Radium

S Radium, abkürzt Ra, isch es chemischs Elemänt mit dr Ornigszahl 88. Si Name chunnt vom latiinische radius für Schdrahl wäge siiner Radioaktivität. Es ghört zue de Erdalkalimetall, dr zweite Hauptgrubbe vom Periodesyschdem, zsämme mit em Beryllium (Be), Magnesium (Mg), Calcium (Ca), Strontium (Sr) und em Barium (Ba). Es reagiert schdark mit Wasser und oxidiert rasch, meh no as s Barium. Es isch ä Feschdschdoff bi Zimmertämprature, weich, glänzt silbrig, glüeit bläulig im Dunkle und sott, wäge siiner Radioaktivität, mit gröschter Vorsicht behandlet wärde. Es het Isotop mit Masse vo 213 bis 230, wo Halbwärtsziite vo 182 Nanosekunde für s Isotop 216 bis zu 1602 Johr für s Isotop 226 hai. Wenn s zerfallt, isch eins vo de Brodukt s Gas Radon.

Äigeschafte
[Rn] 7s2 88 Ra Periodesüsteem
Allgemäin
Name, Sümbol, Ordnigszaal	Radium, Ra, 88
Serie	Ärdalkalimetall
Gruppe, Periode, Block	2, 7, s
Usgsee	silbrig-wiss-metallisch
CAS-Nummere	7440-14-4
Massenaadäil an dr Ärdhülle	9,5 · 10−11 ppm
Atomar
Atommasse	226,0254 u
Atomradius (berächnet)	215 () pm
Kowalänte Radius	221 pm
Van-der-Waals-Radius	283 pm
Elektronekonfigurazioon	[Rn] 7s2
1. Ionisierigsenergii	509,3 kJ/mol
2. Ionisierigsenergii	979,0 kJ/mol
Physikalisch
Aggregatzustand	fest
Kristallstruktur	kubisch ruumzentriert
Dichdi	5,5 g/cm3 (20 °C)
Schmelzpunkt	973 K (700 °C)
Chochpunkt	2010 K (1737 °C)
Molars Volume	41,09 · 10−6 m3/mol
Verdampfigswermi	125 kJ/mol
Schmelzwermi	8 kJ/mol
Elektrischi Läitfähigkäit	1 · 106 A/(V · m)
Wermiläitfähigkäit	19 W/(m · K)
Chemisch
Oxidazionszueständ	2
Oxid (Basizidäät)	RaO
Normalpotenzial	−2,916 V (Ra2+ + 2e− → Ra)
Elektronegatividäät	0,9 (Pauling-Skala)
Isotop
Isotop NH t1/2 ZA ZE (MeV) ZP 223Ra in Spuren 11,435 d α 5,979 219Rn 224Ra in Spuren 3,66 d α 5,789 220Rn 225Ra {syn.} 14,9 d β− 0,357 225Ac 226Ra ≈100 % 1602 a α 4,871 222Rn 227Ra in Spuren 42,2 min β− 1,325 227Ac 228Ra in Spuren 5,7 a β− 0,046 228Ac
Witeri Isotop lueg Liste vo de Isotop
Sicherhäitshiiwiis
GHS-Gefaarstoffkennzäichnig keine Einstufung verfügbar H- und P-Sätze H: lueg oobe P: lueg oobe
Radioaktivität
Radioaktives Element Radioaktives Element
Sowit wie mööglig und gebrüchlig, wärde SI-Äihäite verwändet. Wenn nüt anders gschriibe isch, denn gälte d Daate, wo aagee si, bi Standardbedingige.

In dr Natur chunnt s Radium nur sehr sälte und immer mit em Uran zsämme in de gliiche Erz vor, bliibt aber bi dr Verarbeitig vom Uran im Abfall zrugg. Es het wirtschaftlig braktisch kei Bedütig. Früehner isch s bruucht worde in Kapsleform wenn öbbis het müesse radioaktiv beschdrahlt wärde. Hützudag zieht mä radioaktivi Kobalt- und Caesiumisotop vor, wo me eifacher cha zuebereite und wo sicherer si bim Bruuche.

Gschicht

S Radium isch vo dr Marie Curie und ihrem Ma, Pierre Curie, 1898 us Pächbländi isoliert worde. Nochdäm d Curies s Uranium uusegnoh hai, isch dr Räscht immer no radioaktiv gsi und si hai ä radioaktivi Mischig, wo gröschdedeils us Barium mit ä chli Radium beschdande het, isoliert. Erscht 1902 isch Radium in purer Form dur Elektrolyse isoliert worde.

No lang het mä nit gwüsst, ass d Radioaktivität dr Gsundheit schadet, und bis in d Middi vom Zwanzigschde Johrhundert het mä Lüchtzahle us radiumhaltiger Farb uf d Uhre ufgmolt.