Sojabohne
| Sojabohne | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sojabohne (Glycine max) | ||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Wüsseschaftlige Name | ||||||||||||
| Glycine max | ||||||||||||
| (L.) Merr. |
D Sojabohne (Glycine max (L.) Merr.), vylmol au aifach Soja (vu jap. shōyu fir Sojasoße)[1] gnännt, isch e Nutzplfanze us dr Familie vu dr Hilschefrichtler (Fabaceae), Unterfamilie Schmätterlingsblietler (Faboideae).
Dr Aaböu vu Sojabohnen isch syt dr Zyt zwische 1700 un 1100 v. Chr. z Nordoschtchina as Nahrigspflanze noogwise. D Sojabohne wird hite uf 6 % vu dr globale landwirtschaftlige Nutzflechi aaböue un isch di wältwyt wichtigscht Elsaat. Ihri Bedytig, wu all me zuenimmt, spieglet si im syt dr 1970er Johr hechschte Zuewachs an Aaböuflechi vu allne Nutzpflanze wider. Derwylscht 1960 17 Millione Tonne produziert wore sin[2], sin s 2012 253,1 Millione Tonne gsii.[3]
In Sojabohne het s rund 20 % El un 37 % Aiwyss. D Aiwyssqualitet isch mit däre vu dierischem Aiwyss verglychbar, was d Sojabohne vu andere Pflanzen abhebt. Diräkt vu Mänsche konsumiert wäre eppe 2 % vu dr gärnete Sojabohne. Dr grescht Aadail vu dr Sojaärn wird fir d Gwinnig vu Sojael yygsetzt, wu vor allem as Lääbesmittel, aber z. B. au fir d Produktion vu Biodysel brucht wird. Dr Sojachueche, wu ibrig blybt, rund 80 % vu dr Masse, wird wäg em hoche Aiwyssghalt zue 98 % in dr Dierproduktion gfueteret.[2]
Literatur
ändere- Gunther Franke: Nutzpflanzen der Tropen und Subtropen. Band 3: Spezieller Pflanzenbau. Ulmer, Stuttgart 1994, S. 270-282, ISBN 3-8252-1769-8 (Merkmale).
- W. Diepenbrock, G. Fischbeck, K.-U. Heyland, N. Knauer: Spezieller Pflanzenbau. Ulmer, Stuttgart 1999 (3. Aufl.), S. 240-250, ISBN 3-8252-0111-2 (Merkmale).
Weblink
ändere
Commons: Sojabohne – Sammlig vo Multimediadateie- Anbauanleitung für Sojabohnen 2007 (PDF) – Hrsg. Regierigspräsidium Fryburg (100 kB)
- Umfassende Informatione vum Soyinfo Center
- Wyteri Soja-Informatione
- Dirk Asendorpf: Soja – Die Wunderbohne, SWR2 „Wissen“ vom 14. Januar 2013 (Wh. 10. März 2014)
Fueßnote
ändere- ↑ soya. In: Merriam-Webster’s Online Dictionary. Abgruefen am 11. März 2010 (änglisch).
- ↑ 2,0 2,1 Glen L. Hartman, Ellen D. West und Theresa K. Herman (2011): Crops that feed the World 2. Soybean—worldwide production, use, and constraints caused by pathogens and pests. Food Security 3: 5-17. doi:10.1007/s12571-010-0108-x
- ↑ Statischtik vu dr FAO, ufgruefen am 14. Septämber 2013
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Sojabohne“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |