Imbros

Imbros, uf noigriechisch Ímvros (Ίμβρος), und sittem 29. Juli 1970 offiziel uf törggisch Gökçeada, isch en Insle i de Ägäis und ghört zo de törggische Provinz Çanakkale. D Insle bildet de Landchrais Gökçeada. Uf de Insle lebed voralem Törgge und en aalti iigsessni griechischi Minderhait. Us dem Grund wered hütt gwössi Ortsnäme uf törggisch und griechisch aaggee, aso z. B. Gökçeada / Ímvros.

Gökçeada Ímvros
Berge uf Imbros Berge uf Imbros
Gwässer	Ägäis
Inselgruppe	Östlichi Sporade (Saruhan Adaları)
Geographische Lage	40° 10′ N, 25° 51′ O40.16083333333325.844444444444673
Imbros (Türkei) Imbros
Lengi	29,5 km
Breiti	13 km
Flechi	286,84 km²
Hechschti Hebi	Ilias 673 m
Iiwohner	10.106 (2020) 35 Einw./km²
Hauptort	Gökçeada
Imbros (Satellitebild) Imbros (Satellitebild)

Name

De hüttig törggisch Name Gökçeada („himmlischi Insle“) isch e noie Name, wo sitt em 29. Juli 1970 de offizielli Name vo de Insle isch, vorene het die uf törggisch und osmaanisch İmroz (ايمروز) ghaisse. D Grieche nenet si Ímvros, de tütschi Name Imbros entsprecht a de altgriechische Uussprooch. De Name isch öbrigens wiiblich. D Insle werd zerst vom Homer (Ἴμβρος, Ímbros) gnennt. Möglicherwiis nennt aber scho e mykeenischi Uurchund de Manename Imrios „Imbrier“. Italienischi Geograafe abem 15. Joorhundert hend a de Insle Lembro, Embaro oder Imbro gsait. D Lütt vo de Insle sind i de Antiiki Imbrier (Ímbrioi, Ἴμβριοι) gnennt wore, i de Noizitt o Imbriote.

Vo de Forschig werd agnoo, as de Name möglicherwiis vom luwische Wort immra- „Feld, Fluer“ chunnt, wa aber nöd unumstritten isch, scho alai wege demm, well wösseschaftlich nöd bilait were cha, as Luwier im noordöstliche Anatoolie glebt hend.

Geographii

De groossi Stausee vom Dorf Tepeköy / Agrídia uus gsie

Imbros isch e mittelgroossi Insle, wo südöstlich vo de Dardanelle im Thrakische Meer, emene Tail vo de Ägäis, litt. Si messt 13 mool 29,5 Kilomeeter und hett e Flächi fo 286,84 km². De nöchsti Punkt ufem Festland isch de Süüdspitz vo de Halbinsle Gelibolu, wo 16 Kilomeeter ewegg litt. D Insle Lemnos litt öppe 22 Kilomeeter süüdwestlich vo Imbros und d Insle Samothrake rund 25 Kilomeeter nordöstlich dodevo.

Well im Mittelmeer im Joor mee Wasser verdampft as inechunnt, degege s Schwarzi Meer mit de groosse ukrainische und russische Flüss e Wasseröberschuss hett, ströömt s Wasser vom Schwarze Meer öber d Dardanelle i d Ägäis ine. De Meerstroom flüsst süüdlich a Imbros verbii. D Insle Lemnos tailt de Strom und zwingt de nördlichi Tail umzcheere, so as de nördlich a Imbros verbii flüüsst, geg Ooste. S Meer um Imbros ume selber isch nöd bsundrigs tüüff.

D Insle isch hügelig bis bergig und früenner staarch biwaldet gsii, aber denn fast ganz abgholzet wore. Erst abem 19. Joorhundert het mer wider aafange d Insle uufzforste. De höchsti Berg isch mitere Hööchi vo 673 m.ö.M. de Ilias-Berg (tr. Doruk Tepe, früenner İlyas Dağ, gr. Profítis Ilías, Προφήτης Ἠλίας), wo en aalte nömm aktiive Vulkaan isch.

Imbros isch wasserriich und het vill Quelle und Bäch. De anzig Fluss, wo s ganz Joor Wasser het, haisst uf törggisch Büyükdere („groosse Fluss“) und uf noigriechisch Megálos Potamós (Μεγάλος ποταμός „groosse Fluss“). I de Antiiki hett er Ilissós (Ίλισσός) ghaisse. Sini Quele liged a de Häng vom Ilias-Berg, wo bald e Flüssli bildet, wo geg Ooste flüüsst. No im Oberlauf ninnt er e Nebeflüssli uuf, wo vom Dorf Tepeköy / Agrídia abechunnt. Underhaalb fom Dorf Zeytinliköy / A. Theódori gits en Engpass und denoo flüüsst er geg Noorde und bildet e groossi fruchtbaari Schwemmebni (gr. Mégas Kámbos, Μέγας Κάμπος „groossi Ebni“). Hüt isch de Fluss oberhalb vom Engpass gstaut und bildet e groosse Stausee. D Ebni isch zimmli fruchtbar und gaignet för Chorn, Rebe und Oliife. Au de Flughafe litt i de Groosse Ebni. Nebed dere Ebni gits no e chlinneri im Süüdweste underhalb vom Dorf Dereköy / S-chinúdi und aini im Süüdoste um Eşelek ume, wo för de Feldbau gaignet sind.

Ebefals im Hang vom Ilias-Berg isch d Quele vom Ballidere, wo geg Süüdweste abflüüsse tuet. Da Flüssli cha im Winter zimmli vill Wasser haa, im Summer aber ganz uuströchne. O de Değirmendere („Mölibach“) isch im Summer ganz troche. Er bildet di chlii fruchtbaari Ebni bi Eşelek im Süüdoste vo de Insle. Söss gitses uf de Insle no vili Bergbäch, wo mee oder wenig vill Wasser füered und i de Regle im Summer uuströchnet.

Im Süüdoste vo de Insle isch d Salzlaguune Tuzgölü („Salzsee“) / Alikí (Αλυκή „di Salzigi“). E schmooli Sandbank trennt die Laguune vom Meer und bi Sturmfluet flüüsst Meerwasser öber die i d Laguune ine, wo im Summer ganz uuströchne cha. Uf de Insle gits fööf Stauseee. De grööst isch i de Mitti vo de Insle. Sini Staumuur litt zwöschet em Dorf Zeytinliköy / Áyii Theódori und em Berg Kesiktaş Tepe / Arassiá (Αρασιά, 430 m.ö.M.) und isch vo 1977 bis 1983 baut wore. Di andere vier sind nume chliini Stauseeli, drai im Süüdweste und ais im Süüdoste oberhalb vom Dörfli Eşelek.

S Kap İnce Burun / Avlaka (Κάβο Αύλακα) isch de westlichsti Punggt vo de Insle und vo de Törggai. S Kap Kefaloz (Κέφαλος) im Süüdoste isch e langi sandigi Landzunge, wo bi de Salzlaguune aafoot und usse denn e 30 Meeter hööchi Felsklippe bildet. Geg Noorde hi bildet die Landzunge e braiti Bucht. Well die Bucht kann guete Schutz büütet, gitses do kann Hafe, woll aber chönd chlinneri Schiff do lande. Öberhopt het Imbros nume wenigi Buchte, wo as Hafe tauged. D Bucht Kale Koyu / Áyios Nikólaos bi Kaleköy / Kástro im Noordoste vo de Insle isch de besti natüürlichi Hafe vo de Insle und scho i de Antiiki isch er mitere Moole zuesätzlich gschützt wore. Im Noordoste litt de moderni Hafe Kuzulimanı, wo zomene guete Fäärhafe uusbaut woren isch, wo groossi moderni Schiff dör s ganzi Joor döre alegge chönt. E chlinneri Schifflendi gitses im Süüde bi Pirgoz (Πύργος) und westlich dodevoo isch bim Dorf Uğurlu no e chliine moderne Fischerhafe mitere Moole baut woore. Bim Kap Avlaka isch e chliini Bucht, wo zwoor guete Schutz för Jachte und chlinneri Schiff aabüütet, aber wege de unregelmäässige Ströömige bim Kap nöd sicher aaglauffe were cha. Zodem litt die Bucht im Absiits und isch vom Land her schweer zuegängli.

Geologii

Imbros litt am Noordrand vo de Anatolische Platte, wo die uf di Eurasischi Platte stoosst. Dromm gitses immer wider staarchi Erdbebe mit schweere Schäde, chliini Erdbebe sind näbis ganz normaals. S ältist bikannti Erdbebe hett di bronzezittlichi Stadt bim Yenibademli Höyük zerstört und meriri Mentsche sind vo de Trümmer verschlage woore. S gliich Schicksal hett i de Antiiki d Famili vom Kleophon troffe, wo vor öppe 2000 Joor glebt hett. Er isch i de Frömdi gsii und woner hai choo isch, het en Erdbebe siis Huus zerstöört, debii sind sini Frau Arisotopolis und sii Bueb Kallippos und e Huusdiener verschüttet wore. Siis Laid het er denn i Vers uf de Grabstai maissle loo. S jöngsti schweeri Erdbeebe mit meerere Verletzte und groosse Schäde isch da vom 24. Mai 2014 mitere Magnitude vo 6,9 M_w.

Wetter

Imbros het e mediterraans Kliima, d Sümmer sind warm und troche, d Winter chüel und füecht, zittewiis mit Schnee und Frost. Regne tuets ab Mitti Settember bis in Aprile ine.

Monatlichi Durchschnittstemperature für d Insle Imbros Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez Max. Temperatur (°C) 9,4 9,7 12,2 17,1 22,1 27,3 29,5 29,0 25,3 19,7 14,5 10,8 Ø 18,9 Min. Temperatur (°C) 4,4 4,3 6,1 9,8 13,9 18,2 20,3 20,3 17,3 13,4 9,3 6,0 Ø 12 Temperatur (°C) 6,7 6,7 8,8 13,1 17,7 22,5 24,6 24,2 20,7 16,1 11,6 8,3 Ø 15,1 Sunnenstunde (h/d) 3 4 5 7 9 11 12 11 9 6 3 2 Ø 6,8 Regetäg (d) 10,6 9,6 9,1 8,6 6,6 3,2 2,3 1,8 3,6 5,9 10,0 12,3 Σ 83,6 Wassertemperatur (°C) 11,8 12,3 12,9 13,1 16,6 21,4 25,1 25,6 22,4 20,7 16,1 11,9 Ø 17,5 Luftfüchtigkeit (%) 73 71 69 66 64 58 58 59 62 68 72 74 Ø 66,1 T e m p e r a t u r 9,4 4,4 9,7 4,3 12,2 6,1 17,1 9,8 22,1 13,9 27,3 18,2 29,5 20,3 29,0 20,3 25,3 17,3 19,7 13,4 14,5 9,3 10,8 6,0 Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez N i e d e r s c h l a g {{{nbjan}}} {{{nbfeb}}} {{{nbmär}}} {{{nbapr}}} {{{nbmai}}} {{{nbjun}}} {{{nbjul}}} {{{nbaug}}} {{{nbsep}}} {{{nbokt}}} {{{nbnov}}} {{{nbdez}}}   Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez Quelle: Klimadate vo Wetterstatio Gökçeada vom staatliche Wetterdienst vo de Törggai, vo 1975 bis 2003 (uf törggisch)

Tierwelt

E Scharbe a de imbrische Chüste.

De grööst Süüger, wo ufem Land lebt, isch d Mönchrobbe (Monachus monachus), wo i Hööline a de Nordchüste vorchunnt. Hüüffig sind de Feldhaas (Lepus europaeus) und s Kaukasischi Aicherli (Sciurus anomalus), wo mee i bommriiche Gegete vorchunnt. Denebet lebet uf de Insle no de Wiissbrustigel (Erinaceus roumenicus) und chlinneri Süüger, wie de Feldmützger (Crocidura leucodon), drai Muusaarte und d Westblindmuus (Spalax leucodon), denn no de Huusratz (Rattus rattus) und eender seelte ono de Wanderratz (Rattus norvegicus). Süüger, wo im Meer um d Insle ume lebed, sind de Pottwaal (Physeter macrocephalus) und vier Delphiinaarte.

Im ganze sind 143 Vogelarte verzaichnet wore, dodevo sind 63 Aarte Standvögel, 55 Summergäst und 15 Wintergäst. Di andere zee Aarte machet nume Rast ufem Vogelzuug im Früelig und Herbst. Dodezue ghört de Flamingo (Phœnicopterus roseus), wo im Salzsee Alikí Halt macht.

D Balkaan-Bachschildchrott (Mauremys rivulata) chamer öberall uf de Insle finde, wos gnueg Wasser het, bsundrigs im Fluss Büyükmendere. Seltniger isch di Europäischi Sumpschildchrott (Emys orbicularis). Uf de Insle gitses im Ganze zee Schlangenaarte, di maiste sind för de Mentsch nöd gföörli. Allerdings cha de Biss fo de Bergoottere (Montivipera xanthina) zom Tood füere. Kai Schlangenaart isch d Panzerschliiche (Pseudopus apodus), wo 140 Santimeeter lang were cha. Hüüffig uf de Insle sind natüürli verschidnigi Aidechsenaarte.

Uf de Insle sind 45 Aarte a Summervögel biobachtet wore.

Floora

D Uussicht vo Pınarbaşı / Spiliá uus mit Macchia, de typische Vegetation för Imbros.

Di imbrischi Vegetatioon isch mediterraan und wiiti Tail vo de Insle sind mit Phrygana und Macchia biwachse. Wald gitses bsundrigs im Nordweste und i de Hööchi, d Berggipfel sind aber i de Regle blutte Fels, wo alefalls no wenig Pflanze wachsid. Um d Salzlaguune Alikí ume und ufem Kap Kefaloz isch d Vegetation uusgsproche psammophil, typisch sind dai d Meerstrand-Binse (Juncus maritimus) und d Chugelbinse (Scirpoides holoschoenus).

D Macchia uf Imbros werd vo immergrüene Strüücher und zwergwüchsige Bömm bildet, typisch sind doo de wildi Ölbomm (Oliva europaea var. sylvestris), de Mastixstruuch (Pistacia lentiscus), de Östlich Epeeribomm (Arbutus andrachne), d Bommhaide (Erica arborea), d Kermesaiche (Quercus coccifera) und de Stech-Reckholder (Juniperus oxycedrus). De Bomm, wo am hüüfigste im Wald vorchunnt, isch di Kalabrischi Fore (Pinus brutia), denn no d Kermesaiche (Quercus coccifera) und d Fluumaiche (Quercus pubescens). E histoorischi Plataane (Platanus orientalis), wo öber 600 Joor aalt isch, stoot bi Spiliá, nördlich vom Dorf Agrídia.

Wertschaft

En imbrische Ölgaarte

D Landwertschaft und de Turismus sind di wichtigste Zwiig vo de Wertschaft. D Insle macht im Projekt Cittàslow mit, dromm werd immer mee uf en ökoloogischi und bioloogischi Wertschaft gachtet. Da werd vom „Gökçeada District Governorship Organic Agriculture Project“ vom Landwertschaftsministerium geförderet. Au de Öko-Turismus lait uf de Insle tüchtig zue.

Landwertschaft

Traditionell hett de Aabau vo Oliife di grööst Bidüttig uf de Insle und vili Öölbuure hend uf bioloogischi Produkt umgstellt, so ass öppe d Hälfti vo allne Öölhain biologisch zertifiziert sind. Aalti Öölhain liged bi de Dörfer Áyii Theódori, Agrídia und S-chinúdi. Nebet Essoliife wered o asigi för Ööl aabaut. S Oliifenööl, wo zerst presst werd, werd vo de Imbrier selber bruucht und nöd exportiert, woll aber da Ööl us de zwaite Pressig. Us Ööl, wo mee as fööf Prozent Süüri hett, macht mer Saifi. Di anzig moderni Saifi litt bi Kástro, wo biologischi Produkt hergstellt werid. En Oliifenaart, wo nume uf Imbros vorchunnt, isch di Ladolia-Oliife, won e aromaatischs Ööl gitt.

Biinechäste bi Marmaros im Noordweste vo Imbros

O d Iimeler mached immer mee uf biologisch. Bsundrigi Produkt vo de Biili uf Imbros sind de Thymian-Hung und de Fore-Hung. Uf de Insle gits gschätzt öppe zwaituusig Biinestögg.

De Wiibau het i de letschte Joorzeet a Bidüttig verloore, well traditionellerwiis nume Grieche Wii aabaut henn. Hütt werd de biologisch Wiibau gföörderet. Traditionelli iihaimischi Trubesoorte sind Kalabaki, Vasilaki und Mavropali. Allerdings fangt mer aa o frömdi Trubesoorte z nee, so de Cabernet-Sauvignon, wo uf haimischi Rebstögg ufepfropft weerid.

Chorn isch ebefalls ganz e wichtigs Produkt. I de fruchtbaare Groosse Ebni im Noorde und bi de chlii Ebni um Eşelek ume im Süüdoste vo de Insle werd vor alem Waisse uusgsait. I de Hööchi, wos chüeller isch, sinds mee d Gerste und de Haber, wo au a de Viicher verfüettered wered.

I Gäärte und Hain wered verschidnigi Frücht, Obst und Nüss und natüürli ono Gmües zoge. Triibhüser gitses erst sit ane 2002. S Dorf Glikí isch bikannt för Mandle. Anderi Produkt sind Weltschi Nüss, Bere, Pfluume, Pfersich, Aprikoose und Muulbeeri. De typischi vişinada-Sirup werd us Wiechsle gmacht. All die Produkt weered uf de Insle bruucht und nöd exportiert.

O d Haltig fo Tier isch wichtig, vor alem d Zucht vo Schööff und Gaisse, wo frai uf de Insle umelaufid. Im Juni wered die den zämetribe. En aigni Zucht uf de Insle isch s İmroz-Schooff. Chüe und Gflügel sind nöd verbraitet. Uf de Insle Imbros litt di ersti Chääsi fo de Törggai, wo bioloogischi Milchprodukt macht. De kaşkaval-Chääs werd för drai Mönet imene Bhältnis glaageret.

D Fischerai isch uf de Insle nie wichtig gsii und di wenige Fischer lebet bi de drai Häfe fo Kástro, Kuzulimanı und Uğurlu. E Tail fo de Fisch werd uf İstanbul verchauft.

Turismus

De Strand vo Lazkoyu im Süüde vo Imbros.

Well Imbros bis ane 1993 e militäärischi Sperrzoone gsii isch und dromm nume miteme Spezialvisum het chöne bsuecht were, isch de Turismus e junge Wertschaftszwiig uf de Insle. Da hett de Vortail, ass hütt recht aifach e noohaltige Öko-Turismus uufbaut were cha. Usländischi und iihaimischi Turiste, vor alem us İstanbul, chömet uf d Insle zom Wandere, Welofaare, Schwümme, Weleriite und Tauche. Di aalte griechische Dörfer und Chile, wo zom Tail zimmli abechoo sind, wered noi renoviert und för de Turismus ufputzt. A de Noordostchüste, östlich vo Kástro, isch ane 1999 de erst törggischi Onderwasserpark (tr: Gökçeada Sualtı Milli Parkı) iigrichtet wore. Turistischi Zentre liget im Noordoste bi Kástro und Yenibademli, wos fill Hotel und Herberge hett, bi Uğurlu im Süüdweste und bi Kefaloz im Süüdoste vo de Insle.

Gschicht

Vorgschicht

Di staizittlichi Uusgrabig vo Zeytinlik bi Uğurlu

I de letschte Iiszitt isch de Meerspiegel 120 Meeter tüüfer gsii as hütt und doozmoll isch Imbros mit de Insle Lemnos, Samothrake und Tenedos und o mittem Festland verbunde gsii. Doch het mer bis hütt kai mentschlichi Fünd us dere Zitt gmacht.

Di ältiste archäologische Fünd stammed us de Staizitt und zwoor us Eksino Sırtı und Aydıncik koyu im Süüdoste vo de Insle, wo altstaizittlichi Werchzüg us Füürstai gfunde wore sind.

Um 6700 v.Chr. isch bim Hügel Zeytinlik i de Nööchi vom Dorf Uğurlu im Süüdweste vo de Insle s ersti Buuredorf entstande, wa de ältisti Noowiis vo Landwertschaft i de Ägäis isch. Die Sidlig hett bis i di früeni Bronzezitt bistande. I de zwoot Hälfti vom 7. Joortuusig sind do Waisse, Gerste und Erbsli aabaut woore, a Huustier sind vor alem Schööff und Gaisse ghaalte woore, aber o Chnöche vo Soi und Hünd sind gfunde wore. Debii hend die staizittliche Buure ono Hase und Hirsche gjagt.. Ahand vo de handgmachte Keraamik sind d Sidler us Anatoolie choo. Doozmool isch d Insle guet 12 Kilomeeter vom Festland ewegg gsii und de Meerspiegel isch öppe zwölf bis achtzee Meeter tüüfer glege as hütt.

Anderi Fünd us de früene Bronzezitt chömed vo Pirgoz (Πύργος) am Südspitz vo de Insle und us fööf wittere Orte a de Oostchüste. D Keraamik wo gfunde woren isch, vergliicht sich mit de Keraamik vo Troja I und II (3400-2400 v.Chr.). Di wichtigsti Sidlig us dere Zitt aber isch bim Yenibademlı Höyük / A.Flóros-Hügel uusgrabe wore, wo dozmool no annere Bucht glegen isch, hütt aber zmitzt i de Grooss Ebni litt, öppe anderthalb Kilomeeter vo de Chüste ewegg. Archäogeologischi Sondierige hend ergee, as di Grooss Ebni im Norde früenner e Bucht gsii isch, wo denn langsam vom Fluss Büyükdere / Megálos Potamós uufgfüllt woren isch. D Lütt, wo dai glebt hend, sind Buure gsii, hend aber denebet no Hase und Hirsche gjagt. Dodegege isch d Fischerei nöd wichtig gsii.

Us de spoote Bronzezitt sind fast kai Fünd bikannt, nume bim Yenibademlı Höyük und bi Pirgoz isch mykenischi Keraamik gfunde wore. Umstritten isch, öb de Name vo de Insle indirekt innere mykeenische Uurchund öberliferet isch. E Täfeli i de Linear B-Schrift usem Palast vo Knossos uf Kreta zaigt nämmli de Manename i-mi-ri-jo (KN Db 1186, 14. Jh. v.Chr.), wa as Imrios „Imbrier“ düütet were cha. Da isch guet mögli, well nämmli im Palast vo Pylos Sklavine vo de Insle Lemnos gnennt wered, wo ja grad bi Imbros zue litt.

Antiiki

De Homer (8. Jh. v.Chr.) isch de erst, wo d Insle und d Stadt Imbros (Ímbrou ásty, Ἴμβρου ἄστυ, Ilias 14,281) nennt. Er hett tichtet, as zwösched de Insle Tenedos und de „felsige Imbros“ (Ímbros paipaloéssē Ἴμβρος παιπαλοέσση) i de Tüüffi vom Meer, de Meergott Poseidon sini Ross aabunde und gfüetteret heb (Ilias 13,32-38). Zwöschet Imbros und de Insle Samothrake degege sai d Grotte, wo d Thetis zäme mit anderne Meergöttine wegem Tood vom Achill truured hebid (Ilias 24,78). Di homerischi Apollohymne nennt Imbros e „guetbauti Stadt“ (pólis euktiménē, πόλις εὐκτιμένη).

Archäologisch isch bi Kaleköy / Kástro, wo de anzig guet Natuurhafe vo de Insle litt, spootgeometrischi und archaischi Keraamik (öppe 800 bis 500 v.Chr.) gfunde wore. Dozmool hend Etrusker uf de Insle glebt, wie antiiki Autoore gschrebe hend. Well uf de Insle Lemnos, wo 22 Kilometer süüdwestlich vo Imbros litt, meriri Inschrifte gfunde wore sind, wo imene etruskische Tielekt gschrebe wore sind, chamer dodevoo uusgoo, as die Agoobe stimid.

Ane 512 hett der persischi Feldherr Otanes d Insle Imbros und Lemnos eroberet. Churz noch 500 v.Chr. het denn de jöngeri Miltiades d Insle Imbros för Athen iignoo und ase e wichtigi Stazioo ufem Schwarzmeerhandel gsicheret. Of em Hügel Kaleköy / Kástro isch denn di atheenischi Kleruche-Stadt Imbros entstande. Di ältischti antiiki Inschrift vo de Insle stammt us de erst Hälfti vom 5. Joorhundert v.Chr. und isch im attische Tielekt vo Atheen gschribe wore. D Insle Imbros isch denn bis i di römischi Chaiserziit atheenisch blebe, abgsiie vo chliine Onderbrüch.

Imbros hett zom Attische Seebund ghört und Tribut zallt. Ane 428/7 v.Chr. hend d Imbrier a de Atheener ghulffe, de Uufstand i de Stadt Mytilene uf de Insle Lesbos z underdrugge und sie hend Atheen au im Chrieg gege Sparta und uf Sizilie ghulffe. Nöd sicher isch, öb Atheen Imbros noch de Niderlaag ane 404 v.Chr. im Peloponnesische Chrieg verloore gha het oder nöd. Jedefalls isch im Königsfrede vom Joor 387 v.Chr. bistimmt woore, as d Insle Imbros, Lemnos und Skyros wie früenner au, zo Atheen ghöre sölid. Ane 357 v.Chr. sind Imbros und Lemnos fo atheenische Finde plünderet woore. Zwai Joor spööter isch de atheenischi Staat bankrott ggange und de makedonischi König Philipp II. hett Imbros eroberet und gfangni Imbrier verschleppt. De makedonischi Feldherr Antigonos I. Monophthalmos hett d Insle denn ane 307 v.Chr. a de Atheener zrugggee. De makedonischi König Philipp V. hett Imbros wider bsetzt, si denn ane 196 v.Chr. a de Stadt Atheen zrugggee. Ane 86 v.Chr. isch Atheen röömisch wore, Imbros isch debii bi Atheen blebe, usser velicht zo de Zitt vom Chaiser Augustus (27 v.Chr. bis 14 n.Chr). Abem 4. Joorhundert n.Chr. hett Atheen d Insle verloore. Die isch denn offebaar zo de röömische Provinz Thracia choo.

Imbros hett i de ganze Antiiki aigni Münze us Bronze präägt, tailwiis mit de atheenische Mootiiv vo de Göttin Athena uf de Vordersitte und emene Chuuz uf de Hendersitte und mit de Legende ΙΜΒΡΙΩΝ (Imbriōn „vo de Imbrier“). Vom 4. bis zom 2. Joorhundert v.Chr. sind Münze präägt wore, wo uf de Vordersitte de Chopf vonnere Göttin miteme Chranz us Chornääri abbildet woren isch und uf de Hindersitte de phallischi Gott Orthannes. Zwoo Münze us de früene röömische Chaiserzitt zaiget uf de Vordersitte en Höigümper und uf de Hendersitte e Chranz mit de Legende ΑΘΕ för „Athener“ und unedraa ΙΝΒΡΙ för „Imbrier“. Denebet sind no verschidnigi Motiiv vorchoo, wie de Gott Apoll, wo uf de Kithara spillt oder zwoo Filzchappe mit Sternli dröber, wo vermuetli die „Groosse Götter“ symbolisiered.

Ussert em Name vo de Insle und de gliichnamige Stadt Imbros (Ἴμβρος) isch i de Antiiki no de Name vom Fluss Büyükdere / Megalos Potamos bikannt gsii, er isch nochem atheenische Fluss Ilissós (Ἰλισσός) gnennt wore. Im Süüde isch s Kap Naúlochos (ἀκρωτήριον Ναύλοχος „Schiffschutz“) glege, entweder bim hüttige Kap İnce Burun / Avlaka, bi Pirgoz (Πύργος) oder woorschiinlicher bim Kap Kefaloz im Süüdoste.

Di antiiki Stadt isch ofeme Högel baut wore, wo geg Noorde stail is Meer abfallt, geg Süüde aber flach i d Ebni abefüert. Si isch archäologisch nume oberflächlich undersuecht wore. D Stadtmuur isch zom Teil no erchennbar. Im Süüdweste vo de Stadtmuur isch di antiiki Nekropoole gsii. Die isch denn i de Spootantiiki öberbaut woore, womer d Stadt gege de Hafe hii vergröösseret hett. Antiiki Inschrifte vo de Stadt nenet e Theater und e Prytaneion. Vo dene sind hütt aber kai Reste me vorhande. Bim Stadtberg sind zwoo Buchte. D Kárdamos-Bucht (Κάρδαμος) im Ooste isch wege de Noordwind as Hafe nöd guet gaignet. D Bucht Á. Nikólaos im Weste isch mitere Moole gschützt wore, do sind au vili antiiki Reste gfunde wore ond ono zom Tail im Wasser erchennbar. I de Antiiki isch die Bucht gröösser gsii as hütt.

Di atheenische Kleruche hend eri Familene, Sitte, Brüüch, Gsetz, Sprooch und Gotthaite uf d Insle broocht, wa ahand fo de gfundnige Objekt und Inschrifte ganz düttli werd und o i de späärlich Aagoobe öber d Insle bi antiike Autoore erchennbar isch. As di aalte iihaimische Imbrier aber nöd ali vertribe wore sind, zaigt sich a de iihaimische religiööse Brüüch und o do dra, as i antiike Inschrifte Persone git, wo sich „Imbrier“ gnennt hend, wered d Kleruche maistens di attischi Phyle aaggee hend, wo si her stamid. Die Imbrier hend o hööchi Ämter chöne bsetze.

antiiki Religioo

D Vereerig vo de „Groosse Götter“ isch för di nordostägäische Insle Lemnos, Imbros und Samothrake typisch gsii. Epigraafisch sind die uf dene Insle „Groossi Götter“ (Megáloi Theoí, Μεγάλοι Θεοί) gnennt wore. Us literaarische Zügnis werd aber klaar, as si mit de Kabiire (Kábeiroi, Κάβειροι) identisch sind. So sind literarisch för d Insle Lemnos drai Kabiire bizügt, Söö vom Kamillos, wo selber e Soo vom Hephäst und vo de Kabeiro isch. Uf de Insle Samothrake sind vier Kabiire vereert woore, ann devoo isch de Kasmilos, wo mitem griechische Gott Hermes gliichgsetzt woren isch. Uf Imbros isch de „König“ Kasmilos (imbr. Κασμεῖλος) epigraphisch bizügt und e Biglaiter vo de „Groosse Götter“. S Hailigtum vo de Groosse Götter (Kabeirion) uf Imbros isch westlich vom Flughafe imene Bachtal bi Roxádo (τὸ Ῥοξάδο) gfunde wore, aber no nöd uusgrabe, so as nume wenig bikannt isch.

De Hermes werd noch de „Große Götter“ em hüüffigste i imbrische Inschrifte gnennt. Möglicherwiis het er e Hailigtum bim Chloster A. Dimítrios a de Nordchüste, underhalb vom Dorf Tepeköy / Agrídia ghaa. As er uf Imbros Imbramos (Ἴμβραμος) ghaisse heb, isch degege e wösseschaftlichi Feellaistig. Di anzigi Stell, wo de Name vorchunnt, sait düttli, ass Imbramos de Name vom Hermes bi de Karer sai:

„Imbros, e thrakischi Insle, a de Kabiire und em Hermes hailig, wo vo de Karer Imbramos gnennt werd.“ Stephan vo Byzanz

De Kult vom phallische Gott Orthanes gelt grad i de äältere Forschig as typisch atheenisch. Aber de Gott isch z Atheen e föllig unwichtigi Gotthait gsii und chunnt i Komöödie vor, woner wenig schmaichelhaft dargstellt werd. Dodegege het de Orthannes (imbr. Όρθάννης) uf de Insle Imbros en aignigs Fest mitere öffetliche Prozessio ghaa. Er isch au uf imbrische Münze abbildet, as en ithyphallische Maa im Usfallschritt, wo voreme Roicheraltoor stoot und usere Schale libiert. I de hindere Hand hebt er en Ast geg abe. Dromm werd hütt agnoo, as de Kult ursprüngli imbrisch gsii sai. Noch de Bärbel Ruhl isches plausibler, ass e wichtige Kult vonnere Kleruchii uf Atheen cho isch, as as e Gott, wo z Atheen chuum vereert woren isch, uswäärts en ase wichtigi Role im öffetliche Kult ignoo heb. Dodeför sprecht au d Aagoob vom Herodot, wo schribt, as d Atheener as ersti Grieche de Hermes miteme uufrechte Gliid dargstellt hebid und ass si de Bruuch vo de Pelasger - dodemit maint er d Etrusker wo i de Nordägäis glebt hend - öbernoo hebid.

Mittelalter

Di byzantinischi Festi bi Kaleköy / Kástro

Imbros isch nochem Undergang vom Röömische Riich bim Byzantinische Riich verblibe und het entweder zom Thema Ägäis oder Thema Thrakie ghört. Di antiiki Stadt bi Kaleköy / Kástro het de städtischi Charakter verloore. Ufem Gupf vom Stadthügel isch e byzantiinischi Festi baut wore, för d Öberwachig vom Hafe. Witteri Festige sind ufem Berg Araşya / Arassiá (Αρασιά) am Süüdend vo de Grooss Ebni entstande und zwoo im Süüde vo de Insle bi Eskikale / Paläókastro (Παλαιόκαστρον) und e chlinneri ufem Paläokastráki (Παλαιοκαστράκι). Ali drai Festige hend underenand Sichtkontakt ghaa. Literarischi und epigraphischi Zügnis gits fast kani us dere Zitt. Um 766 hend slawischi Piraate d Insle plünderet und gfangni Imbrier uf Bulgarie verschleppt. Im 10. Joorhundert isch Imbros e Verbannigsoort vo Byzanz gsii. Ane 1204 isch im vierte Chrützzuug Konstantinopel eroberet wore. Imbros isch denn zom Latiinische Chaiserrich choo, wo bis 1261 existiert hett. Deno isches wider zom Byzantinische Riich choo.

15. Joorhundert

Abem uusgeende 14. Joorhundert wered plötzli vili Eraignis bikannt. So isch ane 1397 Imbros underem byzantiinische Chaiser Manuel II. (1391–1425) zomene Erzbistum erhobe wore, de erst Bischof hett Georgios ghaisse. Ane 1419 het de italienischi Geograaf Cristoforo Buondelmonti gschrebe, as s Castro vo Imbros vo Ankonitaner bifestigt wore sai. De Chaiser Johannes VIII. Palaiologos (1425–1448) het denn d Insle as Lehe em Palamede Gattilusio us Genua ggee, wo Archon von Ainos (1409–1455) gsii isch. Um 1440 hett de imbrischi Statthalter Manuel Asanes Laskares d Festi ufem Stadtberg vo Imbros restauriert. Ane 1444 het de Cyriacus vo Ancona de Kritobulos uf Imbros bsuecht und as erste e paar altgriechischi Inschrifte uufgnoo und veröffetlicht. De Kritobulos isch e iihaimische Imbriot gsii und er hett groosse Iifluss gha und hett, wo sich d Osmaane draa gmacht hend, d Insle zonderwerfe, e Chrieg chöne verhindere und d Imbriote hend sich, wells de Kritobulos agroote het, ane 1453 fraiwilig em Sultaan underworffe. De Sultan Mehmed II. het denn de Dorino II. Gattilusio, de Soo vom Palamede, abgsetzt und de Kritobulos as Verwalter öber Imbros iigsetzt. En andere Frönd vom Kritobulos isch de Diakon Iohannes Eugenikos vo Imbros (1395-1456) gsii, e Brüeder vom Markos Eugenikos. De Iohannes hett zimmli vill gschrebe, under anderem as Imbros zwoo starch bifestigti Städt heb und zwösched dene e chlinneri. Die Agoobe passet guet zo de drai byzantinische Festige. 1457 hett d Republik Venedig afange gege d Osmaane z chriege und hett 1466 Imbros eroberet und de Kritobulos het müesse sini Haimet verloo. Em 5. Juni 1470 isch Imbros wider osmaanisch woore. Imbros isch denn zom Sancak Gelibolu cho. As Kapitan öber d Insle isch de Pascha Mahmud iigsetzt wore. Under de Osmaane sind di byzantinische Festige uufgee woore.

Osmaanischi Zitt

D Charte vom Piri Rais vo de Insle İmroz, 1. Hälfti 16. Jh. Di beede Städt sind İmroz (obe), und İskinit (S-chinúdi, i de Mitti). De Hafe haisst Kömür Limanı (une)

Well d Imbrier d Osmaane im Chrieg gege Venedig understützt henn, het de Sultaan bistimmt, as si weniger Stüüre zale müend. Im Stüürbuech vom Joor 1519 wered zwoo Städt, Balyanbolu (Kástro) und İskinit (S-chinúdi), gnennt und zwai Dörfli, Ayatodori (Áyii Theódori) und Ayavirini. Ane 1534 isch d Insle zo de osmaanische Provinz Cezayir-i Bahr-ı Sefıd (Mittelmeerinsle) choo und em Gricht (kaza) Limni (Lemnos) understellt wore. D Insle het i dere Zitt e wertschaftliche Uufschwung erlebt und ane 1569 hets nebet de beede Städt scho sibe Dörfer ggee.

De Metropolit Neophytos I. (1742-1785) hett di aalti Metropolis uufgee und d A. Marina bi Kaleköy / Kástro baut. I sinnere Zitt, nämmli vo 1770 bis 1774, hend d Russe d Insle bsetzt ghaa. De Metropolit Nikeophoros Glykos (1793-1825) het antiiki Fundobjekt uf de Insle gsammlet und i de Metropolis e Museum iigrichtet und us antiike Spolie e Brunne uufbaut. Ane 1831 het Imbros sis aigne Gricht öberchoo und isch zom Sancak Biga choo. Acht Joor spööter sind e paar Stüüre erloo woore. De Sultaan Abdülmecid I. hett noch dem er d Insle bsuecht gha hett, grad nomol d Stüüre gsenkt. 1859 het e schweers Erdbebe groossi Schäde aagrichtet. Ane 1860 sind i de Dörfer Panayiá und S-chinúdi di erste Schuele vo de Insle iigrichtet wore. Zwöschet 1900 und 1905 isch d Verwaaltig und de Bischofsitz vo Kástro uf Panajiá verlait wore. Ane 1908 isch Imbros zo de Provinz Çanakkale choo.

Noizitt

S früenrige „offni Gfängnis“ bi Şirinköy

Im November 1912 het di griechischi Flotte Imbros eroberet. Dozmool hend uf de Insle 9357 orthodoxi Grieche glebt und 99 muslimischi Törgge. E Joor drufabe isch de Londoner Vertraag abgsegnet wore, ooni as de Staatus vo Imbros festglait woren isch. Im Erste Weltchrieg hend ane 1915 di Allierte d Insle bsetzt. Die isch denn e wichtigi Baasis gsi för d Invasion uf di osmaanischi Halbinsle Gelibolu (1915–1916), wo aber imene Desaster för di Allierte gendet hett. Dozmool hend d Engländer e Fluugpiste i de Grooss Ebni baut und d Franzoose hend de Hafe vo Á. Nikólaos uusbaut. I de Bucht vo Kefaloz isch en allierti Flotte glege und i de Ebni bi dere Bucht sind allierti Soldaate i Zeltlaager stationiert woore.

Im Vertrag vo Sèvres vom Augste 1920 isch Imbros zo de griechische Provinz Ostthrakie gschlage wore. E Joor drufabe aber isch Imbros im Vertraag vo Losann a de noigründete Republik Törggai zuegsproche wore. De Vertrag het greglet, ass di iihaimische Grieche uf de Insle bliibe dööred und d Insle en autonooms Piet vo de Törggai were söll mittere aigne Verwaaltig und Polizai. Im September 1923 het s griechische Militäär d Insle verloo. Törgge hend mittem Gsetz 1151 vom Joor 1927 d Verwaaltig vo de Insle noi greglet, wobi d Grieche e paar Recht verloore hend. So isch im Artiggel 14 bistimmt wore, as ali griechische Schuele uf de Insle zuetue müend. Nochdem ane 1930 e Fründschaftsvertraag zwöschet de Törggai und Griecheland gschlosse woren isch, het sich d Situation vo die Grieche uf Imbros wider verbesseret. Ane 1936 isch im Vertraag vo Montreux entschide wore, as d Törggai di volli Souverenität öber d Dardanelle und d beede Insle Imbros und Tenedos öberchoo söll. Drufabe het di törggischi Mariine e Baasis uf de doozmool entmilitarisierte Insle iigrichtet. 1939 isch Imbros as Militäärzoone erster Chlass erchlärt wore und de Bsuech vo de Insle isch ab den numeno miteme Sundervisum mögli gsii. 1946 sind di erste törggischi Sidler uf d Insle cho. Ane 1952 isch de Artiggel 14 vom Gsetz 1151 uufghobe wore und die griechische Schuele hend wider döre onderrichte.

Ane 1964 isch wege de Eraignis uf Zypere de Fründschaftsvertraag zwöschet de Törggai und Griecheland uufghobe wore. De Artiggel 14 vom Gsetz 1151 isch wider gültig wore und s isch verbotte wore öberhopt uf Griechisch z underrichte. S Gsetz 1062 het dodezue gfüert, as Grundbsitz vo Minderhaite as törggische Militäär hett chöne öbergee were. Wege demm hend vill Grieche us Glikí doozmool ere Bode verloore. 1965 isch im Süüdweste vo Imbros en „offnigs Landwertschaftsgfängnis“ iigrichtet wore. Di ganzi fruchtbaari Ebni im Süüdweste isch entaignet woore und im Gfängnis öbergee wore. Da het dezue gfüert as vill Buure us S-chinúdi nöme hend chöne eres Land bewertschafte. 1966 sind Felder und Ägger i de Groos Ebni entaignet wore und a de noi gründete Staatsfarm öbergee wore. Im Joor drufabe sind fili griechischi Chile vandalisiert wore und d Chile vo Kástro isch gäär aazündet wore. Am 29. Juni 1970 sind de Name vo de Insle und di griechische Ortsnäme dör noji törggischi Näme ersetzt wore. All da het dodezue gfüert, as fill Grieche d Insle verloo hend, so as numeno halbsöfel Grieche uf Imbros glebt hend, nämmli vo 5487 Grieche ane 1960 uf 2571 ane 1975, wobi d Aazaal vo de Törgge i dere Zitt vo 289 uf 4040 Persoone aagwachsen isch. Ane 1984 hend numeno 472 Grieche uf Imbros glebt nebet 7138 Törgge. Di noje törggische Sidler hend 1974 s Dorf Şahinkaya gründet und 1984 sind Yenibademli und Uğurlu ggründet wore. Ane 1991 isch s „offnig Gfängnis“ gschlosse wore.

Ane 1992 isch de Staatus as Militäärzoone uufghobe wore und e Joor drufabe isch s Sondervisum för d Insle abschafft wore. Bald sind o die erste Turiste uf d Insle cho, wa för e wertschaftlichi Verbesserig gfüert het. Noch 2000 hend sich d Spanige zwöschet de Törggai und Griecheland afange uuflööse und d Situation vo de wenige Grieche uf Imbros het sich afange bessere. I de Resolutio 1625 vom Joor 2008 het de Europaroot festglait, wa för Schritt as d Törggai undernee mue, demits a de Grieche uf de Insle wider besser gääng und s isch verlangt wore, as aagrichteti Schäde am griechische Eerb vo de Insle zruggmacht were müend. Druf abe hend uusgwandreti Grieche afange eri alte Hüser z renoviere. Ane 2011 het de griechischi Usseminister Stavros Lambrinidis d Insle bsuecht. Ane 2012 isch z Ájii Theódori di erst griechischi Grundschuel sitt 1964 uuftue wore.

Bildig

E baufäligi Schuel uf Imbros

Uf Imbros gitses drai törggischi Volkschuele mit öber 800 Schüeller i de Understuufe und 600 uf de Mittelstuuffe und öber 100 Lehrchräft. Dezue gits no drai Gymnasie und e Bruefshochschuel. S het e groossi Bibliotheegg mit öber elf Tuusig Büecher. D Alphabetisierig litt bi 95 Prozent.

Im Settember 2013 isch di griechischi Grundschuel vo Áyii Theódori mit drai Schüeller noi eröffnet wore. Die Schuel isch ane 1951 ggründet wore und 1964 vo de törggische Bhörde gschlosse wore. S Schuelhuus isch drufabe baufällig wore. Me het da denn wider restauriert. 2015 isch denn z Agrídia s erst griechische Gymnasium und Lyzeum sitt 1964 uuftue woore.

Gallerii

• 
  Tepeköy / Agrídia
• 
  Tepeköy / Agrídia
• 
  Dereköy / S-chinúdi
• 
  Dereköy / S-chinúdi
• 
  Dereköy / S-chinúdi
• 
  d Kárdamos-Bucht, ööstlich vo Kaleköy / Kástro
• 
  de Hafe A. Nikólaos, westlich vo Kaleköy / Kástro
• 
  Kaleköy / Kástro mit de byzantiinische Festi, voore: s Dorf Yenibademli, am Horizont d Insle Samothrake
• 
  de modern Hafe Kuzulimanı
• 
  de Salzsee Tuz Gölü / Alikí
• 
  de grooss Stausee

Literatur

• S. Harmankaya, B. Erdoğu: The Prehistoric Sites of Gökçeada, Turkey', in: 'From Villages to Towns. Studies Presented to Ufuk Esin, Istanbul 2003, S. 459–479.
• Bärbel Ruhl: Imbros. Archäologie einer nordostägäischen Insel (= Marburger Beiträge zur Archäologie; Bd. 5), Marburg 2019, ISBN 978-3-8185-0536-3.
• Zsolt Simon: Zur vorgriechischen Geschichte von Imbros aus philologischer Sicht, Ancient West & East 14 (2015), S. 1–21.

Älteri Literatur

• Otto Blau, Constantin Schlottmann: Alterthümer von Samothrake und Imbros, in: Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlich Preußischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Berlin 1855, S. 601–636.
• Alexander Conze: Reise auf den Inseln des Thrakischen Meeres, Hannover 1860, S. 79–103.
• Eugen Oberhummer: Imbros. Eine historisch-geographische Studie, in: Beiträge zur Alten Geschichte und Geographie, Festschrift für Heinrich Kiepert, Berlin 1898, 277–304.
• Carl Fredrich: Imbros, in: AM 33 (1908), 81–112.