Lutra lutra
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Este articlo trata sobre la loira, mamifero carnivoro acuatico. Ta altros emplegos d'a parola loira se veiga Loira (desambigación).
| Loira | ||||||||||||||||||
 Loira u Lodriga (Lutra lutra) | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Lutra lutra | ||||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||
A loira[1][2] u lodriga (Lutra lutra (L., 1758)) ye un mamifero carnivoro d'a familia d'os mustelidos, habitant d'os corsos d'augua. En Aragón yera un animal que frecuentaba totas as rechions dende os Pireneus dica la tierra baixa, pero que actualment se troba redueita en os corsos d'alta montanya de bella sierra interior y d'os Pireneus.
Se'n considera un animal indicador d'o buen estau d'os corsos d'augua, perque enradiga l'alimentación suya en peixes, anfibios y crustacios que no se troban en as auguas contaminadas. Per esta razón, y perque las suyas piels son muit apreciadas, a especie minguó lo suyo numer dende la segonda metat d'o sieglo XX en o nuestro país. Actualment, bella población se troba en as cuencas d'os ríos Millars, Guadalaviar, Guadalop, Matarranya, Algars, Aragón, Cinqueta, Bellós, Arazas, Cinca, Esera, Isabana, Noguera Ribagorzana, Xalón y Piedra, y ha estato reintrodueita en Ebro.
Este animal se caracteriza per a suya mida gran (d'entre 62 ta 70 cm de cuerpo, mes bels 35 – 40 cm. d'a coda, plegando dica pesar 11 Kg.), as partes blancas en a gorga y as membranas d'entre os suyos didos. O pelache ye curto e pardo, destinguindo-se d'os suyos parients os nurions (Mustela lutreola) per a suya mida mes gran, o pelo mes claret, y la suya maniera de nadar con només que la capeza fuera de l'augua, mientres que os nurions be mantienen parte d'a esquerna tamién.
Zoonimia
editarAs piels de loira ya se nombran en aragonés medieval en textos comercials de primers d'o sieglo XV provinients de Uesca.
-
-
Loira europea alzata.
En cualques localidaz de l'Alto Aragón dicen loira, pero bi n'ha variants. En Campo dicen nuria.[4]
Referencias
editar- ↑ (an) Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar, Gubierno d'Aragón, 2006, ISBN 84-689-7358-0, p.35
- ↑ (an) Rafel Vidaller Tricas:Lesico do mundo natural en o sieglo XV, Luenga & Fablas 12-13, 2008-2009, Consello d'a Fabla Aragonesa, ISSN 1137-8328, pp. 227-236
- ↑ (es) María Isabel Falcón Pérez: Comercio y comerciantes en Huesca a principios del siglo XV Aragón en la Edad Media, ISSN 0213-2486, Nº 9, 1991 , pp. 243-268 [1]
- ↑ (an) MASCARAY SIN, Bievenido: Benas, Trallo y fuellas. Poemas en aragonés ribagorzano de Campo. Consello d'a Fabla Aragonesa, 1984, p 119
Vinclos externos
editar
Datos: Q29995
Multimedia: Lutra lutra / Q29995
Especies: Lutra lutra