Florencia
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Florencia (Firenze en italiano) ye una ciudat situata en o centro d'a Toscana, en o nord-este d'Italia, sobre o río Arno y con una población de 377.207 habitants (2013). Ye a capital d'a Toscana y d'a ciudat metropolitana de Florencia.
| Florencia Firenze | |||
| Localidat d'Italia | |||
| |||
 | |||
| Estau • Rechión • Ciudat metrop. |
 Italia ToscanaFlorencia | ||
| Superficie | 102 km² | ||
| Población • Total • Densidat |
360 930 hab. (2013) 3.698 hab/km² | ||
| Altaria • Meyana |
50 m. | ||
| Alcalde | Dario Nardella | ||
| Codigo postal | 50100, 50121–50145 | ||
| Prefixo | 055 | ||
| Codigo ISTAT Codigo catastral |
048017 D612 | ||
| Chentilicio | Florentín/a[1] u florentino/a[1] (en italiano fiorentini) | ||
| Fiestas | 24 de chunio | ||
| Patrons | Sant Chuan Baptista | ||
| Coordenadas | | ||
| Web oficial | |||
Fa parte d'a Organización d'as Ciudaz d'o Patrimonio d'a Humanidat.
Toponimia
editarEn os "Libros de Collidas d'as Cheneralidaz d'o Reino d'Aragón", correspondients a os anyos centrals d'o sieglo XV, se puet trobar tamién decumentos escritos en diferents ciudaz aragonesas a on apareixe escrito Florencia y Florença[2], en referencia a os teixius y monedas provenients d'ista ciudat.
Historia
editarDende os suyos remotos orichens etruscos dica l'anyo 1000, estió una aldeya agricola, parte de l'Imperio Romano, d'o Reino Ostrogodo d'Italia y parte d'o marquesau d'o Sacro Imperio Romano Chermanico.
A partir d'os sieglos XI y XII as cosas cambeyoron: a ciudat, encara que pertubada por as riotas populars y por as luitas entre os güelfos y os chibelins, s'enriquexió y cobró cada vegada mas importancia. En o sieglo XII encomenzó o periodo cumunal y amanixioron os primers gremios d'o gotico, d'a escuela de Giotto di Bondone y d'a escuela internacional, de Boccaccio y d'o suyo Decamerón. Estió un periodo economico muito duro por a peste de 1348, en a que a ciudat perdió 25.000 habitants.
En 1434 prencipió, con Cosme o Viello, o gubierno d'a familia Medicis, mecenas con os que Florencia se convertió en a capital toscana y en o centro mundial de l'arte, a cultura y as finanzas. A familia Medicis rechiría os destins d'a ciudat mientres os periodos (1434-1494, 1512-1527, 1530-1737), anyos en os que a ciudat estió a cuna d'o Renaiximiento.
Climatolochía
editarClimatolochía de Florencia:
| Mes | Chi | Fre | Mar | Abr | May | Chn | Chl | Ago | Set | Otu | Nob | Abi | Anyo |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Temperatura maxima meya (°C) | 8 | 10 | 15 | 19 | 23 | 29 | 33 | 32 | 27 | 21 | 14 | 11 | 20,1 |
| Temperatura minima meya (°C) | 1 | 2 | 5 | 8 | 11 | 16 | 19 | 18 | 14 | 10 | 5 | 2 | 9,2 |
| Plevida (mm) | 73,60 | 68,58 | 81,28 | 78,74 | 73,66 | 55,88 | 40,64 | 76,20 | 78,74 | 88,90 | 111,76 | 91,44 | 914,8 |
Patrimonio arquitectonico
editarConstruyida en un asentamiento etrusco, ye una ciudat conoixida a libel mundial per lo suyo patrimonio artistico y arquitectonico estando la ciudat simbolo d'o Renaiximiento que ye o estilo artistico mas extendiu en a ciudat. Florencia desempenyó un papel economico y cultural preponderant en os sieglos XV y XVI baixo lo gubierno d'os Médicis que propició o desembolique arquitectonico dende a segunda metat d'o Sieglo XIV. En iste periodo d'uns seicientos anyos de creyatividat podieron treballar artistas y chenios como Giotto, Brunelleschi, Botticelli y Michelangelo entre d'atros que han deixau la suya impronta dende o sieglo XIII en edificios como a Seu de Santa María d'o Fiore y la Santa Cruz, lo Palacio d'os Uffizi y lo Palacio Pitti, entre atros monumentos.
Lo suyo centro historico estió declarau Patrimonio d'a Humanidat per la Unesco en 1982. [3]
Galería d'imachens
editar-
Seu de Santa Maria del Fiore. -
-
-
A Piazzale Michelangelo de nuei. -
-
-
Cupola de Brunelleschi dende o cerro de Michelangelo.
Esporte
editarInstalacions esportivas
editarD'entre as instalacions esportivas d'a ciudat destacan o Estadio Artemio Franchi de propiedad municipal y a on chuga o principal equipo de fútbol d'a ciudat y a ormino a selección de rugby italiana. Lo Centro Tecnico Federale di Coverciano, en el barrio de Coverciano, ye lo prencipal campo d'entrenamiento d'a selección nacional de fútbol italiana, y lo departamento tecnico d'a Federación Italiana de Futbol.
Competicions esportivas
editarFlorencia fue a seu d'o Campionato Mundial de Ciclismo en Rota en a suya edición de 2013.
Entidats esportivas
editarA entidat esportiva mas conoixida ye a ACF Fiorentina o club de futbol mas popular d'a ciudat. Participa en a Serie A, la prencipal categoría d'o futbol nacional a suya sección femenina tamién chuga en a Serie A femenina. Tamién destaca o Rugby Club I Medicei, fruto d'a fusión d'atros d'os clubs de rugby d'a ciudat pa tornar a tener un equipo en a maxima categoría d'o país, l'equipo se mueve entre la Serie A Élite, la prencipal categoría d'o país y la segunda división.
Referencias
editar- ↑ 1,0 1,1 (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.
- ↑ (es) Léxico del comercio medieval en Aragón (siglo XV), J. Ángel Sesma, Ángeles Líbano, Institución Fernando el Católico, 1982. ISBN 84-00-05140-8
- ↑ (es)Lo centro historico de Florencia en o sitio web d'a UNESCO.
