Hitlerbutsch

Dr Hitlerbutsch (au Hitler-Ludendorff-Butsch, Bürgerbröi-Butsch, Marsch uf d Fäldherehalle und Bierchäller-Butsch gnennt) isch e gschiterete Butschversuech vo dr NSDAP under em Adolf Hitler und em Erich Ludendorff gsi, wo am 8. und 9. Novämber 1923 stattgfunde het. D Butschiste häi Hilf us dr rächtskonserwative bayrische Landesregierig und Verwaltig erwartet und häi eso noch em Vorbild vom Mussolini d Riichsregierig in Berlin welle stürze. S Ziil vom Umsturzversuech isch s gsii, die parlamentarischi Demokratii abzschaffe und e nazionalsozialistischi Diktatur ufzstelle.

Dr Odeonsblatz z Münche noch em Butsch am 9. Novämber 1923

Dr Hitler und dr Göring häi e Versammlig vo Nazionaliste im Bürgerbröichäller für sich in Beschlaag gnoo. Dr Hitler het verkündet, ass die „nazionaali Revoluzioon“ usbroche sig. Dr Ministerbresidänt Franz Matt het sich uf Räägensburg zruggzooge und de regierigsdröije Chreft befoole, uf die Ufständische z schiesse. Dr Riichsbresidänt Ebert het e milidäärische Usnaamzuestand erkläärt. Am 9. häi d Butschiste mit iirem Marsch aagfange. D Bolizei het uf d Nazi gschosse und die si gflüchdet. D NSDAP isch im ganze Dütsche Riich verbote worde. Im Früelig 1924 isch dr Hitler vor Gricht cho und zu fümf Joor Festigshaft verurdäilt worde. Scho nüün Möönet spööter isch er Ändi 1924 „wäge gueter Füerig“ vorzitig entloo worde.

Liddratuur

Kwellesammlige

• Karl Dietrich Bracher (Hrsg.): Das Krisenjahr 1923: Militär und Innenpolitik 1922–1924. Quellen zur Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien. Bearbäitet vom Heinz Hürten, Droste, Düsseldorf 1980, ISBN 3-7700-5110-6.

Sekundärliddratuur

• Ernst Deuerlein: Der Hitler-Putsch. Bayerische Dokumente zum 8./9. November 1923. Eingeleitet u. hrsg. von Ernst Deuerlein. Quellen und Darstellungen zur Zeitgeschichte. Band 9. Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1962.
• John Dornberg: Der Hitlerputsch – 9. November 1923. 2. Auflage. Langen Müller, München 1998, ISBN 3-7844-2713-8.
• Joachim C. Fest: Hitler. Eine Biographie. Ullstein, Frankfurt am Main 1973, ISBN 3-548-26514-6, S. 276–299.