Baia Mare

Baia Mare [ˈbaja ˈmare](info) (hoochdiitsch Frauenbach odd’r Groß-Neustadt, saltaner numma Neustadt odd’r Neustadtl, ungàrisch Nagybánya) ìsch a Schtàdt ìm Nordwäschta vum Rumäänia, wo-n-ìm Joohr 2011 äbb 124.000 Iiwoohner ghàà hàt. Sa ìsch d’ Hàuiptschtàdt vum Krais Maramureș.

Baia Mare
Frauenbach
Nagybánya

Basisdate

Staat:

Historischi Region:

Chrais:

47° 39′ N, 23° 35′ OKoordinate: 47° 39′ 1″ N, 23° 35′ 25″ O

Zytzone:

OEZ (UTC+2)

Hechi:

228 m

Flechi:

235,73 km²

Yywohner:

123.738 (20. Oktoower 2011^[1])

525 Yywohner je km²

430311

(+40) 02 62

MM

Struktur un Verwaltig (Stand: 2020^[2])

Gmaindsart:

Munizipium

Burgermaischter:

Cătălin Cherecheș (Coaliția pentru Maramureș)

Adräss:

Str. Gh. Șincai nr. 37
loc. Baia Mare, jud. Maramureș, RO–430311

Websyte:

www.baiamare.ro

Gschìcht

D’ äältschta-n-Ärwäähnung vu dr Schtàdt ìn’ra Urkund schtàmmt üss’m Joohr 1142, wu dr ungàrischa Keenig Géza II. z’ Frauenbach (làtiinisch Rivulus Dominarum) Diitscha hàt loo ààsiidla.

Dr Ààtail vu dr ungàrischa Mìnderhait ìsch noch hìtt sehr grooss: ànna 1992 ìsch’s 17,5 % gsìì. Verglìcha mìt da Zààhla vu 1910 (64,8 %, Rumääna 33,7 %, Diitscha 1,2 %) hàt’r àwwer schtàrk àbgnumma. Ànna 1910 sìnn 38,1 % vu da Iiwoohner griachisch-kàthoolisch, 34,7 % reemisch-kàthoolisch, 14,8 % Càlwinìschta, 10,9 % Juuda un 1,5 % gsìì. Ànna 1920 sìnn z’ Baia Mare 12.780 Iiwoohner gsìì. 5.005 sìnn Rumääna gsìì, 1.792 Juuda, 1.232 Diitscha un 99 hann üss àndra Väälker gschtàmmt.^[3]

Ànna 1930 ìsch dr griachisch-kàthoolisch Bìschtumm Maramureș mìt Sìtz z’ Baia Mare grìnda worra. Àm 28. Oktoower 1948 ìsch dr Bischoof Alexandru Rusu vu da kommünìchta Beheerda-n-àls Bischoof àbgsätzt un verhàftet worra. Ar ìsch ànna 1963 ìm Zuchthüüs vu Gherla gschtoorwa.

Ànna 1974 ìsch s’ „Nord-Üniwärsitäätszäntrum vu Baia Mare“ (Centrul Universitar Nord din Baia Mare) grìnda worra. Ànna 2012 ìsch’s ìn d’ Täcknischa Üniwärsitäät vu Cluj-Napoca-n-iiglìedert worra.

Pàrtnerschàfta mìt àndra Schtädt

Baia Mare hàt niina Schtädtpàrtnerschàfta:^[4]^[5]

Schtàdt	Lànd	sitter	Typ
Bielsko-Biała	Flagge Polens Poola	2003	Schwaschterschtàdt
Hódmezővásárhely	Flagge Ungarns Ungàrn	2001	Schwaschterschtàdt
Hollywood	Florida, USA	2001	Schwaschterschtàdt
Iwano-Frankiwsk	Flagge der Ukraine Ukràina	1990	Pàrtnerschtàdt
Kitwe	Flagge von Zambia Sambia	1972	Schwaschterschtàdt
Nyíregyháza	Flagge Ungarns Ungàrn	2003	Schwaschterschtàdt
Serino	Flagge Italiens Itàlia	2001	Schwaschterschtàdt
Szolnok	Flagge Ungarns Ungàrn	1990	Schwaschterschtàdt
Wels	Flagge Österreichs Eeschtriich	2000	Schwaschterschtàdt

wàs doo z’ sah ìsch

Muzeul Satului din Baia Mare, ethnogrààfisch un Fräilìchtmüsee
s’ Müsee vu da Àtzschtudia
s’ Müsee fìr modärna Kunscht un Volkskunda
dr Schtefàn-Turm
dr Matzgerturm (Turnul Măcelarilor)

a Blìck uff Baia Mare
S’ Pocol-Hüüs
d’ Synàgooga
dr Schtefàn-Turm
dr Iigàng vum Fräilìchtmüsee

bekànnta Litt üss dr Schtàdt

Dániel Csányi (1820–1867), ungàrischer Màthemàtiker
Józsi Jenő Tersánszky (1888–1969), ungàrischer Schrìftschtäller
László Németh (1901–1975), ungàrischer Schrìftschtäller
László Gergely (* 1941), ungàrisch-rumäänischer Füassbàllschpìeler
Dora Cojocaru (* 1963), Komponìschta
Rodica Dunca (* 1965), Kunschtturnera
Anca Pătrășcoiu (* 1967), Schwìmmera
Noemi Lung (* 1968), Schwìmmera
Vasile Miriuță (* 1968), ungàrisch-rumäänischer Füassbàllschpìeler
Mirela Pașca (* 1975), Kunschtturnera
Adrian Ghenie (* 1977), Kìnschtler
Paula Seling (* 1978), Sangera
Clara G. (* 1979), Pornodàrschtällera
Ovidiu Hoban (* 1982), Füassbàllschpìeler
Paul Muntean (* 1984), Bobfàhrer
Cristian Bud (* 1985), Füassbàllschpìeler
Mihai Pop (* 1985), Hàndbàllschpìeler
Claudiu Bumba (* 1994), Füassbàllschpìeler

Weblìnks

Commons: Baia Mare – Sammlig vo Multimediadateie

d’ offiziälla Websitta vu dr Schtàdtverwàltung (rumäänisch)

Ainzelnoohwiisa

↑ Volkszeehlung vu 2011 ìm Rumäänia uff citypopulation.de.
↑ Ààgààwa bii Biroului Electoral Central, àbgrüafa-n-àm 21. Jüüli 2022 (rumäänisch).
↑ Erdély etnikai és Felekezeti Statisztikája. (pdf) Abgruefen am 21. Juli 2022 (ungarisch).
↑ Orașe Înfrățite. Abgruefen am 26. Januar 2020.
↑ Orașe înfrățite cu Baia Mare (Memento vom 16. Augschte 2012 im Internet Archive)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Baia_Mare“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] Volkszeehlung vu 2011 ìm Rumäänia uff citypopulation.de.

[2] Ààgààwa bii Biroului Electoral Central, àbgrüafa-n-àm 21. Jüüli 2022 (rumäänisch).

[3] Erdély etnikai és Felekezeti Statisztikája. (pdf) Abgruefen am 21. Juli 2022 (ungarisch).

[Twins-4] Orașe Înfrățite. Abgruefen am 26. Januar 2020.

[5] Orașe înfrățite cu Baia Mare (Memento vom 16. Augschte 2012 im Internet Archive)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]