Lukian vo Samosata

Dr Lukian vo Samosata, (altgriech. Λουκιανὸς ὁ Σαμοσατεύς, Loukianòs ho Samosateús, lat. Lucianus Samosatensis, L(o)ukianos (* um 120 z Samosata; † noch 180 [noch andere Kwelle um 200] woorschinlig z Alexandria), isch e bekannte griechischsproochige Satiriker in dr Antike gsi.

Si Geburtsstadt Samosata am Oberlauf vom Euphrat isch vor em Lukian d Hauptstadt vom Köönigriich Kommagene gsi und isch denn in die römischi Browinz Syria iigliideret worde; iiri Ruine lige hüte in dr Nööchi vo dr Stadt Samsat in dr Südtürkei. Dr Lukian sälber bezäichnete sich dorum as Syrer.

Lääbe

Er isch dr Soon vo äifache Eltere gsi und het bi sim Groossvater e Bildhauerleer afo mache, het das aber churz druf ufgee und het Rhetorik afo studiere. Mä nimmt aa, ass er denn as Grichtsredner oder freie Schriftsteller het afo schaffe. Er isch immer wider im Middelmeerruum umegräist (Athen, won er mee as zää Joor gläbt het, Olympia, Rom und Gallie, won er as Leerer gschafft het). Er het e chli Latiinisch chönne. Won er alt worde isch, het er e Boste bim egüptische Statthalter z Alexandria überchoo und isch woorschinlig dürt au gstorbe, au wenn s Kwelle git, wo sääge, ass er z Athen gstorbe sig. Sini wichdigste Wärk het er wääred dr Regierigszit vom Kaiser Marcus Aurelius (161–180) gschriibe oder scho in dr Zit vom Kaiser Commodus.

Wärk

Achzig Wärk wärde under sim Naame ufgfüert, öbbe 70 von ene gälte as ächt. Dr Lukian het immer in dr klassische altgriechische Sprooch us em 5. und 4. Joorhundert v. d. Z. gschriibe und nit in dr Koine vo sinere Zit. Am Aafang het er liichti Dialog verfasst, wo vom Alldaagslääbe handle und het in ene über gsellschaftligi, filosofischi und theologischi Theme gschriibe und d Religion kritisiert Θεῶν διάλογοι - Göttergsprööch). Er het d Verschwändigssucht vo de Riiche gäisslet (Τίμων ἢ Μισάνθρωπος - Timon oder Misanthrop; Περὶ τοῦ παρασίτου - Der Parasit), het die schlüpfrig Gwärb belüüchdet (Ἑταιρικοὶ διάλογοι - Hetärengespräche) und het sich über d Dummhäit lustig gmacht (Πρὸς τὸν ἀπαίδευτον καὶ πολλὰ βιβλία ὠνούμενον - Der ungelehrte Büchernarr).

Im Alter het er denn bissigi Bricht und Dialog im Stil vom Menippos verfasst und in ene historischi Gstalte us dere Zit aagriffe (Alexander über Alexandros aus Abonuteichos, Peregrinos). Er het dr Filosofiebetriib bloossgstellt (Βίων πρᾶσις - Verkauf von Leben), wo scho lang nüme das gsi isch, won er gschiine het (Φιλοψευδής - Der Lügenfreund).

Drnääbe het dr Lukian Wärk gschriibe, wo sich mit grundlegende Frooge usenandergsetzt häi und vilmol wäiss mä nid so rächt, wie vil Satire isch (bsundrigs wichdig für s Verständnis vo dr antike Historiografii isch Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν - Wie man die Geschichte schreiben soll), er het früeji Vorlöifer vom Science-Fiction Roman verfasst (Ἰκαρομένιππος - Die Luftreise; Ἀληθεῖς Ἱστορίαι - Wahre Geschichten), het Gmäld, Statue, Bauwärk (z. B. dr Pharos vo Alexandria, won er sälber gsee het) und Mensche beschriibe und sich gege d Wuet, vo dene won er aagriffe het, verdäidigt.

Rezepzioon

Dr Lukian isch äine von e Hufe antike Schriftsteller, wo die öiropäischi Kultur maassgääblig beiiflusst häi. E groosse Vereerer von em isch dr Erasmus vo Rotterdam gsi, wo zämme mit em Thomas Morus im Joor 1506 e nöiji Wärksammlig (Luciani opuscula) uusegee het und „e Hufe Lukian“ in sinere Satire Das Lob der Torheit adaptiert het. Spööter häi sich dr Wieland, wo s ganze Wärk vom Lukian mustergültig uf Dütsch übersetzt het, dr Goethe und dr Schiller von iim lo inspiriere. Noch de Beschriibige vom Lukian si Gmäld, Bauwärk und Theaterstück entstande und isch Muusig komponiert worde.

Uf dr Grundlaag vom Lukian sinere „Ikaromenippus oder Die Luftreise“ het dr ööstriichisch Komponist Hartmut Schmidt 1980 d Opere „Menippus“ (Teggst vom Werner Thuswaldner) gschriibe. D Opere het säggs Szene und isch 1990 am Salzburger Landestheater urufgfüert worde.^[1]

Dr Mondkrater Lucian isch noch iim benennt.

Usgoobe

Luciani Opera. Uusegee vom Matthew Donald MacLeod. 4 Bänd. Oxford Classical Texts. Clarendon, Oxford 1972-1987
Lukian in eight volumes. Uusegee und übersetzt vom Austin Morris Harmon, K. Kilburn und Matthew Donald MacLeod. Loeb Classical Library. Heinemann, London 1913-1967
Luciani Samosatensis Opera. Uusegee vom Karl Jacobitz. 4 Bänd. Köhler, Leipzig 1836–41
Lucianus. Uusegee vom Julius Sommerbrodt. 5 Bänd. in 3 Däil. Weidmann, Berlin 1886-1899
Luciani Samosatensis opera. Uusegee vom Wilhelm Dindorf. Griechische Teggst und latiinischi Übersetzig. Didot, Bariis 1840
Lukian, Hauptwerke. Uusegee und übersetzt vom Karl Mras. Griechischer und dütsche Teggst, Heimeran, Münche 1954

Übersetzige

Lukian. Werke in drei Bänden, uusegee vom Jürgen Werner / Herbert Greiner-Mai. Aufbau, Berlin 1974
Lukian. Sämtliche Werke. Noch der Übersetzig vom C. M. Wieland bearbäitet und ergänzt vom Hanns Floerke. 5 Bänd. Georg Müller Verlag, Münche & Leipzig 1911
Lukians von Samosata Sämtliche Werke. Us em Griechische übersetzt und mit Notize und Erkläärige vom Christoph Martin Wieland. 6 Bänd. Weidmannische Buchhandlung, Leipzig 1788-1789

Lukian: Hermotimos oder Lohnt es sich, Philosophie zu studieren?, uusegee vom Peter von Möllendorff, Wiss. Buchgesellschaft, Darmstadt 2000. ISBN 3-534-14976-9 (griechisch und dütsch)
Lukian: Rhetorum praeceptor, uusegee vo dr Serena Zweimüller, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttinge 2008. ISBN 978-3-525-25284-0 (griechisch und dütsch, mit Iiläitig und Kommentar)
Lukian: Vom beinahe vollkommenen Menschen. Übersetzt vom August Pauly. Überarbeitet vo dr Lenelotte Möller. Marix Verlag, Wiesbade 2011, ISBN 978-3-86539-260-2
Lukian: Lucian’s Werke, übersetzt vom August Friedrich Pauly, 15 Bändli. Metzler, Stuttgart 1827–1832.
Lukian: Wie man Geschichte schreiben soll, übersetzt vo dr Helene Homeyer. Münche 1965.
Lukian: Zum Mond und darüber hinaus, (Ikaromenippus), übersetzt vom Christoph Martin Wieland. Artemis Verlags-AG, Züri 1967.
Lukian: Gespräche der Götter und Meergötter, der Toten und der Hetären, übersetzt vom Otto Seel, Reclam, Stuttgart 1967

Litratuur

Manuel Baumbach: Lukian in Deutschland. Eine forschungs- und rezeptionsgeschichtliche Analyse vom Humanismus bis zur Gegenwart. Fink, München 2002, ISBN 3-7705-3597-9.
Pedro Pablo Fuentes González: Lucien de Samosate. In: R. Goulet (Hrsg.): Dictionnaire des Philosophes Antiques IV. CNRS, Paris 2005, S. 131-160, ISBN 2-271-06386-8, online.
Christopher P. Jones: Culture and Society in Lucian. Harvard UP, Cambridge/Ma. 1986.
Peter von Möllendorff: Auf der Suche nach der verlogenen Wahrheit. Lukians „Wahre Geschichten“. Narr, Tübingen 2000, ISBN 3-8233-4880-9.
Robert Porod: Lukians Schrift „Wie man Geschichte schreiben soll“. Kommentar und Interpretation. Phoibos, Wien 2013, ISBN 978-3-85161-090-1
Wilhelm Pratscher: Lukian von Samosata. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 5, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-043-3, Sp. 295–297.

Weblingg

Lukian von Samosata im dütschsprochige Wikisource

Commons: Lucian of Samosata – Sammlig vo Multimediadateie

Wärch vu Lukian von Samosata. In: Zeno.org.
Wärch vu Lukian von Samosata. In: Projekt Gutenberg-DE.
Wärk (änglisch)
Lucian of Samosata Project (änglisch)

Fuessnoote

↑ Menippus - Iidraag uf music austria

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Lukian_von_Samosata“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] Menippus - Iidraag uf music austria

[1]