Baikal-Amur-Magischtralè

D Baikal-Amur-Magischtralè (abchürzt BAM, russisch Байка́ло-Аму́рская магистра́ль / БАМ) isch è Ysèbaaschtrèggi, wo i dè sibirischè Stadt Taischet vo dè Transsib abzwygt un i dè Stadt Sowetskaja Gawan am Pazifischè Ozean uffhört. Nõch èm Schaffè vo dè Infraschtruktur (Zuèfaartswäg, Sidligè) ab dè 1930er Johr hèt mò 1974 mit èm Bau aagfangè. 1984 sin diè beidè Strèggèändè vo Oscht un Wescht voraadribbè un vobundè worrè. Dè durrèlaufende Bedryb isch anno 1989 uffgnõ worrè.

Baikal-Amur-Magischtralè (BAM)
Strecke der Baikal-Amur-Magistrale grüe: Baikal-Amur-Magischtralè orange: Amur-Jakutischi Magischtralè rot: Transsib blau: Strèggèfüürig, wo bis 1930 weschtlich vo Omsk bruucht worrè schwarz: Südvariantè vu dè Transsib-Strèggi
Streckelengi:	3819 km
Spurwyti:	1520 mm (Russischi Spur)
Stromsystem:	bis Taksimo (1469 km): 25 kV / 50 Hz ~
Legende Transsib vo Moskau Südsibirischi Ysèbaa Oblascht Irkutsk (Moskauer Zyt + 5 h) 0 Taischet Oschtsibirischi Ysèbaa Transsib gu Irkutsk 30 Kostomarowo 117 Nowotschunka 124 Tschuna (eingleisigi Brugg) 129 Sosnowyje Rodniki (Oktjabrski) 142 Tschuna (Tschunski) 269 Wichorewka 284 Morgudon Stadtzèntrum vo Bratsk (Nowobratsk, 20 km) 293 Ansjobi (Bratsk) Stadtzèntrum vo Bratsk (Nowobratsk, 17 km) 304 Galatschinski 326 Padunskije Porogi 329 Angara Dammkronè vum Bratsker Stausee, ca. 4,4 km 339 Gidrostroitel 403 Keschemskaja 461 Widim 533 Ilim (Ust-Ilimsker Stausee) 550 1. Korschunowski-Dunnel (eingleisig), zämmè 950 m 550 2. Korschunowski-Dunnel (eingleisig) 552 Korschunicha-Angarskaja (Schelesnogorsk-Ilimski) 573 Chrebtowaja gu Uscht-Ilimsk (215 km) 652 Kuta 672 Jantal 720 Lena (Uscht-Kut) 737 Lena 784 Swjosdnaja (Swjoschdny) 889 Kirenga (Magistralny) 915 Kirenga 930 Ulkan 982 Kunerma 1010 Baikal- odder Dabandunnel (6686 m) (Republik Burjatiè) 1063 Sewerobaikalsk 1067 1. Baikal-Vorbärglandsdunnel (zämmè ca. 4,5 km) 2. Baikal-Vorbärglandsdunnel 3. Baikal-Vorbärglandsdunnel 4. Baikal-Vorbärglandsdunnel 1090 Nischneangarsk 1127 Kitschera 1235 Obberi Angara 1242 Nowy Uojan 1315 Kjuchelbekerskaja (Jantschukan) 1344 Angarakan Umgehigsschtrèggi Seweromuisker Dunnel 1354 Seweromuisker Dunnel (15.343 m) Umgehigsschtrèggi Seweromuisker Dunnel 1374 Kasankan 1385 Seweromuisk 1469 Taksimo 1535 Witim; Region Transbaikaliè (Moskauer Zyt + 6 h) 1645 Kodardunnel (1981 m) 1713 Tschara vo Tschina (69 km) 1719 Nowaja Tschara 1835 Republik Sacha (Jakutiè) 1864 Chani Fèrnoscht-Ysèbaa 1866 Oblascht Amur 1918 Oljokma 1922 Republik Sacha (Jakutiè) 1927 Oblascht Amur 2013 Juktali vo Bamowskaja 2348 Tynda 2365 Giljui 2375 Beschtuschewo gu Nischni Beschtjach 2409 Giljui 2409 Giljui Dipkun vo Elga (ca. 300 km, im Bau) 2677 Ulak 2687 Seja (Seja-Dalschpèrri) 2690 Werchneseisk 2846 Tungala 3012 Selemdscha 3017 Fewralsk 3155 Region Chabarowsk (Moskauer Zyt + 7 h) 3292 Bureja von Isweschtkowy (Transsib, 326 km) 3298 Nowy Urgal 3312 Urgal-I nach Tschegdomyn (16 km) 3382 Dusse-Alin-Dunnel (ca. 1800 m) Amgun Amgun Amgun 3615 Poschtyschewo (Berjosowy) 3621 Amgun vo Komsomolsk un Dsjomgi 3819 0 Komsomolsk-Sortirowotschny gu Chabarowsk (351 km) Amur 19 0 Piwan 28 Gaiter 41 Kartel (Bolschaja Kartel) 52 Selichin (Selichino) gu Sachalin 63 Eldigan 82 Poni 95 Kun (Sneschny) 112 Gurskoje 139 Uktur Gur Gur 160 Kenai 182 Oune Kusnezowski-Dunnel 220 Wyssokogornaja (Wyssokogorny) 240 Datta 261 Kenada 274 Dschigdassi 303 Tulutschi 318 Akur 340 Tumnin Chutu 366 Chutu 376 Imbo 380 Ust-Orotschi (Uska-Orotschskaja) 399 Mongochto 403 Landyschi 413 Djuanka 424 Toki 434 Wanino gu Sachalin 442 Sowetskaja Gawan-Sortirowotschnaja (Oktjabrski) 458 Desna (Maiski) 468 Sowetskaja Gawan-Gorod

Geografischi Laag

D BAM volauft nördlich un öppè parallel zuè dè Transsib. Diè mittlèrè Strèggèabschnitt vo dè BAM lyt 400 bis 500 km nördlich vo dè Transsib. Öppè 1800 Kilometer vo dè Magischtralè ligèd in Oschtsibiriè, diè räschtlichè 2480 Kilometer volaufèd durch dè Färne Oschtè. D BAM gòt übber meerèri Flüss wèg, wo zuè dè längschtè Flüss vo Russland ghörèd, u. a. d Angara un d Ström Lena un Amur. 20 Kilometer vo sèllèrè Strèggi volaufèd dirèkt am Nordufer vum Baikalsee. D Magischtralè füürt durch è baar hochi Bärgzüüg, z.B. s Stanowoihochland odder dè Sichote-Alin. S Stanowoihochland wörd durch dè Seweromuisker Dunnel unterquert – dè längschte Ysèbaadunnel vo Russland.

Gschichtè

Ärschti Blään un dè Aafang vum Bau

Sowjetischi Medaillè Für dè Bau vo dè Baikal-Amur-Magischtralè

Ärschti Blään für s Yrichtè vum Baikal-Amur-Gau für dè Vokeer sin schu am Aafang vum 19. Johrhundert entworfè worrè, unter anderem vo dè Dekabrischtè, wo gu Sibiriè vobannt worrè sin. Nõch ärschtè Forschigè un Blaanigè i dè 1920er un 1930er Johr hèt s im April 1932 dè offizièllè Baubeschluss gää un aaschlièßend hèt mò mit èm Büèz aagfangè. Wôrènd èm Bau sin in großem Umfang Häftling für d Zwangsarbèt ygsetzt worrè. Dõdezuè isch è spezièlli Gulag-Unterabteilig, s BAMLag mit Hauptschtützpunkt un Vowaltigssitz z Swobodny a dè Transsib ygrichtet worrè. Dè ärschte Streggèabschnitt isch 1937 bim 20-jöhrigè Jubiläum vo dè Oktoberrevolution in Bedryb gangè. Wôrend èm Zweitè Wältchrièg hèt mò nit witter a dè BAM gschafft, es sin sogar è baar Streggèdeile widder demontyrt worrè, well Schinnè un Schwellè für dè Bau vo dè Ysèbaanschtrèggi (Kasan–Uljanowsk–) Saratow–Stalingrad – au Wolga-Rochade dauft – bruucht worrè sin, demit diè Roti Armee i dè Schlacht um Stalingrad dringend vosorgt wörrè hèt chönnè.

Dè Abschnitt vo Komsomolsk bis Sowetskaja Gawan isch am 20. Juli 1945 fèrtiggschtellt worrè un bis zum Haffè Wanino sofort zum Dransport vo dè Invasionstruppè bi dè Bsetzig vo Sachalin ygsetzt worrè. Japanischi Chriègsgfangèni sin gly für dè wittèrè Streggèbau ydeilt worrè. Nõch èm Chrièg isch dè Bau znägscht in gringèm Umfang witter baut worrè. Nõchdèm dè Stalin 1953 gschtorbè isch, hèt mò dè Bau vo dè BAM ygschtellt. Dè fèrtiggschtellte öschtlichschte Abschnitt vo Komsomolsk Richtig Nordweschtè hèt mò nu als Aaschlussbaan für dè Holzdransport bruucht.

Sowjetischs Großbrojèkt

Baanhof Wichorewka (Kilometer 269)

Baanhof Fewralsk (Kilometer 3017)

Aafang vo dè 1970er Johr isch dè Bau widder uffgnõ worrè. S Baubrojèkt isch vo dè andrè RGW-Staatè bsunders durch d Liferig vo Matriaal un Uusrüschtig unterschtützt worrè. Im Johr 1974 hèt d Sowjetunion im Raamè vum asè benamstè Delta-Brojèkt öppè 9500 schwèri Bau-Laschtwagè bi dè Magirus-Deutz us dè Bundesrepublik Dütschland bschtellt, well sich sèbbi wèg dè luftküültè Motorè bsunders guèt für dè Ysatz z Sibiriè geignèt hèn. Am 26. Septembèr 1975 isch diè 1437 m langi Amurbrugg 16 km südlich vu Komsomolsk, wo s ärschte Neubaudeil gsi isch, s ärschte Mòl befaarè worrè. Sèlli Brugg isch diè längschti vo dè öppè 3000 Bruggè im Lauf vo dè BAM. Dè Streggèbau isch sowoll vo Weschtè als au vo Oschtè voraadribbè, wa bi söttigè langè Neubauschtrèggè usus isch. Als Daag vo dè Fèrtigschtellig un „Geburtsdaag“ vo dè BAM gildèt dè 27. Oktobèr 1984, wo mò s letschte sognennte „Goldene Gleisjoch“ bi Balbuchta (Streggèkilometer 1602) zwǜschè dè beidè Streggèändè volait hèt.

Sit 1989 isch d BAM durchgängig befaarbar gsi, allerdings hèt mò dè Pass übber m Seweromuisker Dunnel mit ènèm 61 Kilometer langè Umwäg umfaarè müèsè. Dè Dunnel isch ärscht Ändi 2003 für dè reguläre Bedryb ygweyyt worrè un isch sit dèm mit 15343 Meter dè längschte Ysèbaadunnel z Russland (zum Voglych: de Gottharddunnel isch 15001 Meter lang).

Krisè

Sit dè Mitti vu dè 1980er Johr isch s BAM-Brojèkt mee un mee kritisch aagluègt worrè. Dè Bau isch sowoll milidärisch (Nõchschub für d Inslè Sachalin; alternativè Pazifikhaffè) als au ökonomisch begründet worrè (Rohschtoffumschlag Russisch Fèrnoscht->Pazifikroutè). Mit dè Krisè un èm aaschlièßendè Zämmèbruch vo dè Sowjetunion isch dè Bärgbau un d Induschtryaalaagè im russischè Fèrnè Oschtè nit wiè blaant durrègfüürt worrè, sèllèwäg isch d BAM bsunders bis zum Ändi vo dè 1990er Johr nur schwach befaarè worrè, isch dòdurrè defizitär gsi un im allgemeinè als Fäälinveschtition ygschätzt worrè. Dè Personèvokeer füürt au bis hüt kaum zuè nèm Umsatz, well dè gröschte Deil vum Gebièt dünn besidlèt isch, well s deilwyys Permfroscht-Gebièt mit èrè gringè Infraschtruktur sowiè nèrè wènnig ergyybigè Landwǜrtschaft isch. Zwǜschè Tynda un Komsomolsk am Amur faart däglich nur ein Fèrnzug. Anno 1996 isch diè eigèschtändigi Baanvowaltig vo dè Baikal-Amur-Magischtralè uffglöst worrè. Dè weschtliche Abschnitt bis öppè Chani (gröschtèdeils uff dè Territoriè vo dè Oblascht Irkutsk, vo dè Republik Burjatiè un dè Region Transbaikaliè) isch zuè dè Oschtsibirischè Ysèbaan chò, dè Räscht (uff èm Territorium vo dè Republik Sacha (Jakutiè), vom Oblascht Amur un dè Region Chabarowsk) isch dè Fèrnöschtlichè Ysèbaa zuègschlagè worrè. Au è Strèggèschtilllegig vo dè BAM isch eruyrt worrè.

Hütigi Situation

Mit èm Rohschtoffuffschwung sit dè zweitè Amtszyt vum Bräsidènt Putin un èm generèllè Uffschwung vo dè russischè Wǜrtschaft isch d BAM für sèll bruucht worrè, wo sy vu Aafang aa au denkt gsi isch, nämlich für dè Dransport vo dè Rohschtoff us èm Färnè Oschtè i s räschtliche Russland. Sèllèwäg hèt mò dèmit aagfangè, Blään us dè 1970er Johr umzsetzè, z. B. d Ärzlagerschtättè Udokan un Tschina bi Nowaja Tschara sowiè eini vo dè gröschtè Kollelagerschtättè vo Eurasiè, Elga, mit Vorrät vo 2,1 Milliardè Tonnè in Südoschtsacha (Jakutiè), zu erschlièßè.

Strèggi

Hauptschtrèggi

Zuè dè BAM wörrèd au diè Abschnitt grèchnèt, wo vor 1974 baut worrè sin:

• im Weschtè zwǜschè Uscht-Kut un Taischet für dè Aaschluss a d Transsib,
• im Oschtè zwǜschè Komsomolsk am Amur un èm Pazifik bi Sowetskaja Gawan.

Letschtèrè Stutzè zièlt uff d Fäärvobindig gu Sachalin ab, well dè Amur vo Komsomolsk wèg bis zuè dè Mündig in Pazifik gu Nordè witter volauft. D Strèggi isch öppè 4280 Kilometer lang un isch übberwigènd eingleisig baut worrè. Zweigleisig uusbaut worrè sin nõchdräglich folgèndi Abschnitt:

• Taischet–Lenabrugg bi Uscht-Kut (Längi 787 Kilometer)
  • Bloggboschtè Kilometer 1084–Nischneangarsk (sechs Kilometer),
  • Kasankan–Seweromuisk (11 Kilometer),
  • Ikabjakan–Mururin (24 Kilometer, sit 2013),
  • Mururin–Chani (54 Kilometer)
  • Tynda–Bestuschewo (26 Kilometer).

Ußerdèm git s è Güèterumgehigsschtrèggi bi Nowy Urgal. Dè Obberbau vo dè gsamtè Strèggi isch für èn zweigleisigè Uusbau mit èm breitè Schotterbett präparyrt. Dè weschtliche Abschnitt Taischet–Taksimo (1469 Kilometer) isch elegtrifizyrt.

Abzwyyg un Aaschlüss

Chrützig mit dè Chlyni BAM

Bi Tynda wörd d BAM vo dè Amur-Jakutischè Magischtralè (AJAM) chrützt, wo vo dè Transsib (Baanhof Bamowskaja, Streggèkilometer 7273) übber s Bärgbaugebièt um Nerjungri gu Nordè bis uff Jakutsk volauft, vorläufig abber bi Tommot am Aldan uffhört. Zwǜschè Tynda un Beschtuschewo hèn beidi Streggè èn gmeinsamè Abschnitt. Dè urschprüngliche Abschnitt vo dè Amur-Jakutischè Magischtralè vo Bamowskaja nõch Nerjungri kennt mò au als „Chlyni BAM“.

Aaschluss a diè Jakutischi-Kollè-Baan =

Im Zämmèhang mit èm Rohschtoffuffschwung sin è baar Stichbaanè baut worrè, wo a dè BAM aafangèd. Dè Bau vo dè 320 Kilometer langè Stichschtrèggi vom Baanhof Ulak, wo weschtlich vo dè Seja-Passagè im Nordweschtè vum Oblascht Amur lyt, nõch Elga isch 2002 wègè dè Finanzyrigsbrobleem nõch öppè 60 Kilometer volaitè Gleis ygschtellt worrè. Im Oktobèr 2007 kauft s russische Bärgbauunternämmè Mechel d Kollèlagerschtättè sowiè d Baanschtrèggi, wo nit fèrtig baut isch, für 2,3 Milliardè US-Dollar. Au diè japanischi Sumitomo-Gruppè wörd i s Brojèkt inveschtyrè. Am 15. Februar 2008 isch dè Strèggèbau widder uffgnõ worrè. S Fèrtigbauè un d Uffnaam vo dè Kollèförderig isch znägscht für 2010 aagschtrebt wprrè, hèt sich abber wèg wittèrè Finanzyrungsbrobleem vozögerèt. D Streggèfüürig isch uffwendig, well s öppè 2000 Meter hoche Stanowoibärgland unterquert wörrè muè. Ußerdèm git s 194 Bruggè uff sèllèrè Strèggi.

Aaschluss a d Sachalin-Fäärè

Z Wonino im Fäärbaanhof bschtòt èn Aaschluss nõch Sachalin zum dörtigè Fäärhaffè Cholmsk. Via Cholmsk, wo uff dè Südhälfti vo Sachalin lyt, isch d BAM mit èm gsamtè Baannetz uff Sachalin vobundè.

Bedryb

Wèg èm schwirigè Glände (un zum Deil au wèg dè voaaltètè Technig) wörd vor allem im Güètervokeer in Meefachtragtion gfaarè.

Bedütig

Dè Bau vo dè BAM bedütet nit nu è neui Vobindig, sondern diè demografischi un wǜrtschaftlichi Erschlièßig von èrè bishèr fascht nit besidlèti Region. Sy sött nit nu diè wǜrtschaftlichi Vobindig zwǜschè m Oschtè un èm Weschtè vum Land vobessèrè, sondern au diè internationalè Wǜrtschaftsbezyhigè, vu allem mit Japan. Dődefür hèt mò näbbè dè Baanschtrèggi au in großem Umfang wittèri Infraschtruktur baut, öppè Sidligè, Energyaalaagè un Strőßè. Unter andrèm isch d BAM us milidärstrategischè Gründ baut worrè, well dè Oschtabschnitt vo dè Transsib am linkè Ufer vum Amur un dődemit nőch a dè chinesischè Gränz volauft, wa als potentièlli Gfôrdig aagluègt worrè isch.

Blaanigè

D BAM söll als Alternatyvschtrèggi zuè dè Transsib bim Containerdransport vo dè pazifischè Region un Oschtasiè gu Europa un umkeert etablyrt wörrè. Allerdings stôn diè übberwigèndi eingleisigi Strèggi un diè mangèlndi Aabindig am öschtlichè Ändi vo dè Strèggi im Wäg. Immer widder isch d Idee uffchò, d Strèggi uff Sachalin (Brugg odder Dunnel) odder sogar bis Japan z volängèrè, wa sich abber – zmindescht zur Zyt – wǜrtschaftlich nit rentyrè duèt. Sèllèwäg isch dè Büèz am Bau von èm Dunnel uff Sachalin, wo unter m Stalin aagfangè worrè isch, un dè zuèfüürèndè Strèggè zwǜschèzitlich (um 2003) ygschtellt worrè. S Umschpurè vo dè schmalschpurigè (1067 mm) Sachalin-Strèggè uff russischi Breitschpur wörd abber schrittwyys fortgsetzt.

Literadur

nõch Autorè / Usègäbber alphabetisch gordnèt

• Johannes Grützmacher: Die Baikal-Amur-Magistrale. Vom stalinistischen Lager zum Mobilisierungsprojekt unter Brežnev = Ordnungssysteme. Studien zur Ideengeschichte der Neuzeit 38. Oldèbourg Wǜssèschaftsvolaag, Münchè 2012. ISBN 978-3-486-70494-5
• Olivier Rolin: Baikal-Amur – ein Reisebericht. Us èm Französischè übbersetzt vom Holger Fock un dè Sabine Müller, Lièbeschind Volaag, 2018, 190 Sitè. ISBN 978-3-95438-093-0.
• Andreas Röhr: Die Bajkal-Amur-Magistrale. Geschichte eines sibirischen Raumerschließungsprojektes. Logos, Bèrlin 2012. ISBN 978-3-8325-3192-8.
• Peter Schille, Fotos Wilfried Bauer: Die BAM: Aufbruch in den Osten Sibiriens. Im: Geo-Magazin 6/1976, S. 26–54.
• Athol Yates, Nicholas Zvegintzov: Siberian BAM Guide. 2. Ufflaag. Trailblazer, Hindhead 2001. ISBN 1-873756-18-6

Weblinggs

 Commons: Baikal-Amur-Magistrale – Sammlig vo Multimediadateie

• Suech no Baikal-Amur-Magistrale in dr Dytsche Digitale Bibliothek (DDB)
• Brivati Homepage zuè dè BAM (änglisch)
• En Reisebricht vo 1995
• TV-Bericht auf ARTE (Memento vom 17. Februar 2012 im Internet Archive)

Einzelnõchwyys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Baikal-Amur-Magistrale“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.