Pius XII.

Dr Pius XII. (bürgerlige Naame Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli, * 2. Merz 1876 z Rom; † 9. Oktober 1958 z Castel Gandolfo) isch vo 1939 bis 1958 Babst vo dr römisch-kaddolische Chille gsi.

Dr Pius XII. (1958)

Karrieere

1899 isch dr Pacelli zum Briester gweit worde. Vo 1909 aa isch er Brofässer an dr Bäbstlige Diplomaateakademii z Rom gsi und am Institut Sant’Apollinare. 1911 isch er Undersekretär vom Gasparri worde, wo d Kongregazioon für usserordentligi Chilleaaglägehäite gläitet het, und 1914 Sekretär vo deere Kongregazioon. Wääred em Erste Wältchrieg het er die humanitääre Ufgoobe vom Vatikan gläitet. 1917 het en dr Babst zum Nunzius für die Apostolischi Nunziatuur z Münche ernennt. Wo dr Pius XI. Babst worden isch, het er für dä d Konkordat zwüschen em Vatikaan und de Länder Bayre (1924) und Pröisse (1929) usghandlet. Am 16. Dezämber 1929 het en dr Babst zum Kardinaal an dr Diddelchille Santi Giovanni e Paolo ernennt. Im Joor druf isch er Kardinalstaatssekretär, Erzbriester und Vermöögensverwalter vom Petersdom worde. 1932 het dr Pacelli s Konkordaat mit Baade underschriibe, 1933 das mit dr Republik Östriich und s Riichskonkordaat mit dr nazionaalsozialistische Regierig vo Dütschland. In däm het sich dr Vatikaan zur bolitische Nöitralideet verpflichdet. In de spoote 1930er Joor isch dr Pacelli hüfig internazionaal aktiv gsi. So het er im Komflikt vo dr römisch-kaddolische Chillee mit der Regierig vo Mexiko (1934) vermiddlet und im Schbanische Bürgerchrieg.

Dr Babst im Zwäite Wältchrieg

Dr Pacelli isch am 2. März 1939 vom Konklave zum Babst gweelt und am 12. Merz uf dr Lodscha vom Petersdoom krönt worde. As Pius XII. het er sich bolitisch nöitraal verhalte. So het er d Annexion vo dr Tschechoslowakei dur s Dütsche Riich am 15. Merz 1939 nid verurdäilt. Au wo sich d Laag zwüsche Dütschland und Poole zuegspitzt het, het er nume Friidensappell gmacht und dr Chrieg as en «entsetzligi Gäissle vo Gott» bezäichnet. In dr Enzüklika Summi pontificatus het er zwar d Gliichhäit vo alle Mensche bedoont, aber dr Verlust vo de moraalische Norme druf zruggfüert, as s Christedum nid gachdet wurd. Indiräkt het er Nazi-Dütschland kritisiert, won er vom Liide vom polnische Volk greedet het. D Nazi mindestens häi im Babst e Geegner gsee. Wo die Dütsche d Beneluxstaate aagriffe häi, het dr Pius am 10. Mai 1940 dä Monarche vo deene Länder Sümpatiideligramm gschickt, und wo Dütschland Russland aagriffe het, het er d Posizioon vom Vatikaan eso wit gänderet, ass mä zwar nid d Regierig vom ene kommunistische Staat dörf understütze, s Volk hingeege scho. Dorum häi die amerikaanische Bischöf d Hilf, wo die Veräinigte Staate dr Sowjetunion gschickt häi, nüme veruurdäilt. D Hoffnig vom Vatikaan isch gsi, ass d Sowjetunion besigt wurd, aber Nazionaalsozialismus eso gschwecht wurd, ass män en denn chönnt looswärde.

D Juudeverfolgig

Dr Vatikaan isch scho früe über d Juudeverfolgig informiert gsi. In dr Wienechtsaasprooch im Joor 1942 het dr Pius drüber greedet ass er sich wurd Sorge mache, wil Hundertduusigi ooni äignigs Verschulde, mänggisch nume wäge iirer Nazionalidäät oder Rasse umbrocht wurde. Ass er nid dütliger gsi isch und d Juude as Opfer und d Nazi as Dääter gnennt het, isch em vilmol zum Vorwurf gmacht worde. 1943 het dr Pius e Nunzius zum Hitler gschickt, zum mit em über s Schicksaal vo de Juude reede. Dä het aber nit welle loose, und so isch nüt us dere Demarsche cho. Wo im Oktober 1943 d Deportazioon vo de Juude vo Rom aagfange het, het dr Pius e baar nid seer effektivi Versüech gmacht, si ufzhalte. D Razzia isch zwaar am 17. Oktober iigstellt worde, aber d Juude, wo scho verhafdet worde si, si uf Auschwitz gschickt und dört fast alli ermordet worde. E baar Dääg noch de Verhafdige het dr Pius persöönlig befoole, alle Juude in ganz Italie Chircheasül aazbiete. In Rom sälber het d Chille bis zur Befreijig am 4. Juni 1944 öbbe 4500 Juude in mee as 150 Iirichdige versteckt. Er het au in vile Fäll bi dr SS interveniert und Juude, wo festgnoo worde si, si wider freigloo worde.

In dr Slowakei, wo dr Briester Jozef Tiso Bresidänt gsi isch, het dr Babst im Früelig vo 1943 witeri Juudedeportazioone verhinderet. Wil dr Vatikaan d Erooberig vo Poole nid anerkennt het, het Dütschland jedi Intervenzioon vom Babst abgleent und er het so käi Iifluss uf das wo dört bassiert isch ghaa.

Wärk und Dokument

• Eugenio Pacelli: Gesammelte Reden. Ausgewählt und eingeleitet von Ludwig Kaas, Berlin 1930.
• Eugenio Pacelli: Discorsi e Panegirici. (1931–1938), Città del Vaticano 1939.
• Eugenio Pacelli: Discorsi e Radiomessaggi di Sua Santità Pio XII. 20 Bände, Città del Vaticano 1941–1959.
• Arthur Fridolin Utz, Joseph Fulko Groner (Hrsg.): Aufbau und Entfaltung des gesellschaftlichen Lebens. Soziale Summe Pius’ XII. Drei Bände. Freiburg i. Ue. 1954–1961,
• Burkhart Schneider (Hrsg.): Die Briefe Pius’ XII. an die deutschen Bischöfe 1939–1944. Schöningh, Paderborn 1966, ISBN 3-506-79844-8.
• Pierre Blet, Robert A. Graham, Angelo Martini, Burkhart Schneider (Hrsg.): Actes et documents du Saint-Siège relatifs à la seconde Guerre Mondiale. Vatikanstadt, 1965–1983 (12 Bände).
• Robert A. Graham, Joseph L. Lichten, John C. Pantuso, Virgil C. Blum (Hrsg.): Pius XII and the Holocaust: A Reader. Catholic League for Religious & Civil Rights, New York 1988, ISBN 0-945775-01-6.
• Hubert Gruber (Hrsg.): Katholische Kirche und Nationalsozialismus 1933–1945. Ein Bericht in Quellen. Schöningh, Paderborn 2005, ISBN 3-506-73443-1.

Literatur

Biografien

• Hugo Altmann: Pius XII., Papst. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 7, Herzberg 1994, ISBN 3-88309-048-4, Sp. 682–699.
• Konstantin Prinz von Bayern: Papst Pius XII. – Ein Lebensbild. Christiana-Verlag, Stein am Rhein (CH) 1980, ISBN 3-7171-0780-1.
• Philippe Chenaux: Pie XII, diplomate et pasteur. Cerf, 2003, ISBN 2-204-07197-8 (französisch).
• Wilhelm Sandfuchs: Papst Pius XII. 1. Auflage. Badenia Verlag, Karlsruhe 1946 (Karlsruher Hefte, Biographische Reihe 1).
• Johanna Schmid: Papst Pius XII. begegnen. Sankt Ulrich Verlag, Augsburg 2001, ISBN 3-929246-62-7.
• Burkhart Schneider: Pius XII. – Friede, das Werk der Gerechtigkeit. Musterschmidt-Verlag, Göttingen 1968, ISBN 3-7881-0047-8.
• Robert Serrou: Pie XII, le pape-roi. Perrin, 1992, ISBN 2-262-00683-0 (französisch).
• Domenico Tardini, Franz Johna: Pius XII. als Oberhirte, Priester und Mensch. 2. Auflage. Herder, Freiburg im Breisgau u. a. 1961.
• Otto Walter: Pius XII – Leben und Persönlichkeit. Verlag Otto Walter, Olten (CH) 1939.

Weblink

 Commons: Pius XII. – Sammlig vo Multimediadateie

• Kritische Online-Edition vo de Nuntiaturbericht vom Eugenio Pacelli (1917–1929)
• Daniel Schmiedke: Tabellarischer Läbenslauf vo Pius XII. im LeMO (Deutsches Historisches Museum un Haus der Geschichte)
• Shoa.de: Pius XII. (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.zukunft-braucht-erinnerung.de
• Vatikan: Pius XII.

Fuessnoote

Vorgänger Pius XI.

Papst 1939–1958

Nochfolger Johannes XXIII.