Progresismu

El progresismu^[1] ye'l sofitu al desenvolvimientu social por aciu la incorporación de les meyores científiques, teunolóxicos, el progresu económicu y l'organización social. Ta formáu por diverses doctrines filosófiques, étiques y económiques del lliberalismu y el socialismu democratico .

Los progresistes escuerren el progresu no social, económicu, políticu ya institucional. Asina mesmu refuguen la dicotomía esquierda-derecha por considerala desfasada. Los progresistes sostienen que la llucha ente les doctrines capitalistes y les socialistes nun tienen sentíu nel sieglu XXI tres la cayida del muriu de Berlín. D'igual manera progresistes argumenten qu'a pesar del fracasu del sistema socialista y mientres esista desigualdá, les banderes de la esquierda van tener vixencia. El progresismu como enclín políticu ye pragmáticu polo que nun s'atopa nel espectru tradicional esquierda-derecha, ye por ello que prefieren l'usu del gráficu de Nolan como nuevu espectru políticu.

Anque'l términu tien precedentes de la Revolución francesa, cuando políticamente yera sinónimu de reformismu, el progresismu, como enclín políticu, tomó forma como enclín políticu de les lluches contemporánees polos derechos civiles y políticos que dieron vida a movimientos sociales como'l feminismu, l'ecoloxismu, el llaicismu y la sexodiversidad, ente otros; y ta fuertemente influyíu pol pragmatismu^{[ensin referencies]}.

No sociu-económicu, la so principal conseña ye que tienen de ser les capacidaes del individuu y non les condiciones al nacer les que determinen la llende de les sos aspiraciones. Poro, el progresismu propón que l'Estáu tien de xenerar les condiciones por que sía l'esfuerzu humanu la única variable que determine la desigualdá social.

Carauterístiques

Reformista: Busca cambeos constantes qu'impulsen el progresu indefiníu no social, económicu ya institucional.
Pragmáticu: Plantega que'l progresu llógrase implementando polítiques que por aciu fechos demostró funcionar. Polo tanto les sos midíes no económico y social nun tán suxetes a ideoloxíes que defendan la igualdá y la llibertá de manera separada^{[ensin referencies]}.
Individualista: Nun cree na igualdá de condiciones sinón na equidad, entendida como igualdá d'oportunidaes. Les sos polítiques socioeconómiques tán dirixíes a xenerar condiciones de progresu algamables. L'individuu, nel so ánimu de progresar y esplotar les sos oportunidaes, ye más granible, y asina-y devuelve a la nación les oportunidaes ufiertaes.
Laicista: Les doctrines relixoses tienen d'ayudar nel desenvolvimientu personal de cada individuu, y de nenguna manera pueden ser una torga nel progresu integral.
Plural: El progresu llógrase trabayando con tolos sectores comenenciudos pal desenvolvimientu económicu, social, políticu ya institucional, ya impulsa la reconocencia de los derechos individuales.
Democráticu: Aguiya la participación ciudadana, yá que, nel so ánimu de progresar, entama lluches pa llograr reformes que reconozan los derechos individuales, y que se materialicen como progresu social.
Vanguardista: Romper el statu quo no social y no político volvióse un enclín nos partíos que defenden el progresismu.

Orixe del términu

Los términos progresista y progresismu nacieron, nel contestu de la Revolución Lliberal del sieglu XIX, pa designar a los reformistes o revolucionarios, partidarios de la idea de progresu nel planu políticu-institucional, el cambéu social y los tresformamientos económicos ya intelectuales, frente a los conservadores, partidarios del caltenimientu del orde esistente (tantu los reaccionarios partidarios de la vuelta al Antiguu Réxime, como los conservadores o moderaos, partidarios de distintes formes de compromisu lampedusiano ente lo vieyo y lo nuevo).

Ente que el términu opuestu a reaccionariu ye revolucionariu, el términu contrapuestu a progresista ye conservador.

Tocantes a la rellación ente los conceutos de revolucionariu y progresista, magar yeren dafechu vinculables na primer metá del sieglu XIX, fueron alloñar a midida que imponíense la Revolución industrial, el capitalismu y la sociedá de clases presidida pola burguesía (revolución burguesa). Ello ye que foi a partir de la revolución de 1848 cuando se definió con claridá la nueva oposición social ente burguesía y proletariáu (entamáu nel movimientu obreru). Los antiguos progresistes fueron dexando de ser revolucionarios y empezaron a identificase muncho más col términu reformista.

Postures

El progresismu actual varia nes sos postures llargamente:

N'Europa, representa un sinónimu de la «Nueva Izquierda», de calter democráticu y non necesariamente marxista, que s'amplía pa defender ciertes postures: Financiamiento públicu del sistema de salú,financiamiento públicu del sistema educativu, llexislación de la interrupción del embaranzu, llibertá sexual, eutanasia, llaicismu y ecoloxismu, ente otros.
N'América Llatina, el progresismu ta acomuñáu a munches corrientes polítiques complexes y dacuando contraries ente sigo que promueven, por casu: el Estáu benefactor, el movimientu ecoloxista, el nacionalismu, el antimperialismu o'l socialismu marxista.
N'Estaos Xuníos, esisten dos grupos distintos que s'apuesten l'usu del términu progresista. Per un sitiu, atópase la militancia na ala más esquierda del Partíu Demócrata, que promueve cambeos sustantivos no económico y no político. Per otru llau, esiste'l movimientu progresista tradicional, que busca romper el bipartidismu y xenerar «cambeos radicales» como, por casu, cambeos na política migratorio y mayor intervención del Estáu na economía, amás d'ellaborar una política ecoloxista con unos oxetivos más marcaos.

Significáu per países

España

Juan Prim, Francisco Serrano y Domínguez y Juan Bautista Topete puyen los atributos del tronu español mientres la busca d'un nuevu rei. Publicáu na revista La Flaca n'abril de 1869.

Los primeros partíos políticos progresistes n'España surden nel senu del lliberalismu del sieglu XIX. El Partíu Progresista gobernó dos años (el Bieniu Progresista, 1854-1856), so la xefatura del xeneral Espartero, al que-y asocedió'l xeneral Prim, quien lo convirtió nel principal protagonista de la Revolución de 1868, que punxo fin a la Monarquía de Sabela II. Darréu, esti partíu quedaría estremáu en dos: l'ala moderada, dirixida por Práxedes Mateo Sagasta, formó'l Partíu Constitucional, y otra más "radical", encabezada por Manuel Ruiz Zorrilla, formó'l Partíu Demócrata-Radical.^[2]

Nel sieglu XX, el progresismu español empezó a competir colos incipientes partíos socialistes amás de los tradicionales conservadores. Tuvieron relevancia mientres la Segunda República Española, por casu, el Partíu Republicanu Radical, fundáu por Alejandro Lerroux, que tuvo idees progresistes nos sos entamos anque depués moderó la so posición. Tamién destacó Aición Republicana, fundada por Manuel Azaña, que s'implicó na construcción y afitamientu de la república, y llegó a formar parte del Gobiernu Provisional, que se fixo cargu del país tres la salida d'España del Rei. Estos partíos fueron declaraos illegales tres la victoria del bandu subleváu na Guerra Civil, y el progresismu español cayó en desgracia mientres los cuarenta años de la dictadura de Francisco Franco.

Cola Transición Española y la llegada de la democracia, volvió la ideoloxía progresista al país. Sicasí, el so discursu camudó con al respective de los sos oríxenes. El progresismu a finales del sieglu XX y principios del sieglu XXI consideróse una serie d'idees empobinaes a la meyora y al futuru frente al estatismu, y pudo considerase un sinónimu del centroizquierda, nel espectru políticu. Dellos partíos socialdemócrates, como'l refundado PSOE, lideraron el progresismu políticu na mayor etapa de gobiernu mientres la democracia con Felipe González (1982-1996). Nel sieglu XXI, el partíu políticu progresista Unión Progreso y Democracia llogró representación nel Congresu de los Diputaos en 2008 y en 2011.

Estaos Xuníos

A empiezos del sieglu XIX, la población de los Estaos Xuníos yera fundamentalmente inorante de les condiciones (llaborales, sanitaries) nes que se desenvolvía l'actividá industrial nes fábriques. Nesta situación, desenvuélvese'l movimientu progresista qu'atopó nel republicanu Theodore Roosevelt a un líder que pensaba qu'un presidente tenía d'usar el poder federal p'ameyorar les condiciones de vida del so pueblu, pa da-y al home ordinariu lo qu'él llamó «un tratu xustu» («square deal»).^[3]

Asocede'l fechu interesáu de que, mientres en tol mundu los sectores progresistes abanderen nomes amestaos a la izquierda política, n'Estaos Xuníos dichos sectores adoptaron el nome de lliberales, nome que n'otros países rellacionar con sectores que na actualidá nun son vistos como progresistes, lo que causa'l tracamundiu de muncha xente que piensa que, pola coincidencia de nomes, n'Estaos Xuníos nun esistiría'l progresismu al usu de los demás países occidentales. N'Estaos Xuníos, el términu inglés lliberal equival a progresista, y ta acomuñáu al lliberalismu social. Sicasí, a los promotores del lliberalismu económicu nun se-yos llama liberals, sinón libertarians. Esto ye heriedu del vieyu bipartidismu anglosaxón, que consagró'l términu lliberal como sinónimu de la esquierda, y conservative como sinónimu de la derecha. Sicasí, en dellos otros países puede dase un tracamundiu de términos asemeyáu; por casu, en Colombia el Partíu Lliberal Colombianu ye socialdemócrata y miembru de la Internacional Socialista; n'Hondures, el Partíu Lliberal tien importantes sectores de pensamientu socialdemócrata, y en Reinu Xuníu, el Partíu Lliberal Demócrata surdió de la fusión ente l'históricu Partíu Lliberal, y el Partíu Social Demócrata biforcar del llaborismu y considérase de cutiu como de centroizquierda.

Francia

A partir de la Tercer República francesa, la pallabra progresista nesti país tendió a significar lo contrario del so significáu lliteral. Asina, hai políticos, periódicos y grupos parllamentarios que se faen llamar progresistes republicanos que, polo xeneral, inclúin el discursu de los republicanos, pero declárense antisocialistes no económico y no social. A partir de la Quinta República francesa, el términu recuperó'l so significáu clásicu.

Reinu Xuníu

Nel Reinu Xuníu, hai dellos partíos que dicen ser progresistes, incluyíu'l Partíu Llaborista, el Partíu Lliberal Demócrata, el Partíu Nacional Escocés, Plaid Cymru y el Partíu Verde d'Inglaterra y Gales. La coalición ente los conservadores y los lliberales demócrates tamién afirma ser progresista.^[4]

Venezuela

En Venezuela, esisten innumberables organizaciones con fines políticos que s'identifiquen como progresistes, siendo asina partíos de centru esquierda. Esti términu y el so significáu fueron utilizaos, en diversos discursos políticos, por dellos dirixentes de la oposición venezolana, como'l casu de Leopoldo López con Voluntá Popular, partíu que pertenez a la Internacional Socialista. El 27 de xunu de 2012 constitúyese la organización política Avanzada Progresista, liderada pol gobernador del Estáu Lara, Henri Falcón, que convirtió'l progresismu nel sustentu teóricu de la so aición política.

Colombia

En Colombia, los partíos que representen el progresismu son los de centru esquierda, el partíu que puede ser una representación tanxible a esta doctrina ye la de Movimientu Progresistes liderada por Gustavo Petro, Ex alcalde de Bogotá, yá que'l so programa de gobiernu pal 2018 denomináu Colombia Humana, enfocar na proteición al mediu ambiente por aciu la eliminación de la producción y l'usu de combustibles fósiles y l'amenorgamientu de gases contaminantes, el desenvolvimientu social por aciu la educación gratuita pública universal y foi unu de los grandes defensores del Llaicismu por aciu la defensa y construcción de la Constitución de Colombia de 1991. La so política defende la práutica de la inclusión y aceptar la diversidá cultural, son partidarios de les llibertaes democrátiques, y ta en pro de defender l'agua y la vida en toles sos formes.

Partíos Políticos progresistes

País	Partíu !Sigles	Afiliación internacional	Afiliación rexonal
[[Partíu Lliberal de Canadá\|Partíu Lliberal]]	Lib	Internacional Lliberal
[[Ciudadanos (partíu políticu de Chile)\|Ciudadanos]] y PRO
Dinamarca	Partíu Social-Lliberal		Internacional Lliberal
Partíu socialista obreru español	PSOE	Internacional Socialista Alianza Progresista	Grupu de l'Alianza Progresista de Socialistes y Demócrates
Estaos Xuníos	Partíu Demócrata	PD	Alianza Progresista
Ecuador	Centru Democráticu	CD1
[[En Marcha]]	EM!
[[Radicales Italianos]]
Movimientu Ciudadanu		Alianza Progresista
Voluntá Popular	VP	Internacional Socialista
Movimientu Progresistes	MP