Wikipedia:Houptsyte

Vorarlbergisch

Grüaß Gott, habedere und willkomme uf dr alemannische Wikipedia!
D freie Enzyklopedi, wo alle mittua künnand.

Artikel fianda

Artikel nooch Kategorie:
Alle Kategorie • Bruuchtum • Ernährung • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musig • Natur • Persona • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Vrkehr • Würtschaft • Wüsseschaft

Themaportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Württebärg Basel Elsass Friburg Liachtastua Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Politik Religion Sport Sproch Technik Wüsseschaft

Suschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikel • Lässige Artikel • Artikel nooch Dialäkt • Audioufnahma vo Artikel • Ufnama vu Dialäktwörtr • A Fabel in verschidnä Dialäkt übersetza • Alemannische Ortsnäma • Alemannische Tiernäma • Alemannische Pflanzanäma

D Alemannische Wikipedia

D alemannische Wikipedia isch a Enzyklopedi i dr Dialekt vom alemannische Sprochroum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liachtastua, vo Oberbade, vom Schwobaland und vo Voradlberg.

Dia Enzyklopedi wachst durch d freiwillige Hilf vo allna, wo eappas in irer Mundard beiträga wänd. Yträg künnand vo allna Bsuechar gschriba und gändrat wörra. Alle siand härzlich yglade mitzmacha. Bringand öüar Wiassa i und healfand so mit, s Alemannische z pfleaga, ufzumwearta und z erhalta. Di erschta Schritt siand ganz uafach!

Wer mir vo dr Alemanische Wikipedia siand und was mir wänd, fiandasch in üsrem Profil.

D Inhalt vo dr Wikipedia dürfand frei kopiert und verbreitet wörra.

Bis jetz git s bi dr alemannische Wikipedia 30.715 Artikel.

Artikel vo dr Wocha: JHWH

Jahwe (interbretiert as „ich bi dä, wu alliwiil isch“ odr "ich bi dä, wuni bi") isch dr Namme vum jüdisch-chrischtlige Gott, wien er vo de Chrischte mänggisch gsait wird. Es het sich bin enä näbe Jahwe siter em 12. Johrhundert aü d Läsart Jehova iibirgeret.

Religiösi Jude schbrächen en überhaupt nit us, sondern bruuche Umschriibige wie אדוני - Adonai (Herr). Die Ultrareligiöse gönge sogar so wiit, ass si dr Buechschdabe ה wo as Abchürzig für „Gott“ schdoht, in Wörter, wo Gott bedüte, as ק uschbräche. So säge si Elokim anschdatt Elohim.

D Schriftzeiche JHWH (hebräisch: יהוה), wu vu rächts no links gläse wäre, heißt mer aü Tetragramm (griächisch: τετραγράμματον - tetragrammaton - viär Zeiche). Es kummt vor im Tanach – e Sammlung vu jüdische Religionsschrifte, wu vu dr Chrischte aerkännt un ibernumme sin. Dä Namme isch im hebräische Tanach, dr Bibel vum Judetum יהוה gschriibe, do fähle d Vokal, wu drzue ghere – wiä dä Namme tatsächlig üsgsproche wore isch, isch nit sicher, well d Jude dä Namme siter em 2. Johrhundert noch em Chrischtus nimmi üsgsproche hän. Dr Grund drfir isch e Stell im 2. Buech Moses (20,7), wus heißt: "Bruuch der Name vom Herr, dym Gott, nid für nüüt. Der Herr lat dä nit ungstraft, wo sy Mame für nüüt und wider nüüt bruucht.". (…dr ganz Artikel leasa)

Früenere Artikel vo dr Wocha:

Häasch gwiasst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Alemannische Nochrichta:

8. Dezämber 2024:
Autor Viktor Schobinger: Der «Meister der Zürcher Mundart» wird 90 (SRF)
7. Dezämber 2024:
Huguette Dreikaus macht Kabarett in ihrer Muttersprache (Badische Zeitung)
Berner Musiker Kuno Lauener erhält Ehrendoktortitel der Uni Bern (Südostschweiz)
5. Dezämber 2024:
Der neue «Dialäktatlas» (SRF)
4. Dezämber 2024:
Wirtschaftskrimi in Mundart beendet Saison (Badische Zeitung)
3. Dezämber 2024:
Das Wort des Jahres 2024 ist «Unterschriften-Bschiss» (SRF)
2. Dezämber 2024:
Mundart mit satirischem Biss (Badische Zeitung)
1. Dezämber 2024:
„Oifach leaba“ – einfach leben mit dem Oberschwäbischen Kalender 2025 (Schwäbische Zeitung)

Mea Nochrichta uf Dialäkt-Nöüigkeita

10. Dezämber

Chanige - Dag vu dr Mänscherächt

1830: D Regierig vum Kanton Aargau akzäptiert d Forderige vu dr Ufständische vum Freiämtersturm. Mit dr Uusarbaitig vun ere neie Verfassig wird aagfange.
1848: No dr Februarrevolution wird dr Louis Napoléon Bonaparte, e Neffe vum Napoléon I., zum Staatsbresidänt vu Frankrych gwehlt.
1901: Am Dodesdag vum Alfred Nobel (Bild) wäre vu jetz ab alljohr d Nobelbryys vergee, dr Friidesnobelbryys z Oslo, di andere z Stockholm.
2003: Bi dr Wahle in dr Schwyz wird d SVP unter em Christoph Blocher in boode Chammere vum Barlemänt di sterkscht Bartei. Us däm Grund hebt si Aaschpruch uf e zweete Bundesrot. Des sprängt d „Zauberformle“, wu s syt 1959 bstoht.