Aeropuertu d'Oslu-Gardermoen
L'Aeropuertu d'Oslu-Gardermoen (noruegu: Oslo lufthavn, Gardermoen) (IATA: OSL, OACI: ENGM) ye'l principal aeropuertu qu'atiende a Oslu, la capital de Noruega. Ye tamién el mayor aeropuertu internacional del país, con vuelos a un gran númberu d'aeropuertos europeos y dalgunos a otros continentes, como América del Norte y Asia. Ta alcontráu en Gardermoen nel conceyu d'Ullensaker, 48 km al nordeste d'Oslu.
| Aeropuertu d'Oslu-Gardermoen | |
|---|---|
| aeropuertu internacional, aeropuertu y aeródromu de tráficu comercial | |
 | |
 | |
 | |
| Llocalización | |
| País |  Noruega |
| Condáu | Akershus |
| Conceyu | Ullensaker |
| Coordenaes | 60°12′10″N 11°05′02″E / 60.2028°N 11.0839°E |
  Aeropuertu d'Oslu-Gardermoen Aeropuertu d'Oslu-Gardermoen (Noruega) | |
| Altitú | 208 m y 207,9 m |
| Historia y usu | |
| Apertura | 1998 |
| Xestión |
Avinor (es)  |
| Orixe del nome |
Oslu Gardermoen (en) |
| Aeropuertu | |
| Ciudá a la que sirve | Oslu y Østlandet |
| Instalaciones | |
| Formáu por |
Oslo Airport tower (en) y Oslo Airport Station (en) |
| Web oficial | |
 | |
Construyíu como un aeródromu militar, Gardermoen foi engrandáu y abiertu de nuevu en 1998 como aeropuertu comercial. Más de 19 millones de pasaxeros pasaron pol aeropuertu d'Oslu en 2007, lo que representa una medría de 1,3 millones de pasaxeros (un 7,8 %) dende 2006. L'aeropuertu tien dos pistes paraleles de 2950 m y 3600 m, 34 fingers y 5 puertes rexonales, 64 mostradores de facturación y 71 posiciones p'aviones.
Amás del so papel como aeropuertu internacional, Gardermoen ye unu de los centro d'operaciones de Scandinavian Airlines y Norwegian Air Shuttle, según un aeropuertu importante pa Widerøy. L'aeropuertu funciona como un centru d'operaciones nacionales, al cuntar con 25 destinos nacionales, 16 de los cualos son operaos con aviones de reacción. Siete son operaos por contratu col gobiernu noruegu utilizando pa ellos aviones rexonales.
L'Aeropuertu de Sandefjord-Torp tamién atiende a Oslo, principalmente con aereollinies de baxu costu y aereollinies rexonales. Sicasí, Torp atopar a más del doble de distancia de la ciudá que Gardermoen. En febreru de 2008, un tercer aeropuertu, l'Aeropuertu de Moss-Rygge, empezó a atender a aereollinies privaes tamién.
Historia
editarMilitar y secundariu
editarL'armada noruegu-danesa empezó a utilizar Gardermoen como base dende principios de 1740, cuando se llamaba Fredericksfeldt. El primer vuelu tuvo llugar en 1912, y en 1920 había ensame de hangares nel aeropuertu.
Cuando los alemanes invadieron Noruega mientres la Segunda Guerra Mundial, bombardiaron l'aeropuertu, pero pocu dempués reconstruyir con dos pistes de 2000 metros.
Dientro del conflictu armáu, Gardermoen foi utilizáu tantu pa vuelos charter como intercontinentales. Les operaciones militares tamién usaben l'aeropuertu pa los sos fines.[1] Los vuelos chárter efectuar dende 1972 en Gardermoen en llugar d'en Fornebu pola falta de slots n'este, ente que los vuelos intercontinentales yá s'operaben dende Gardermoen porque la pista de Fornebu yera demasiáu curtia. Tanto solu mientres los años 90 SAS punxo los sos vuelos a Nueva York dende Fornebu. Dempués del treslláu y hasta que la nueva terminal y otres instalaciones fueron abiertes en 1998, l'aeropuertu permaneció enllancáu nel númberu de los vuelos comerciales, según víense de xemes en cuando vuelos militares.[1]
Buscando un nuevu aeropuertu
editarDempués de que Gressholmen (mar) y l'Aeropuertu de Kjeller (tierra) atendieren a Oslo como los sos aeropuertos, el nuevu Aeropuertu Oslo-Fornebu abrir en 1939. Pero nos 80, l'aeropuertu empezó a esperimentar graves problemes de capacidá. L'aeropuertu tenía una única pista, colo que nun había slots nel aeropuertu peles mañanes según nes hores punta de la tarde. Esto fixo imposible'l formar parte activa del mercáu aereu tres la desregularización, yá que potenciales aereollinies nun tendríen accesu al aeropuertu de Fornebu. Como l'aeropuertu de Fornebu foi construyíu nuna península, non podía construyise una nueva pista polos problemes d'espaciu presentes. Esti aeropuertu amás escarecía de tresporte públicu, al nun cuntar con metro llixeru o vía de ferrocarril al aeropuertu. L'aeropuertu taba alcontráu bien próximu al centru de la ciudá y al llau d'una zona residencial, causando numberosos problemes de contaminación acústica.
Había munches llocalizaciones posibles pal nuevu aeropuertu principal d'Oslu, destacando Hobøl, Hurum, Kroer, Ås y Gardermoen. Anque'l procesu políticu sobre la llocalización del aeropuertu empezó nos 50, la primer decisión en firme sobre l'allugamientu del nuevu aeropuertu nun llegó hasta 1988 cuando decidió construyise un aeropuertu en Hurum. Pero les condiciones meteorolóxiques demostraron que yera bien frecuente la presencia de fuertes borrines en Hurum, y la decisión foi suprimida.
El 8 d'ochobre de 1992, el parllamentu noruegu tomó la decisión final de construyir el nuevu aeropuertu en Gardermoen.
OSL Gardermoen
editarUna nueva compañía, Oslo Lufthavn AS, encargar de la operación de los aeropuertos de Gardermoen y Fornebu. La decisión del parllamentu significaba que l'aeropuertu sería construyíu con financiamientu propiu, y tendríase que crear una compañía llindada mesma pa financiar el nuevu aeropuertu. El costu total de la construcción del aeropuertu foi de 11 400 millones de NOK que foi totalmente pagu pola nuevu compañía y los beneficios d'operación del aeropuertu seríen utilizaos pa iguar la delda contraida. La compañía tamién xestiona l'aeropuertu de Fornebu dende'l 1 de xineru de 1997. Oslo Lufthavn AS tien como filial a Avinor AS, l'alministración d'aeropuertos civiles noruegos.
Una nueva vía ferroviaria d'alta velocidá, Gardermobanen, foi construyida coles mesmes que l'aeropuertu. Los trenes salen del aeropuertu a la Estación Central d'Oslu seis veces cada hora. Foi la primer vía de ferrocarril d'alta velocidá construyida en Noruega y ye anguaño operada por Flytoget a 210 km/h.
Gardermoen convertir nel principal aeropuertu d'Oslu el 8 d'ochobre de 1998, cuando'l Aeropuertu Fornebu foi cerráu sacante pa delles instalaciones d'hidroaviones. La operación de cambéu d'aeropuertu producir nel intre de la nueche nun movimientu d'elevaes proporciones. El nuevu aeropuertu tien una capacidá de 17 millones de pasaxeros al añu y 80 operaciones per hora. Dempués de l'apertura de Gardermoen, l'aumentu del númberu de slots y la llegada d'una nueva aereollinia de baxu costu, Color Air, produció una gran guerra de precios nel aeropuertu, que nun concluyó hasta 1999 cuando Color Air atayó les sos operaciones. Mientres esti periodu había siquier cerca de 50 vuelos diarios ente Gardermoen y Bergen, Stavanger y Trondheim.
En 1999, Northwest Airlines operó de volao un vuelu ente Oslo y Minneapolis mientres unos meses colos sos aviones del tipu DC-10, antes d'atayar el vuelu por cuenta de les baxes ocupaciones. N'ochobre de 2001, l'únicu aeropuertu intercontinental qu'había, a Nueva York (Newark), con aviones Boeing 767-300 de SAS, foi igualmente canceláu. En 2004, Continental Airlines retomó los vuelos nesta ruta. Esiste tamién un vuelu regular a Paquistán, y dellos vuelos chárter a Tailandia y dellos países más d'otros continentes, y Norwegian Air Shuttle. En 2002 Norwegian Air Shuttle, empezó a operar utilizando Gardermoen como'l so aeropuertu principal. L'aereollinia opera a 50 destinos internacionales y 10 destinos nacionales. El 18 de xineru de 2006, Liv Signe Navarsete, ministra de Tresporte y Comunicaciones, inauguró'l primer hangar d'Europa con destemple por infrarroxos nel aeropuertu d'Oslu. L'hangar sería un completu a los elementos de destemple normal na temporada d'iviernu.
Allugamientu
editarL'allugamientu del aeropuertu en Gardermoen provocó numberoses crítiques. Dalgunos alegaron que ta bien lloñe d'Oslu y que precisaría un costosu tren d'alta velocidá. Otres quexes diben empuestes al impautu medioambiental de la zona al afayase una gran cuenca acuífera soterraña na zona de construcción, y que'l mal tiempu de la zona podía provocar accidentes.
Cuestionando la climatoloxía
editarLos datos meteorolóxicos, qu'encamentaben que'l nuevu aeropuertu fora construyíu en Gardermoen en llugar d'en Hurum, fueron cuestionaos pol inxenieru civil Jan Fredrik Wiborg. Él denunció que la información fuera falsificada y que'l parllamentu fuera engañáu deliberadamente pol gobiernu. Wiborg morrió'l 21 de xunu de 1994 dempués de bastiase dende la ventana d'un hotel en Copenḥague, y los documentos cruciales del casu sumieron. Les circunstancies sobre la so muerte nunca fueron esclariaes. Los reporteros del periódicu Aftenposten fueron gallardoniaos col prestixosu SKUP prize en 1999 pola investigación del casu.[2][3] Mientres l'añu 2000 el comité constitucional del parllamentu efectuó una escucha pública por que cualesquier que tuviera documentos del xuegu puercu na planificación del allugamientu del nuevu aeropuertu, presentar. Publicóse un informe oficial en 2001.[4][5]
Problemes de borrina y destemple
editarDende la so apertura, Gardermoen tuvo bastantes problemes cola borrina y l'agua engelante, provocando'l zarru total del aeropuertu en momentos puntuales. Ye complicáu evitar la borrina en Noruega, y l'antiguu aeropuertu Fornebu según la llocalización alternativa del aeropuertu, Hurum, tamién taben marcaes polos abondosu bancos de borrina. L'agua engelante, según los estudios, presentar nel aeropuertu unes tres veces al mes mientres l'iviernu nel aeropuertu de Gardermoen, acordies colos datos meteorolóxicos recoyíos dende la década de los 50.[4] L'usu de fluyíos anti-congelantes ye llindáu desque s'afayó que sol aeropuertu atópase unu de los mayores acuíferos de Noruega (Sistemes d'agües soterrañes), el delta Trandum.[6] En xineru de 2006 inauguróse un sistema de destemple d'Infratek, qu'utilizaba'l calor infrarroxo, como mediu de destemple. Esperábase qu'esti métodu amenorgara l'usu de anti-congelantes químicos nun 90 %, pero en febreru de 2007 la téunica demostró ser ineficaz.[7]
Incidente por xelu'l 14 d'avientu de 1998
editarNa mañana del 14 d'avientu de 1998, una combinación de borrina frío y agua engelante causaron delles xelaes en Gardermoen. Siquier venti motores resultaron estropiaos pol xelu mientres el despegue, y cinco aviones precisaron efectuar un aterrizaxe d'emerxencia al tar con un solu motor activu.[4] Un problema similar asocedió nel Aeropuertu Internacional de Denver el 31 d'ochobre de 2002.[8]
Instalaciones
editarL'aeropuertu cubre una superficie de 13 km² y ta inspiráu nel diseñu del Aeropuertu de Atlanta, con dos pistes paraleles y una única terminal con dos zones d'embarque alliniaes. L'aviación non comercial y xeneral nun opera nel Aeropuertu d'Oslu; nel so llugar, utilícense los aeropuertos de Kjeller, Rakkestad y Tønsberg-Jarlsberg. Atopar a 35 km al nordeste del centru de la ciudá.
Duty free
editarGardermoen tien la mayor tienda duty free n'Europa. Esto debe a que Noruega nun ye miembru de la XE, y tien de vender los sos productos llibres de cargos a tolos sos destinos internacionales. Dende 2006, tamién los pasaxeros que lleguen pueden mercar productos ensin impuestos nuna tienda especial alcontrada na zona de reclamación d'equipaxes.
Hotel del aeropuertu
editarLos esteriores del aeropuertu cunten tamién col hotel Radisson SAS Airport, un edificiu de siete plantes con unes 500 habitaciones, lo que lo converten nel segundu hotel más grande de Noruega. Puede llegase al hotel caminando, yá que dende la sala de llegaes hai unos 150 metros aproximao. Dispón amás de sales de congresos, pa ser exactos, 60 sales de conferencies, la mayor de les cuales puede afaer a unes 1000 persones. L'hotel foi inauguráu pocu dempués que l'aeropuertu y ampliáu en 2006 pa cubrir la medría de la demanda d'habitaciones y sales de conferencies.
== Planes de futuru Debíu a la rápida crecedera de pasaxeros, l'aeropuertu entepasó yá la so llende de capacidá inicial de 17 millones de pasaxeros al añu y va algamar la cifra crítica de 20 millones de pasaxeros dientro d'unos pocos años.
Esisten planes p'amontar la superficie de terminales cola construcción d'una nueva terminal 2 asitiada a 500 metros al norte de la terminal actual, que taríen coneutaes con un pasadizo soterrañu y que taría dafechu construyida en 2012 como llueu. La T2 podría atender a unos ocho aviones. Esta idea yá se previera inclusive antes d'inaugurar l'aeropuertu, yá que s'incluyó nel plan direutor del aeropuertu. Tamién va empezar en 2009 una ampliación na actual terminal que s'espera que tea concluyida nes mesmes feches que la T2, que dexaría atender a 10 aviones adicionales. Esta ampliación tamién va incluyir una ampliación de les zones de facturación.[9]
El gobiernu aldericó sobre la posibilidá de construyir una tercer pista nel futuru, pero nun se concluyiría antes de 2030. Anque les estimaciones de Avinor amuesen que la pista va ser necesaria en 2030, les voces crítiques dicen que munchos de los grandes aeropuertos, como'l Aeropuertu de Londres Heathrow, solo tienen dos pistes. Hasta la ministra noruega de tresporte, Liv Signe Navarsete, dixo que partir el tráficu ente más d'un aeropuertu supón múltiples inconvenientes a los pasaxeros y un aumentu masivu de les necesidaes de tresporte terrestre inter-aeroportuario, sicasí ella sostuvo la so oposición a la tercer pista.[10]
Tresporte terrestre
editarAsitiáu a unos 50 km del centru de la ciudá, l'aeropuertu d'Oslu ufierta un bon númberu de servicios de tresporte terrestre. L'aeropuertu tien la mayor ocupación de los tresportes intermodales de pasaxeros del mundu con un 60 % d'ocupación.[11]
Tresporte ferroviariu
editar
Cola construcción del aeropuertu decidió construyise un tren d'alta velocidá. La Gardermobanen inauguróse'l mesmu día que l'aeropuertu, y apuerta al aeropuertu por un túnel pela parte inferior de les sos instalaciones. La estación de ferrocarril construyóse dientro de la terminal del aeropuertu. El principal operador ye'l tren exprés del aeropuertu qu'acaba na estación central d'Oslu en 19 minutos, seis veces cada hora, con trés d'elles que siguen hasta Asker y Drammen[12] El tren exprés del aeropuertu tien un pesu del 34 % del tresporte terrestre.[13]
Norges Statsbaner (NSB) tamién opera dende l'aeropuertu, con un serviciu de conexón de tren a Eidsvoll y Kongsberg y un serviciu de llargu percorríu al norte a Oppland/Hedmark y al sur a Vestfold. Dambos pasen por Oslo, y el postreru d'ellos pasa tamién pol Aeropuertu de Sandefjord-Torp. Esisten tamién cinco trenes exprés a Trondheim que tienen parada nel aeropuertu.[14] NSB tien el 7 % del mercáu.[13]
Bus
editarLos autobuses exprés del aeropuertu d'Oslu[15] tien servicios col aeropuertu dende Oslo, Fredrikstad, Ski y Gjøvik. Amás munchos de los autobuses dende otros puntos de Noruega tienen parada nel aeropuertu. El principal tresportista local, Ruter, efectúa un bon númberu de trayectos a Gardermoen dende llugares cercanos. Los autobuses tienen el 18 % del mercáu.[13]
Carretera
editarL'aeropuertu atópase xusto a la fin de la ruta europea Y6. Hai 11.400 places d'aparcamientu nel aeropuertu,[16] según paraes de taxi y mostradores d'arriendu de vehículos. El marxe de mercáu de vehículos privaos ye del 18 %, pa dexar o recoyer a daquién ye del 12 %, los taxis el 2 % y los vehículos d'arriendu'l 6 %.[13]
Aereollinies y destinos
editarGalería
editar-
Cartelu de bienvenida al aeropuertu Ficheru:Oslo -
Monumentu nel aeropuertu d'Oslu -
Torre de control, de 91 metros d'altor -
Visualización del aeropuertu en 2017, tres la so ampliación -
Avión de Norwegian y SAS coles llibrees nuevu y antiguu en Gardermoen
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ 1,0 1,1 «Forsvarsnett: _Gardermoen flystasjon». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-06-03.
- ↑ «SKUP Prize 1999» (noruegu). The Norwegian Institute of Journalism. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de marzu de 2007. Consultáu'l 25 de febreru de 2007.
- ↑ Pål Enghaug et al.. «Wiborg and the Gardermoen weather report» (noruegu). Archiváu dende l'orixinal, el 6 d'agostu de 2007. Consultáu'l 25 de febreru de 2007.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «The political plotting of an airport». whistleblowers.dk. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-08. Consultáu'l 25 de febreru de 2007.
- ↑ «Norwegian airport probe says court of impeachment must be considered». California Aviation Alliance. Consultáu'l 25 de febreru de 2007.
- ↑ Nuha Elzein Mohammad, Tor Simon Pedersen. «A characterization of the distal part of Trandum Delta, Southern Norway, by ground penetrating radar». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-07-30. Consultáu'l 19 de febreru de 2016.
- ↑ «Infrared fiascu at Gardermoen» (noruegu). travelnews.non. Archiváu dende l'orixinal, el 28 de setiembre de 2007. Consultáu'l 25 de febreru de 2007.
- ↑ «Snowfall and Freezing Precipitation». National Center for Atmospheric Research. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-02-09. Consultáu'l 25 de febreru de 2007.
- ↑ «Slik blir nye Gardermoen» (noruegu). Aftenposten (27 de marzu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 31 de marzu de 2008.
- ↑ «Navarsete satser på Gardermoen» (noruegu). Dagens Næringsliv. Consultáu'l 24 de febreru de 2007.
- ↑ «Rekordresultat for Flytoget» (noruegu). boarding.non. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de febreru de 2009. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
- ↑ «Om Flytoget» (noruegu). Flytoget. Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xineru de 2007. Consultáu'l 24 de febreru de 2007.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 «Oslo Airport - Highest figures for use of public transport in Europe». Oslo Lufthavn (1 de setiembre de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'avientu de 2007.
- ↑ «Tog» (noruegu). Avinor. Consultáu'l 24 de febreru de 2007.
- ↑ «Velkommen til Flybussen i Oslo!» (noruegu). Oslo Airport Express Coach. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de febreru de 2007. Consultáu'l 24 de febreru de 2007.
- ↑ «Parkering» (noruegu). Avinor. Consultáu'l 24 de febreru de 2007.
- ↑ https://www.liverpoolairport.com/destinations/oslo-norway/
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Aeropuertu d'Oslu-Gardermoen.- Páxina oficial del aeropuertu d'Oslu
- Reportaxe del aeropuertu realizáu por FlugRevue
Datos: Q210559- Multimedia: Oslo Airport, Gardermoen