Selma Lagerlöf
Selma Ottilia Livisa Lagerlöf (* 20 November 1858 – † 16 Maart 1940) was ’n Sweedse skryfster. Sy was die eerste vrou wat die Nobelprys vir Letterkunde gewen het (1909)[1] en het bekendheid verwerf vir haar kinderboek Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige.
Selma Lagerlöf | |
|---|---|
 Selma Lagerlöf, 1909 | |
| Gebore | Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf 20 November 1858 |
| Sterf | 16 Maart 1940 (op 81) Mårbacka, Värmland, Swede |
| Nasionaliteit | Sweeds |
| Beroep | Skryfster |
| Bekend vir | Nils Holgersson se wonderbaarlike reis |
| Handtekening | |
 | |
Vroeë lewe
wysigLagerlöf is gebore in Mårbacka[2] (’n landgoed nou in Sunne-munisipaliteit) in wes-Swede, as die vierde kind van luitenant Erik Gustaf Lagerlöf en sy vrou Louise Wallroth. Sy het met geboorte ’n heupbesering gehad en ’n siekte as kind het haar lam gelaat in albei bene maar sy het later daarvan herstel. Sy was ’n stil kind met ’n ernstige stemming en het ’n besondere voorliefde vir lees gehad. Haar ontwikkeling is ’n ernstige knou toegedien toe die landgoed verkoop is na haar vader se siekbed in 1884.
Loopbaan
wysigLagerlöf het gewerk as onderwyseres aan ’n hoërskool vir meisies in Landskrona van 1885 tot 1895[3] terwyl sy haar storievertelvaardighede geslyp het met ’n besondere fokus op die legendes wat sy as kind geleer het. Deur haar studies aan die Koninklike Vroulike Opleidingsakademie in Stockholm, het Lagerlöf gereageer teen die realisme van kontemporêre Sweedse skrywers soos August Strindberg. Sy het met Gösta Berling’s Saga, haar eerste roman, begin toe sy ’n onderwyser in Landskrona was. Haar eerste deurbraak as skryfster het gekom toe sy die eerste paar hoofstukke ingeskryf het vir ’n literêre kompetisie. Sy het ’n kontrak gewen om die hele boek te publiseer. Sy het finansiële ondersteuning van Frederika Limnell gekry met die opdrag dat sy moet konsentreer op skryfwerk.
In 1894 het sy Sophie Elkan, ook ’n skryfster, ontmoet en die twee het vriende geword. Te oordeel aan briewe tussen hulle was Lagerlöf baie lief vir Elkan.[4] Oor die jare het Lagerlöf en Elkan mekaar se werk beoordeel. Lagerlöf het geskryf van Elkan se sterk invloed op haar werk en het dikwels verskil van die rigting wat Elkan wou hê dat Lagerlöf se skryfwerk moes ingaan.
’n Besoek in 1900 aan die Amerikaanse Kolonie in Jerusalem was die inspirasie vir Lagerlöf se gelyknamige boek.[5] Teen 1895 het sy ophou skoolgee en haarself gewy aan skryfwerk. Met die hulp van inkomsten wat sy uit Gösta Berling’s Saga gemaak het saam met ’n beurs en ’n skenking, het sy twee reise onderneem wat instrumenteel was in stof vir haar nuwe roman. Sy het saam met Elkan na Italië gereis en sy het ook na Palestina en ander dele in die Ooste gereis.[6] In Italië was die legende van ’n Christuskind vervang met ’n vals weergawe. Dit het Lagerlöf geïnspireer om die roman Antikrists mirakler (Die wonders van die Antichris) te skryf. Hoewel die meeste van Lagerlöf se romans in Värmland afspeel, speel hierdie een in Sisilië af en verken dit die wisselwerking tussen Christelike en sosialistiese morele stelsels.
In 1897 het sy na Falun verhuis en vir Valborg Olander ontmoet. Hy het haar literêre assistent, vriend en vennoot geword. Elkan se jaloesie jeens Olander het die verhouding moeilik gemaak. Olander, ook ’n onderwyser, was aktief in die stryf om stemreg vir vroue in Swede. Lagerlöf was self ook aktief as ’n spreker namens die Landsvereniging vir Vroulike Stemreg. Dit was voordelig vir die vereniging omdat Lagerlöf wyd gerespekteer is. Sy was ook ’n spreker tydens die Internasionale Stemregkongres in Stockholm in Junie 1911 waas sy die inleidende toespraak gelewer het. Sy het ook ’n toespraak gelewer tydens die feesvieringe na die oorwinning van die stemregbeweging nadat vroue in 1919 die stemreg gegee is.[7]
Lagerlöf was Vår rättmätiga plats. Om kvinnornas kamp för rösträtt.n vriend van die Duits-Joodse skryfster Nelly Sachs. Kort voor haar dood in 1940 het Lagerlöf by die Sweedse koninklike familie gepleit om die vrylating van Sachs en dié se moeder uit Duitsland te verseker op die laaste vlug van Duitsland na Swede. Sachs en haar moeder het lewenslange asiel in Stockholm gekry.
Verwysings
wysig- ↑ "The Nobel Prize in Literature 1909" (in Engels). Nobelprize.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Junie 2018. Besoek op 7 Oktober 2017.
- ↑ (en) H. G. L. (1916), "Mej. Lagerlöf by Mårbacka", in Henry Goddard Leach, Die Amerikaans-Skandinawiese oorsig, 4, Amerikaans-Skandinawiese Stigting, p. 36
- ↑ (en) Lagerlöf, Ottilia Lovisa Selma. Encyclopedia Americana. 1920
- ↑ (en) Munck, Kerstin (2002), "Lagerlöf, Selma", glbtq.com, archived from the original on 16 November 2007, https://web.archive.org/web/20071116195125/http://www.glbtq.com/literature/lagerlof_s.html, besoek op 1 Desember 2012
- ↑ (en) Zaun-Goshen, Heike (2002), Tye van verandering, archived from the original on 17 Junie 2010, https://web.archive.org/web/20100617050146/http://info.jpost.com/C002/Supplements/TimesOfChange/book_ch1_3.html, besoek op 1 Desember 2012
- ↑ (en) Lagerlöf, Selma. Encyclopædia Britannica. 1922.
- ↑ (sv) Barbro Hedwall (2011). Susanna Eriksson Lundqvist, red. Ons regmatige plek. Aangaande vroue se stryd om stemreg. (Vår rättmätiga plats. Om kvinnornas kamp för rösträtt). Förlag Bonnier. ISBN 978-91-7424-119-8
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Selma Lagerlöf.
