Amerika

Für anderi Bedütige vom Begriff „Amerika“ lueg d Begriffsklärig für Amerika.

Amerika isch a Doppelkontinänt, wo sich in dr weschdlige Hemisphäre befindet. Er erschdreckt sich ununterbroche vom Arktische Ozean im Norde zur Antarktik im Süde. Er beschdoht us zwei groosse Feschdlandmasse, Nordamerika und Südamerika wo dur ä Landängi in Middelamerika verbunde si. Drzue ghört au die gröschd Insle vo dr Wält, Grönland und ä Hufe chliineri Insle, vor allem in dr Karibik.

D Lage vo Amerika uf dr Wält

Etymologii

Im allgemeine wird agnoh, ass Amerika si Name vom dütsche Kartograph Martin Waldseemüller übercho het, noch em Vorname vom italienische Entdecker Amerigo Vespucci, wo Südamerika entdeggt het und d Amerique Bärge in Middelamerika. Er het as erschde gsait, ass Amerika nid Oschdindie siig, wie dr Kolumbus ghofft und dänggt het. S Broblem mit dere Erklärig isch, ass mä im allgemeine dr Familie- und nit dr Vorname gnoh het, und vo däm ä Name für än Endeggig abgleitet het.

Än anderi Theorii, wo weniger populär isch, sait, ass dr Name Amerika vom enä änglische Händler, em Richard Amerike us Bristol chunnt, vo welem mä dänngt, ass er d Entdeckigsreis vom John Cabot 1497 noch Neufundland finanziert haig.

Anderi hai vorgschlage, ass Amerika vom Name vom ä schbanische Matros, wo dr alt gothischi Name Amairick gha haig, chiem odr ass er us erä Indianerschbrooch schdammt.

Bevölkerig

Iigeboreni

Die urschbrüngligi Bevölkerig, wo vor meh as 10.000 Johr vo Nordoschasie uus iigwanderet isch, het us Indianervölker und Inuit (Eskimose) beschdande. Die erschde Europäer, wo öbbe ums Johr 1000 noch Amerika cho si und sich dört für churzi Ziit niiderglo hai, si d Wikinger gsi. Im 15. Johrhundert het dr Christoph Kolumbus, wo vom schbanische Königshuus finanziert worden isch, 1492 Middelamerika entdeckt. In de Johrhundert, wo cho si, hai die europäische Seemächt Amerika afo erobere, d Holländer, denn d Ängländer und d Franzose vor allem in Nordamerika, d Schbanier und Bordugiise in Middel- und Südamerika. Währed dr Kolonisierig vo Amerika si die iigeborene Völker uf ä Bruchdeil vo ihrer früehnere Zahl zsämmegschmulze, zum Deil si si an iigschlebbte Chrankete, wo si drgege kei Immunität gha hai gschdorbe, zum Deil si si in Chrieg under sich und gege d Europäer umcho, zum Deil si si versklavt und zwunge worde, bis zum Dod z schaffe. Ihri Verfolgig dur d Europäer wurd mä hützudag Völkermord nenne, und au scho zu siiner Ziit het s Europäer ge, wo sich gege d Behandlig vo de Indianer empört hai.

Immigrante

D Zahl vo Europäer, wo im 16. Johrhundert noch Amerika cho si, isch no chlii gsi. Vili drvo si Abentürer und Schatzsuecher gsi, wo noch Gold gsuecht hai. Es hai sich aber au Siidlige vo Buure bildet, wo agfange hai s Land z bewirtschafte. D Zahl vo de Iiwanderer het vor allem im 19. Johrhundert schdark afo wachse. Dank dr schnälle Entwicklig vo dr Wirtschaft vor allem in Nordamerika isch dr Kontinänt interessant worde für vili, wo deheim kuum gnueg z ässe gha hai odr verfolgt worde si. Usser Europäer si au Oschdasiate immigriert, so dass hüt d Bevölkerig üserschd viilfältig isch.

Verschleppti

Millione vo Afrikaner si in ihrer Heimet gfange gnoh und noch Amerika verschleppt worde, wo si as Sklave hai müesse läbe. Ä groosse Deil vo dr amerikanische Wirtschaft isch abhängig gsi vo siine Sklavenarbeiter, dorum isch ihri Befreijig eso schwiirig gsi und erschd im 19. Johrhundert bassiert. In de Vereinigte Schdaate vo Amerika het s ä groosse Bürgerchrieg bruucht, wo nid emol wäge dr Abschaffig vo dr Sklaverei usdrait worden isch, für zum di Schwarze vo dr Sklaverei z befreie.

Literatur

• Dieter Harlfinger (Red.): Die Wiedergeburt der Antike und die Auffindung Amerikas. 2000 Jahre Wegbereitung einer Entdeckung. Bildkatalog zur Ausstellung. Reichert, Wiesbaden 1992 ISBN 3-88226-564-7
• Ulrich Knefelkamp & Hans-Joachim König Hgg.: Die neuen Welten in alten Büchern: Entdeckung und Eroberung in frühen deutschen Schrift- und Bildzeugnissen. Ausstellung in der Staatsbibliothek Bamberg. ebd. 1988. ISBN 3-924530-03-3
• Kirsten Mahlke: Offenbarung im Westen. Frühe Berichte aus der Neuen Welt. Fischer TB, Frankfurt 2005. ISBN 3-596-16235-1
• Wolfgang Reinhard & Peter Waldmann Hgg.: Nord und Süd in Amerika. Gemeinsamkeiten, Gegensätze, europäischer Hintergrund. Reihe Historiae, 1. Rombach, Freiburg 1992. ISBN 3-7930-9080-9
• Franz Wawrik: Die Darstellung Amerikas in den Kosmographien des 16. Jahrhunderts. In Cartographica Helvetica, Heft 28, 2003, S. 33–41 Volltext
• Gérard Foussier: Eine Komödie der Irrungen. Wie Amerika zu seinem Namen kam. Zs. Dokumente-Documents, H. 4, Bonn 2010 ISSN 0012-5172 S. 35 - 41

Weblink

 Commons: Amerika – Sammlig vo Multimediadateie

 Amerika (Doppelkontinent) im dütschsprochige Wikisource

• America in Zedlers Universallexikon, Band 1, Spalte 1721–1725.