Ná twee kwartale is hy Gordonstoun toe gestuur.

In 1937 is sy suster, prinses Cecilie van Griekeland en Denemarke, haar man, twee jong seuns en skoonma in ’n vliegongeluk by Oosteinde oorlede. Philip was toe 16. Die volgende jaar is sy oom en en voog, George Mountbatten, dood aan beenkanker.

Vlootdiens

Ná skool het prins Philip by die Britse Vloot aangesluit en die volgende jaar as top-kadet van sy kursus gegradueer. In Januarie 1940 het hy die rang adelbors gekry. Hy het op verskeie skepe diens gedoen en die Griekse Oorlogskruis vir Dapperheid gekry.

Hy is tot onderluitenant bevorder ná ’n reeks kursusse en op 16 Julie 1942 tot luitenant. In Oktober dié jaar, op 21-jarige ouderdom, het hy eerste luitenant van die HMS Wallace geword – een van die jongste eerste luitenante in die Britse vloot. In 1944 is hy oorgeplaas na die torpedojaer HMS Whelp. In Januarie 1946 het hy instrukteur geword aan die HMS Royal Arthur, die inrigting vir onderoffisiere in Corsham, Wiltshire.

Huwelik

Prins Philip en koningin Elizabeth II.

In 1939 het prins Philip prinses Elizabeth, die dogter van koning George VI, ontmoet. Philip was haar agterkleinneef deur koningin Victoria en ook die kleinneef van haar pa deur Christiaan IX van Denemarke. In die somer van 1946 het prins Philip die koning om sy dogter se hand gevra. Louis Mountbatten het aanbeveel dat Philip afstand doen van sy Griekse en Deense titels, van die Oosters-Ortodokse Kerk oorgaan na die Kerk van Engeland en ’n Britse burger word.

Philip en Elizabeth is op 20 November 1947 in die Westminster-abdy getroud en het in Clarence House gaan woon. Ná hul wittebrood het Philip sy vlootloopbaan hervat. Hul eerste twee kinders is in 1948 en 1950 gebore: Charles en Anne.

In Januarie 1952 het Philip en Elizabeth lande van die Statebond besoek. Op 6 Februarie, terwyl hulle in Kenia was, is Elizabeth se pa oorlede en het sy koningin van die Verenigde Koninkryk geword. As die prins-gemaal moet Philip sy vrou help met haar koninklike pligte, haar vergesel na seremonies soos die opening van die parlement, na staatsdinees en op oorsese reise. Om dit te kan doen het hy uit die vloot bedank.

In 1960 en 1964 is hul jongste twee kinders, Andrew en Edward, gebore.

Prins Philip het meer as 300 afsprake per jaar, meer as enige lid van die koningsgesin behalwe sy dogter, prinses Anne. In Oktober 2007 is onthul dat hy sedert 1992 ’n hartsiekte het; sy lyfwagte is opgelei om mediese hulp te kry sodra daar enige tekens is van selfs net lighoofdigheid of kortasemheid, al is dit teen sy wense. Hy het egter geweier om sy afsprake te verminder. Berigte dat hy prostaatkanker het, is in 2008 in ’n paleisverklaring deur prins Philip ontken.

Belangstellings

Die wapen van die Hertog van Edinburg vanaf 19 November 1947. Dit bevat elemente van Griekeland en Denemarke, die Mountbatten-familie en die stad Edinburg.

Prins Philip het graag polo gespeel toe hy jonger was, maar het dit later laat vaar. Hy het tot 'n hoë ouderdom deelgeneem aan perdekar ry, ’n sportsoort wat hy help uitbrei het en waarvoor hy ’n reëlboek geskryf het. Hy was ook ’n ywerige seiljagvaarder. Verder het hy met olieverf geskilder en ander se werke versamel. Dié hang vandag in Buckingham-paleis, Windsor-kasteel, Sandringham House en Balmoral-kasteel. Die versameling bou voort op ’n tradisie van die koningsgesin sedert die 18de eeu.

Titels, aanspreekvorm en wapen

Prins Philip het in sy lewe verskeie titels gehad. Hy is gebore as ’n prins van Griekeland en Denemarke, maar het voor sy troue van dié titels afstand gedoen. Die dag voor sy troue het hy die aanspreekvorm Sy Koninklike Hoogheid van koning George VI gekry en die volgende dag die titels Hertog van Edinburg, Graaf van Merioneth en baron Greenwich. In 1957 het koningin Elizabeth hom ’n Prins van die Verenigde Koninkryk gemaak.

As ’n mens met prins Philip sou gesels, was die gebruik om hom die eerste keer as "U Koninklike Hoogheid" aan te spreek en daarna as "Sir".

Bibliografie

• Selected Speeches – 1948–1955 (1957)
• Selected Speeches – 1956–1959 (1960)
• Birds from Britannia (1962) (ook bekend as Seabirds from Southern Waters)
• Wildlife Crisis met James Fisher (1970)
• The Environmental Revolution: Speeches on Conservation, 1962–1977 (1978)
• Competition Carriage Driving (1982) (uitgegee in Frankryk 1984, tweede uitgawe 1984, hersiene uitgawe 1994)
• A Question of Balance (1982)
• Men, Machines and Sacred Cows (1984)
• A Windsor Correspondence met Michael Mann (1984)
• Down to Earth: Collected Writings and Speeches on Man and the Natural World 1961–1987 (1988) (sagteband 1989)
• Survival or Extinction: A Christian Attitude to the Environment met Michael Mann (1989)
• Driving and Judging Dressage (1996)
• Thirty Years On, and Off, the Box Seat (2004)

Bronne

• Brandreth, Gyles (2004). Philip and Elizabeth: Portrait of a Marriage. Londen: Century. ISBN 0-7126-6103-4
• Vickers, Hugo (2000). Alice, Princess Andrew of Greece. Londen: Hamish Hamilton. ISBN 0-241-13686-5

Eksterne skakels

• Royal.gov.uk- HRH Prince Philip, Duke of Edinburgh
• Duke of Edinburgh Award Geargiveer 14 Februarie 2006 op Wayback Machine
• Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Prince Philip, Duke of Edinburgh
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Prins Philip, Hertog van Edinburg.