Schwobakorn

Dialäkt: Schwäbisch

Schwobechorn
Schwobachorn (Triticum aestivum subsp. spelta)
Systematik
Ordnig: Süessgrasartigi (Poales) Familie: Süessgreser (Poaceae) Underfamilie: Pooideae Tribus: Triticeae Gattig: Weize (Triticum) Art: Schwobechorn
Wüsseschaftlige Name
Triticum aestivum subsp. spelta
L.

Dr Dinkl (Triticum aestivum subsp. spelta), isch a Gwächs en dr Familie vo de Süßgräser (Poaceae) der Gattung Triticum L. Dr Dinkl hoißd au Schwobakorn, weil r öfdr bei de Schwoba aabaud wurd. En dr Schwiz hoisd r au Chorn, Fäse odr Spälz.

Nama

Dr Nama Dinkl kommd vom althochdeitscha thinkil (9. Jh.). A andrr Nama, Spelz, gohd auf a Oigaschafd zruck, mo ma ned mog, s Korn gohd schleachd vo dr Hüll, em Schbelz.

Ortsnama wia Dinkelsbühl, Dinkelhausen, Dinggelscherba odr Berg wia dr Dinkelberg, ond Familienama wia Dinkelacker zoigad d Bedeidong vom Dinkl.

Biologii

Dr Dinkl isch a spontane Einkreuzung vo ama Wildgras, em Aegilops squarroasa, en da Emmer.

Bildr

• 
  Dinkl am Halm
• 
  Dinkl mid ond ohne Spelz
• 
  Dinklkörnr
• 
  Dinklbrod
• 
  Seela aus Dinkl

Sorda

Dinkl
Triticum spelta
Linnaeus, 1753

Dr Urdinkl war z wenig standfeschd ond d Erträg z kloi, so isch dr Urdinkl mid Woiza kreuzd worra. Oberkulmer Rotkorn ond Schwobakorn send echde Dinkelsorten. S Franckenkorn isch a Kreizong.

En dr deidscha Landwirdschafd send blos Wendrsorda zuaglassa. D Zualassong isch d Voraussedsong fir da gwerblicha Aabau.

D genetisch Urschbrenglehoid isch beim Dinkl a Thema, weil d Oigaschafda vom Dinkl, wia Vrdräglichkeid fir d Leid, da Ausschlag drfir isch.

Drneba isch em Dinklmehl ofd au Woizamehl dren, mo billigr ond oifachr z bearboida isch.

Bilderklärung

A lenks Rauweizen (Triticum turgidum)
B drneba Hartweizen (**Triticum durum)
C ond Polnischer Weizen (Triticum polonicum) (zwoimol)
D rechds Dinkel (Triticum spelta)

Aapflanza

Greakerndarre

Gschichd

Kornsorda em Vrgleich

Dr Dinkl isch scho en dr Frühbronzezeit (ab 1700 v. Chr.) en dr Schwiz nochgwiesa worra.

Aafordronga

Dr Dinkl kaa au auf Böda wachsa, mo arg karg sen ond emma rauha Klima liegad.

Arbed

Wega de lange Halm daugd dr Dinkl ned bsondrs fir a maschinelle Landwirdschafd.

Wann dr Dinkl ooreif gernded wurd, weil r nemme reif werda däd wegem Weddr, odr weil ma Greakern macha will, muaß ma n darra. Dodrfir hods freihr extra Greakerndarre gea.

Vrwendong

Essa

Reifr Dinkl

Dr Dinkl isch wia jedes Mehl z vrwenda.

Greakern

Greakern isch ooreif gerndedr Dinkl ond r muaß drockned werra. S ooreif ernda hod au da Grond emma rauha Klima, mo fir s reifa ned ausroichd.

Medizin

Zwar kenn ma da Dinkl scho lang, abr d Hildegard von Bingen hod en ned bsondrs empfohla.

Dr Dinkl kaa au Allergia auslösa, r isch ned ohne Gluten.

Nährwerd

Fettgehalt 2,4 g, Kohlenhydrate 70 g, Gesättigte Fettsäuren 0,4 g, Mehrfach ungesättigte Fettsäuren 1,3 g, Fettgehalt ungesättigte Fettsäuren 0,4 g, Ballaststoff 11 g, Zucker 7 g, Protein 15 g ond 0 mg Cholesterin.

Chemii

Em Dinkl send dren: Natrium 8 mg, Kalium 388 mg, Vitamin A 10 IU, Vitamin C 0 mg, Kalzium 27  mg, Eisen 4,4 mg, Vitamin B6 0,2 mg, Vitamin B12 0 µg, Magnesium 136 mg.

Ibrsichd

Dinklmandl

Guck au

• Weisse

Lidradur

• Wilfried Seibel (Hrsg.): Warenkunde Getreide – Inhaltsstoffe, Analytik, Reinigung, Trocknung, Lagerung, Vermarktung, Verarbeitung. Agrimedia, 2005, ISBN 3-86037-257-2. 
• Markus Mattmüller, Anne-Marie Dubler: Dinkel. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Nedsadressa

 Commons: Dinkl – Sammlig vo Multimediadateie

• Herbert Wieser: Vergleich von reinen Dinkeln und Dinkel/Weizen-Kreuzungen. Deutsche Forschungsanstalt für Lebensmittelchemie.
• Website vo dr IG Dinkl, Bärau