ويكيبيديا

اكراد

الأكراد أو الكرد أو الكورد (كوردى: کورد / Kurd) هما مجموعه عرقيه بتعيش بين تركيا و ايران و العراق و سوريا مش ليهم دوله.[14][15][16][17][18][19][20] غالبية الاكراد مسلمين سنه و منهم شيعه و من ديانات تانيه غير الاسلام زى اليزيديين و اليرسانيين و اليهود و المسيحيين.

اكراد
 
مجموعه عرقيه   تعديل قيمة خاصية واحد من (P31) في ويكي بيانات
لغات
تعديل طالع توثيق القالب
Kurds
کورد, Kurd
Total population
estimated 30[1] to 38 million[2][3]
Regions with significant populations
   توركيا13.4-18.6 million (2011)
18–25%[1][2] [3]
   ايران6.5–7.9 million (2011)
7–10%[1][2]
   العراق6.2–6.5 million (2011)
15–23%[1][2]
   سوريا1.75-2.2 million (2011)
6-9%[2][4][5]
[6]
   اذيربايجان150،000-180،000[7][8]
   لبنان80،000[7]
   روسيا63,818[9]
   تركمنستان50،000[8]
   ارمينيا42,139[10]
   كازاخستان38.325[11]
   جورجيا20،843[12]
    المانيا750،000[7]
   فرنسا135,000[7]
   السويد90,000[7]
   المملكه المتحده90,000[7]
   نيديرلاند75,000[7]
    سويسرا65,000[7]
   النمسا55,000[7]
   بلچيكا12,500[7]
Languages
Religion
Related ethnic groups
other Iranian peoples

عدد الأكراد فى العالم حوالى 45,6 مليون سنة 2016،[21] معظمهم عايشين فى كردستان و فيه اكراد سابوا بلادهم و عايشين فى الشتات بسبب الاضطهادات و محاولات طمس هويتهم التاريخيه و الثقافيه. أكراد الشتات بيعيشوا فى ارمينيا و جورجيا و اسرائيل و اذربيجان و روسيا و كمان فى اوروبا الغربيه و امريكا.

تاريخ

سنة 1514 استولى الاتراك على كردستان بقيادة سليم الاول و عانوا كتير زى كل الشعوب اللى وقعت تحت الحكم التركى الاستبدادى. و بيكافح الأكراد النهارده علشان تحسين أحوالهم و الاستقلال ببلدهم كردستان و تحريرها. الاكراد كان ليهم اتصال كبير بمصر و هاجروا ليها وقت غزوات المغول و الاضطهادات. من مشاهير الاكراد التاريخيين كان صلاح الدين الأيوبى مؤسس الدوله الايوبيه. الاكراد فى العصور الوسطى كان ليهم ادوار سياسيه و عسكريه مهمه و علاقتهم بمصر كانت كويسه جداً و كان فيه اكراد كتير يشاركو فى الجيوش المصريه اللى حاربت المغول و الصليبيين و فيه امرا مصريين اتجوزوا من كرديات و عاشوا مع الاكراد. و فى العصر الحديث اتشهر فنانيين و كتاب و مفكرين مصريين من اصول كرديه.

تقسيم

الاكراد منقسمين جغرافى و سياسى و لغوى و قبائلى و ايديولوجى و من الواضح ان عنصرهم مخلط نتيجه للهجره و الاختلاط بالشعوب التانيه و الغزو. مفيش رقم محدد ممكن يعتبر مظبوط لأعداد الأكراد فى العالم و ده لان البلاد اللى بيعيشوا فيها بتقلل من عددهم و هما من جهتهم بيبالغوا فى عددهم ، و فوق كده فيه اكراد كتير امتزجوا بالكامل مع الاتراك و العرب و الايرانيين و فيه مناقشات و شكوك بخصوص موضوع ان اللور و البختياريين اكراد بجد و لاء. لكن المحتمل ان فيه من 12 ل15 مليون كردى فى تركيا ، و 6.5 مليون فى ايران ، و 4.5 مليون فى العراق ، و مليون فى سوريا ، و مش اقل من 200.000 عايشين فى المنطقه اللى كانت الاتحاد السوفيتى زمان ، و حوالى مليون فى اوروبا الغربيه معظمهم فى المانيا ، و حوالى 25.000 فى الولايات المتحده الامريكيه. تركيا فيها اكبر نسبه من الأكراد ( 41% ) و بعدها ايران ( 31% ). كل الارقام دى تقريبيه ، و لازم يتاخد فى الاعتبار ان فيه اقليات عايشه فى منطقة كردستان زى الاشوريين و الأرمن و التركمان و الاتراك و العرب و الايرانيين و غيرهم.

اول كاتب يونانى قال حاجه عنهم كان زينوفون فى كتابه " آناباسيس "و قال انهم عايشين و مستقرين كقبايل فى الجبال مابين ارمينيا و ميسوبوتاميا ( جودى داج ). زيفون سماهم " كابسوخول Kapsouxol " ، و الاغريق سموهم بعد كده " فوبسوايول Foupsuaiol " ، و الرومان سموهم " جورديا Gordya و جوردوينى Gordueni " و سموا بلادهم " كاردوشى Carduchi ". مع مرور الزمن انتشر الاكراد على جزء كبير من اسيا الغربيه. فى الشمال اراضيهم امتدت من أعالى نهر الفرات (موارد) لغاية نهر أراكس و امتدت اراضيهم لحد انجورا و وصلو لقسطنطينيه و ميسوبوتاميا و سوريا بالذات حوالين حلب. فى الغرب انتشر الاكراد فى معظم الاراضى الممتده من بحيرة أورميه لغاية الخليج و فى خراسان.

بلاد الكرد

 
كردستان ع الخريطه.

كردستان معناها " بلاد الكرد " لكن رغم كده عمرها ماقدرت تستقل بالمعنى الحديث لكلمة " استقلال " رغم ان الأكراد قدروا يكونوا امارات شبه مستقله زى " اردلان " اللى استمرت لغاية نص القرن التسعتاشر. قبل الحرب العالميه الاولانيه كردستان كان معظمها جوه حدود الامبراطوريه العثمانيه و الجزء الباقى كان جوه حدود الامبراطوريه الفارسيه. بتنتشر الجبال فى كردستان و بيقول زى كردى : " الأكراد مالهمش اصحاب غير الجبال ". الجبال و الوديان رغم انها لعبت دور رئيسى فى تفرق الاكراد و انفصالهم عن بعضهم لكن حمتهم و حمت ثقافتهم و خلتهم عبر التاريخ محميين من غزو الاتراك و الايرانيين و العرب.

اللغه الكوردى ليها علاقه بالفارسى و بتتقسم لكذا نوع : الكورمانچى ( بهدينانى ) و دى يتستخدم فى شمال غرب كردستان ( تركيا و شمال غرب العراق ) ، و السورانى و دى لغه بتستخدم بصفه سنهه فى جنوب شرق كردستان ، و الديميلى ( زازا ) و بتستخدم فى كردستان التركيه ، و الجورانى بتستخدم فى مناطق فى العراق و كردستان الايرانيه. من اللغات دى بتتفرع كذا ليهجه. اللغات و اللهجات الكتيره دى برضه بتعتبر من اسباب تفرق الاكراد.

النظام الاجتماعى و السياسى للكرد نظام قبلى و ده كمان من اسباب فرقتهم. الأغوات ( زعما القبايل ) و الشيوخ ( الزعما الدينيين ) هما اللى بيحددوا للأكراد اتجاهاتهم و ولائتهم.

فى الازمنه القديمه الاكراد كانو شعب متنقل لكن النهارده الوضع اتغير و رغم ان فيه اكراد لسه عايشين على التقاليد القديمه لكن معظم الاكراد فى كردستان دلوقتى بيشتغلوا فى الزراعه و تربية المواشى. اهم المحاصيل الل بتنتجها كردستان هى الدره و الرز و البنجر و القطن و الشعير و احسن انواع التبغ فى المنطقه هوه التبغ اللى بيتزرع فى كردستان. بسبب الصراعات و الحروب اللى شافتها المنطقه فى اواخر القرن العشرين اكراد كتير بقوا بيعيشوا فى المناطق الحضريه. كردستان فيها مخزون بترولى معتبر و عشان كده ليها اهميه اقتصاديه و جيوستراتيجيه كبيره. فى النص التانى من القرن العشرين كردستان شافت تطورات اقتصاديه و سياسيه و اجتماعيه كبيره و فى اواخر تسعينيات القرن الغشرين ازدهر الاقتصاد الكردستانى بسبب بيع البترول ضمن برنامج الغذا مقابل البترول اللى عملته الامم المتحده بعد ما اتدهورت الاحوال فى العراق. كردستان التركيه شافت كمان تطويرات اقتصاديه و اجتماعيه مهمه ، مناطق كردستان التانيه فى ايران و سوريا ما نالتهمش التطويرات اللى حصلت فى كردستان التركيه و العراقيه.

رغم ثقافة الاكراد و تاريخهم الضارب فى اعماق الزمن و كفاحهم الطويل ضد القمع و التجاهل الأكراد بيعتبروا اكبر شعب فى العالم لسه مالهوش وطن واحد مستقل يضمه رغم ان عدد الأكراد اكبر من اعداد سكان دول كتيره قايمه. من الاسباب الرئيسيه لده انهم رغم انهم كانو معروفين فى الشرق الاوسط من زمن طويل لكن احساسهم بوحدتهم الوطنيه جه متأخر بعد الشرق الوسطانى ماكان اتشكل. لما الأكراد بدأوا يحسوا بكيانهم القومى ردت عليم الدول اللى بيعيشوا فيها بعنف و ساعات بعمليات عسكريه بدل ما تفكر فى انها ترضيهم بمثل حكم ذاتى. فوق كده الاكراد رغم انهم عارفين انهم فروع بتنتمى لعيله واحده ماهوماش متوحدين و فيه بينهم و بين بعض مشالك بتوصل ساعات لحد صراعات. فى سنه 1991 قدر الأكراد انهم يستقلوا فى جزء من كردستان فى شمال العراق ( هه‌رێمی کوردستان ).

اصل الاكراد

اصل الاكراد ماهواش مؤكد ، لكن فيه علما و باحثين بيعتقدوا ان الاكراد انحدروا من قبايل هيندو-اوروبيه دخلت المنطقه و استقرت فيها من حوالى 4000 سنه. الأكراد نفسهم بيعتقدوا انهم بينحدروا من الميديين الل ساعدوا فى سقوط الامبراطوريه الاشوريه سنه 612 قبل الميلاد ، و عندهم اساطير بيتذكر فيها اسم الملك سليمان و الجن و حكايات فولكولوريه تانيه ، و فيه كتير بيعتقدوا ان "الكاردوتشوى " اللى اتكلم عنهم زينوفون هما اجداد الأكراد.

فى القرن السابع الميلادى بعد ما العرب غزوا المنطقه اسلموا سكان المناطق الجبليه و سموهم أكراد ، و فى بدايات القرن الستاشر وقع معظم الاكراد تحت الحكم التركى العثمانى و بقيتهم تحت الحكم الفارسى. فى سنه 1596 كتب شرف خان بيتليس " شرفنامه " عن تاريخ الاسر اللى حكمت الامارات الكرديه ، و بعده كتب احمدى خان الملحمة القوميه الكرديه " ميم يو زين " اللى فيه بيعتبروها دعوه قديمه للقوميه الكرديه. فى سنه 1847 استسلم " بدر خان بك " اخر حكام امارة بوتان الكرديه الشبه مستقله للأتراك. فى سنه 1880 فشلت ثورة الشيخ عبيدالله ، و فيه بيعتبروا ان الثوره دى كانت تعبير عن القوميه الكرديه فى العصر الحديث لكن غيرهم بيعتقدوا انها كانت مجرد اضطرابات قبليه دينيه.

لغة الكرد

لغة الكرد لغه هندو-جرمانيه [22] و عشان كده اثنى بيعتبروا مختلفين عن الاتراك و العرب و مرتبطين بالايرانيين اللى بيشاركوهم فى الاحتفال بالسنه الجديده فى عيد النيروز مع بداية الربيع.

تركيا

فى سنه 1891 السلطان عبد الحميد التانى كون فرقه فرسان كرديه اسمها " حميديه " ، تكوين الفرقه دى كانت مرحله مهمه فى ظهور القوميه الكرديه الحديثه. فى وقت الحرب العالميه الاولانيه الأكراد وقفوا فى صف تركيا و بعد كده وقفوا فى صف مصطفى كمال اتاتورك فى حرب الاستقلال التركيه. الاتراك كانو من ايام الخلافه العثمانيه بيستغلوا حجة الاسلام فى ضم مؤيدين ليهم زى الاكراد و الشعوب المسلمه التانيه اللى بيستعمروهم. فى نهايات الحرب العالميه الاولى الرئيس الامريكى ويلسون اعلن النقط الاربعتاشر اللى كان من ضمنها ان الاقليات المش تركيه فى الامبراطوريه العثمانيه لازم يكون ليها الحق فى التطور الذاتى. معاهدة سيفر سنه 1920 ادت الاكراد حق الحكم الذاتى فى المناطق الكرديه و زودت بند بيقول ان الشعب الكردى من حقه انه ينال الاستقلال من تركيا. كل دى كانت تطورات ايجابيه بالنسبه للأكراد لكن التطورات اللى حصلت بعد كده على ايدين مصطفى اتاتورك غيرت الموقف رغم ان الاكراد ساعدوه ، فكانت النتيجة ان اتفاقية لوزان سنه 1923 اعترفت بجمهورية تركيا الحديثه من غير ماتدى حاجه للأكراد.

تأسيس مصطفى كمال اتاتورك لدوله عالمانيه تركيه بالخالص اتسبب فى حصول تلت ثورات كرديه كبيره ، اولها كان فى سنه 1925 بقيادة الشيخ سعيد وريث شياخة الطريقه النقشبنديه الصوفيه القويه. ثورة الشيخ سعيد كانت قوميه و دينيه انه كان بيطالب برجوع الخلافه ، و بعد شوية نجاحات اتقبض على الشيخ سعيد و اتشنق و انتهت الثوره. فى سنه 1927 حزب خريبون ( الاستقلال ) اتكون فى لبنان و ساعد فى بداية ثوره كرديه جديده بقيادة الجنرال احسان نورى باشا فى منطقة ارارات و انهزم الاكراد تانى و المره دى كان بتعاون الايرانيين. تالت ثوره كانت ثورة ديريسم ( تونسيلى ) اللى بدات سنه 1936 و فضلت شغاله لغاية سنه 1938 بقيادة الشيخ سيد رضا لحد وفاته سنه 1937 ، و انتهت الثوره دى كمان بهزيمه كبيره للاكراد. موقف القبايل الكرديه من الثورات دى كان متنوع و قبايل كبيره وقفت فى صف الحكومه التركيه ، و قبايل تانيه وقفت على الحياد. السلطات التركيه اشتغلت لحاجه فى سبيل منع اى حاجه ممكن تحقق استقلال كردى فعملت حيل دستوريه و اجتماعيه و ساعات استخدمت الوسايل العسكريه. الاتراك عملوا " نظرية الشمس " اللى معناها ان كل اللغات فى المنطقه خرجت من لغه تركيه واحده اصليه من وسط اسيا ، الاكراد المنعزلين فى الجبال فى شمال الاناضول نسيوا لغتهم الام. الأكراد بقوا بيتسموا " اتراك الجبل ". كل حاجه بتثبت هوية و خصوصية الاكراد زى اللغه و الهدوم و الاسامى اتحاربت. من سنه 1970 زادت اعداد الاكراد اللى بيطالبوا بحقوق ثقافيه و لغويه و سياسيه كأكراد. فى نوفمبر 1984 حصل تطور خطير لما ا اتاسست منظمه اسمها " حزب العمال الكردستانى " ( ب.ك.ك. PKK ) بزعامة عبد الله اورسلان ، و فى اغسطس 1984 شنت المنظمه اول عملياتها العسكريه و استمرت المعارك ، و بحلول سنه 2000 كان اتقتل اكتر من 37.000 شخص و اتدمرت حوالى 3000 قريه و اتهجرت داخلى اعداد ضخمه من الناس وصلو لـ 3 مليون. لفتره قصيره فى التسعينيات عبد الله اورسلان بقى شكله بيحقق نتايج عسكريه لكن فى الاخر قدر التراك ببطء و تصميم انهم يخرجوا حزب العمال الكردستانى من اللعبه و فى اغسطس 1995 عمل اورسلان غلطه لما هاجم الحزب الديمقراطى الكردستانى ( ك.د.ب K.D.P ) اللى كان بيتزعمه مسعود برزانى فى شمال العراق. التطور ده اضعف اورسلان و هددت تركيا سوريا فى اكتوبر 1998 بانها حاتغزوها لو ما طردتش اورسلان من سوريا فماكانش قدام سوريا غير انها تتخلى عنه فهرب على ايطاليا و طلب لجؤ سياسى هناك لكن امريكا اللى تركيا حليفتها فى الناتو حطت ضغوط على ايطاليا فاترفض طلبه. فى 16 فبراير 1999 اتقبض على اورسلان فى كينيا و اترحل على تركيا و اتعملت ليه محاكمه و اتحكم عليه بالاعدام بتهمة الخيانه..

العراق

اكراد العراق كانو فى حالة ثوره و تمرد لسنين طويله من وقت ما بريطانيا صنعت العراق فى اتفاقية سايكس-بيكو من الولايات العثمانيه الموصل و بغداد و البصره. اهم تلت اسباب شجعت الاكراد على التمرد هى ان عدد الاكراد فى العراق متركز و كبير بالنسبه لعدد بقية السكان رغم انهم اقل من الاكراد فى تركيا و ايران و دى حاجه خلتهم يكون ليهم فاعليه اكتر من الاكراد فى تركيا و ايران. السبب التانى ان العراق مصطنعه و بالتالى مالهاش كيان سياسى قانونى راسخ زى تركيا و ايران اللى كانو دول من قرون طويله و عشان كده كان اسهل لاكراد العراق انهم يتذمروا و يتمردوا على الدوله. السبب التالت هوه ان غالبية سكان العراق متقسمين لسنه و شيعه ودى حاجه مش موجوده فى تركيا ( السنيه ) و ايران ( الشيعيه ) فده سهل عمليات التمرد للاكراد فى العراق. السلطات العراقيه كانت دايم خايفه من ان الاكراد يطالبوا بالانفصال وده مش بس اكمنه كان حايقلل عدد العراقيين لكن كمان اكمنه كان حا يغير نسبة الشيعه بالنسبه للسنيين فى العراق ان الاكراد سنهة سنيين و بطبيعة الحال تغيير النسبه كان حاجه خطيره جداً على الدوله العراقيه. من جهه تانيه الدوله العراقيه كانت مدركه ان انفصال الاكراد عن العراق حايأثر جامد جداً على اقتصاد العراق ان تلتين الانتاج و المخزون البترولى و معظم الاراضى الزراعيه الخصبه موجودين فى منطقة الاكراد.

الانجليز اللى كانو ماسكين العراق بالانتداب من عصبة الأمم جابو حاكم كردى اسمه الشيخ محمو برزينجى فى السليمانيه عان يبقى حاكمهم فى ولاية الموصل. الشيخ محمود لما لقى نفسه مش قادر يتفق مع بقية زعما الاكراد طوالى راح مسمى نفسه " ملك كردستان " و ثار على الحكم البريطانى و ابتدى يتفاوض فى السر مع الاتراك. الانجليز شنوا غارات جزيه على قوات الشيخ محمود و قدروا يخمدوا الثوره شويه سنه 1920. اتفاقية لوزان سسنه 1923 ماجابتش سيرة الاكراد و بريطانيا قررت ضم ولاية الموصل للعراق بسبب وجود المخزون البترولى فيها. فى سنه 1931 اكتملت هزيمة الشيخ محمود و ظهر زعيم كردى تانى اسمه الملا مصطفى برزانى. حركة برزانى كانت فى الاصل حركه دينيه تابعه للحركه الصوفيه النقشبنديه لكن رغم كده كان اتبعاها ليهم مظهر عسكرى و كانو بيلبسوا عقالات ملفوف عليها شريط احمر.

ايران

 
سنندج مدينه كرديه فى ايران.

اكراد ايران عددهم ضعف اكراد العراق لكن رغم كده حركتهم القوميه مانالتش نجاحات و من اسباب كده ان الحكومات الايرانيه كانت حكومات قويه بطريقه متصله لفتره طويله. فى سنه 1920 قاد اسماعيل أغا سيمكو ثوره انتهت باغتياله سنه 1930. لكن رغم كده قدر الاكراد انهم يأسسوا دوله كرديه فى القرن العشرين فى ديسمبر 1941 و كان اسمها جمهورية ماهاباد الكردستانيه لكن ما عمرتش كتير و اتشنق رئيسها قاضى محمد فى 31 مارس 1947 و من وقتها ضعفت الحركه القوميه الكرديه.

سوريا

عدد الاكراد فى سوريا حوالى مليون و ده عدد اقل من عددهم فى تركيا و ايران و العراق ، لكن رغم كده الاكراد هما اكبر اقليه اثنيه فى سوريا ، و بيعيشوا فى تلت مناطق مش متصله ، و ماهماش منظمين و مش متقدمين زى اكراد البلاد التانيه. الاكراد فى سوريا ماعندهمش الجنسيه السوريه. فى سبتمبر 1992 قررت الدوله منع تسمية المولدين الاكراد بأسامى كرديه و امنعت مراكزهم الثقافيه و مكتباتهم و انشطه تانيه لكن رغم كل ده الاكراد فى سوريا ما بيمثلوش مشكله كبيره للدوله زى فى البلاد التانيه.

مصادر

  • ابراهيم ابراهيم، اشكالية العلاقة بين الأكراد والعرب، مركز سنهودة للثقافة الكردية 2003
  • احمد تاج الدين، الأكراد ، تاريخ شعب وقضية وطن، الدار الثقافية للنشر، القاهرة 2001.
  • ليرخ، ب، دراسات حول الأكراد و اسلافهم الخالدين الشماليين، مكتبة الأسد، حلب 1992.
  • مارجريت كان، ابناء الجن، مذكرات عن الأكراد ووطنهم، مكتبة الخلود، دمشق 2001.
  • محمد فتحى الشاعر، الأكراد فى عهد عماد الدين زنكى، دار المعارف، القاهرة 1991.
  • نبيل زكى ، الأكراد: الأساطير والثورات والحروب، كتاب اليوم، القاهرة 1991.
  • Bois, T., The Kurds, Khayats, beirut 1996
  • Gunter, M.M., The A to Z of Kurds, The Scarecrow Press, Inc, Uk 2009
  • Gunter, M.M.,The Kurds Ascending, Pgrve Macmillan, USA 2008
  • Gunter, M.M., Historical Dictionary of the Kurds, The Scarecrow Press, Inc, Uk 2004
  • Nebez, J. The Kurds History and cutlture, western Kurdistan Ass. London 2004
  • Yildiz, K., The Kurds in Turkey, Pluto press, London 2005
  • National Geographic, USA, August 1992
  1. ↑ أ ب ت ث CIA: 14 million in Turkey, 6.2–6.5 million in Iraq, 6.5-7.7 million in Iran (all for 2011), plus several million in Syria, neighboring countries, and the diaspora
  2. ↑ أ ب ت ث ج The Kurds: culture and language rights (Kerim Yildiz, Georgina Fryer, Kurdish Human Rights Project; 2004): 18% of Turkey, 20% of Iraq, 8% of Iran, 9.6%+ of Syria; plus 1–2 million in neighboring countries and the diaspora
  3. ↑ أ ب Sandra Mackey , “The reckoning: Iraq and the legacy of Saddam”, W.W. Norton and Company, 2002. Excerpt from pg 350: “As much as 25% of Turkey is Kurdish.”
  4. ↑ "Archive copy". مؤرشف من الأصل في 2013-09-29. اطلع عليه بتاريخ 2012-08-28. {{استشهاد ويب}}: الوسيط |archive-date= و|تاريخ الأرشيف= تكرر أكثر من مرة (مساعدة)، الوسيط |archive-url= و|مسار الأرشيف= تكرر أكثر من مرة (مساعدة)، الوسيط غير المعروف |URL الأرشيف= تم تجاهله (مساعدة)، الوسيط غير المعروف |تاريخ الارشيف= تم تجاهله (مساعدة)، والوسيط غير المعروف |مسار الارشيف= تم تجاهله (مساعدة)صيانة الاستشهاد: الأرشيف كعنوان (link)
  5. ↑ John L. Henriques , "Syria: issues and historical background", Nova Science Publishers, [1]
  6. ↑ "The Kurdish Diaspora". Institut Kurde De Paris. اطلع عليه بتاريخ 2011-10-23.
  7. ↑ أ ب ت ث ج ح خ د ذ ر المرجع غلط: اكتب عنوان المرجع فى النُص بين علامة الفتح <ref> وعلامة الافل </ref> فى المرجع coucileu
  8. ↑ أ ب Ismet Chériff Vanly, “The Kurds in the Soviet Union”, in: Philip G. Kreyenbroek & S. Sperl (eds.), The Kurds: A Contemporary Overview (London: Routledge, 1992)). pg 164: Table based on 1990 estimates: Azerbaijan (180,000), Armenia (50,000), Georgia (40,000), Kazakhistan (30,000), Kyrghizistan (20,000), Uzbekistan (10,000), Tajikistan (3,000), Turkmenistan (50,000), Siberia (35,000), Krasnodar (20,000), Other (12,000), Total 450,000
  9. ↑ "Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации". Demoscope. Demoscope. اطلع عليه بتاريخ 2012-07-04.
  10. ↑ "Information from the 2001 Armenian National Census" (PDF). Republic of Armenia. مؤرشف من الأصل (PDF) في 2010-01-30. اطلع عليه بتاريخ 2012-07-28.
  11. ↑ "Table 4.1.1 Population by individual ethnic groups" (PDF). Government of Kazakhstan. stat.kz. مؤرشف من الأصل (PDF) في 2013-02-28. اطلع عليه بتاريخ 2012-07-28.
  12. ↑ "The Human Rights situation of the Yezidi minority in the Transcaucasus" (PDF). United Nations High Commissioner for Refugees. United Nations High Commissioner for Refugees. ص. 18.
  13. ↑ V.Minorsky: "review of G. H. Darab translation of Makhzan al-Asrar" 1945 Minorsky, BSOAS., 1948, xii/2, 441-5):"Whether Nizami was born in Qom or in Ganja is not quite clear. The verse (quoted on p. 14): "I am lost as a pearl in the sea of Ganja, yet I am from the Qohestan of the city of Qom ", does not expressly mean that he was born in Qom. On the other hand, Nizami's mother was of Kurdish origin, and this might point to Ganja where the Kurdish dynasty of Shaddad ruled down to AH. 468; even now Kurds are found to the south of Ganja.
  14. ↑ Bois, Th.; Minorsky, V.; Bois, Th.; Bois, Th.; MacKenzie, D.N.; Bois, Th. "Kurds, Kurdistan." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2009. Brill Online. <http://www.brillonline.nl/subscriber/entry?entry=islam_COM-0544 Archived 2017-10-10 at Archive-It> Excerpt 1:"The Kurds, an Iranian people of the Near East, live at the junction of more or less laicised Turkey"
    • Michael G. Morony, "Iraq After the Muslim Conquest", Gorgias Press LLC, 2005. pg 265: "Kurds were the only smaller ethnic group native to Iraq. As with the Persians, their presence along the northeastern edge of Iraq was merely an extension of their presence in Western Iran. All of the non-Persian, tribal, pastoral, Iranian groups in the foothills and the mountains of the Zagros range along the eastern fringes of Iraq were called Kurds at that time."
  15. ↑ G. Asatrian, Prolegomena to the Study of the Kurds, Iran and the Caucasus, Vol.13, pp.1-58, 2009: "The ancient history of the Kurds, as in case of many other Iranian ethnic groups (Baluchis, etc.), can be reconstructed but in a very tentative and abstract form"
  16. ↑ Michael G. Morony, "Iraq After the Muslim Conquest", Gorgias Press LLC, 2005. pg 265: "Kurds were only small ethnic group native to Iraq. As with the Persians, their presence along the northeastern edge of Iraq was merely an extension of their presence in Western Iran. All of the non-Persian, tribal, pastoral, Iranian groups in the foothills and the mountains of the Zagros range along the eastern fringes of Iraq were called Kurd at that time.
  17. ↑ E. J. van Donzel, "Islamic desk reference ", BRILL, 1994. ISBN 90-04-09738-4. pg 222: "Kurds/Kurdistan: the Kurds are an Iranian people who live mainly at the junction of more or less laicised Turkey, Shi'i Iran Arab Sunni Iraq and North Syria and the former Soviet Transcaucasia. Several dynasties, such as the Marwanids of Diyarbakir, the Ayyubids, the Shaddadis and possibly the Safawids, as well as prominent personalities, were of Kurdish origin.
  18. ↑ John Limbert, The Origins and Appearance of the Kurds in Pre-Islamic Iran, Iranian Studies, Vol.1, No.2, Spring 1968, pp.41-51. p.41: "In these last areas, the historic road from Baghdad to Hamadan and beyond divides the Kurds from their Iranian cousins, the Lurs."
  19. ↑ RUSSELL, JR 1990 « Pre-Christian Armenian Religion*, dans Aufstieg und Nieder- gang der Romischen Welt, II, 18.4, p. 2679-2692, Berlin-New York, 1990., pg 2691: "A study of the pre-Islamic religion of the Kurds, an Iranian people who inhabited southern parts of Armenia from ancient times to present, has yet to be written"
  20. ↑ Discoveries from Kurdish Looms by Robert D. Biggs, Mary and Leigh Block Gallery, Northwestern University, 1983, p.9 "Ethnically the Kurds are an Iranian people"
  21. ↑ "The Kurdish population". Institutkurde.org (بالفرنسية). Retrieved 2020-12-31.
  22. ↑ D.N. Mackenzie, "The Origin of Kurdish", Transactions of Philological Society, 1961, pp 68–86
 
فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن:
اتجابت من "https://arz.wikipedia.org/w/index.php?title=اكراد&oldid=10660461"
  NODES
Project 1