Sexualidá humana

Sexualidá humana
	conceutu
	sexualidá

La sexualidá humana ye la capacidá de sentir esperiencies erótiques y de responder a elles. Representa'l conxuntu de comportamientos que concernen el prestu de la necesidá y el deseyo sexual. Al igual que los otros primates, los seres humanos utilicen la escitación sexual con fines reproductivos y pal caltenimientu de venceyos sociales, pero amiésten-y el gocie y el prestar propiu y el del otru. El sexu tamién desenvuelve facetes fondes de l'afectividá y la conciencia de la personalidá. En rellación a esto, munches cultures dan un sentíu relixosu o espiritual al actu sexual, según ven nello un métodu p'ameyorar (o perder) la salú.

Egremy define a la sexualidá como la "Construcción bio-sociu-psicolóxica que nos dexa establecer rellaciones colos demás dende la exa sexu-xenérico".

La OMS define como "sexualidá ye un aspeutu central del ser humanu presente a lo llargo de la so vida. Toma'l sexu, les identidaes y los papeles de xéneru la orientación sexual, l'erotismu, el placer, la intimidá y la reproducción. La sexualidá se vivencia y esprésase al traviés de pensamientos, fantasíes, deseos y creencies, actitúes, valores, conductes práutiques, papeles y rellaciones interpersonales. La sexualidá puede incluyir estes dimensiones, sicasí non toes elles se vivencían o s'espresen siempres. La sexualidá ta influyida pola interacción de factores biolóxicos, psicolóxicos, sociales, económicos, políticos, culturales, éticos, llegales, históricos y espirituales".

Anque esisten componentes carauterísticos a tolos seres humanos que conformen la sexualidá, nun puede falase d'una sexualidá única, sinón qu'esisten tantes sexualidaes como seres humanos nel mundu porque cada unu de nós tien una construcción individual de la so sexualidá.

La complexidá de los comportamientos sexuales de los humanos ye productu del so cultura, la so intelixencia y de les sos complexes sociedaes, y nun tán gobernaos dafechu polos instintos, como asocede en casi tolos animales. Sicasí, el motor base del comportamientu sexual humanu siguen siendo los instintos, anque la so forma y espresión dependen de la cultura y d'eleiciones personales; esto da llugar a una gama bien complexa de comportamientos sexuales. Na especie humana, la muyer lleva culturalmente el pesu de la preservación de la especie.

Na sexualidá humana pueden estremase aspeutos rellacionaos cola salú, el prestar, llegales, relixosos, etc. El conceutu de sexualidá entiende tantu l'impulsu sexual, empobináu al gocie inmediatu y a la reproducción, como los distintos aspeutos de la rellación psicolóxica con el mesmu cuerpu (sentise home, muyer o dambos al empar) y de les mires de rol social. Na vida cotidiana, la sexualidá cumple un papel bien destacáu yá que, dende'l puntu de vista emotivu y de la rellación ente les persones, va muncho más allá de la finalidá reproductiva y de les normes o sanciones qu'axusta la sociedá.

Términos y etimoloxía

El términu sexu deriva del llatín sexus, por sectus, "seición", "separación"; del griegu genos (del cual deriva tamién genitalidad), y apaez usáu per primer vegada en De inventione I, de Cicerón.

Orientación ya identidá sexual

Amás de la unión sexual y emocional ente persones de distintu sexu (heterosexualidá), esisten rellaciones emocionales y sexuales ente persones del mesmu sexu (homosexualidá o androfilia y xenofilia) que —anque tengan una llarga tradición (yá esistíen na antigua Grecia y en munches otres cultures)— en dellos sectores siguen siendo valoraes na actualidá negativamente y son inclusive motivu de discriminación social.

La identidá sexual ye la conciencia propia y inmutable de pertenecer a un sexu o otru, esto ye, el sabese y sentise home o muyer. Na definición de la identidá sexual tán implicaos ensame de factores, ente los que podemos destacar el psicolóxicu, social y biolóxicu y -dientro d'esti postreru- el gonadal, cromosómico, xenital y hormonal. En realidá hai 78 factores distintos que s'estremen en sentíu masculín o femenín en cualquier persona.

Na mayoría de les ocasiones, los homes nacen con xenitales masculinos y los cromosomes XY, ente que les muyeres tienen xenitales femeninos y dos cromosomes X. Sicasí esisten persones que nun pueden ser clasificaes por estos factores, yá que tienen combinaciones de cromosomes, hormones y xenitales que nun siguen les definiciones típiques que se rellacionaron col home y la muyer. Ello ye que delles investigaciones suxeren qu'unu de cada cien individuos puede nacer con traces intersexuales, o lo que vulgarmente se conoz como hermafrodita.

Instintu

Mientres sieglos consideróse que la sexualidá nos animales y nos humanos yera básicamente de tipu instintivu. Nesta creencia basáronse les teoríes p'afitar les formes non naturales de la sexualidá, ente les que s'incluyíen toes aquelles práutica ensin dirixir a la procreación.

Güei, sicasí, sábese que tamién dalgunos mamíferos bien desenvueltos como los delfines, ya inclusive aves como los pingüinos, presenten un comportamientu sexual estremáu, qu'inclúi amás de formes d'aparente homosexualidá, variantes de la masturbación y de la violación.^{[ensin referencies]} La psicoloxía moderna deduz, por tanto, que la sexualidá puede o tien de ser aprendida.

El psicoanálisis estrema la noción d'instintu pal ser humanu y considera la sexualidá nun sentíu más ampliu que'l xenital una y bones el deséu sexual humanu non se superpone col instintu de reproducción.

Espresiones y desenvolvimientu del comportamientu sexual

Dibuxo de Leonardo da Vinci d'una pareya hemiseccionada mientres el coitu

Na llende de les formes llargamente aceptaes de conductes sexuales, atópense les llamaes espresiones del comportamientu sexual; como la masturbación, homosexualidá, éstes hasta non apocayá tiempu yeren consideraes parafilies o perversiones de persones dexeneraes o moralmente degradaes en gran parte pola influencia relixosa na sociedá. La evolución nos usos y costumes y l'enanche del marxe de tolerancia fixo qu'estes conductes almítanse como válides nel marcu de los derechos escontra una sexualidá llibre.

Namái nos casos de malestar o de conflictu del propiu individuu colos sos enclinos, o naquellos nos que se pon en riesgu la integridá físico y moral de terceros, podemos falar de trestornos sexuales y nestos casos atopa la necesidá de tratamientu sicoterapéuticu ya inclusive farmacolóxicu.

La mayor parte de les cultures tienen normes sociales sobre la sexualidá. Por casu, munches cultures definen la norma sexual como una sexualidá que consiste namái n'actos sexuales ente un home y una muyer casaos. Los tabús sociales o relixosos pueden condicionar considerablemente'l desenvolvimientu d'una sexualidá sana dende'l puntu de vista psicolóxicu.

Relixón y sexu

El Cristianismu afirma que, amenorgada a la genitalidad, la sexualidá degrada a la persona; que tien de tomar a tola persona y non yá a una parte de la mesma. Que la sexualidá ye una realidá positiva creada por Dios como espresión d'amor y unión ente un home y muyer. Que s'encarna dientro del alcuerdo matrimonial.

La so visión ye polémica, yá que nun suel reconocer o nun suel enfrentase a otros aspeutos de la sexualidá, como la homosexualidá, la masturbación o l'usu del preservativu.

Práutiques sexuales

Masturbación

Ye la estimulación que, con oxetu de consiguir escitación y prestar sexual o inclusive'l orgasmu, realiza un individuu nel so propiu cuerpu o nel d'otru, sobremanera nos órganos sexuales.

Coitu

Sexu vaxinal.

Defínese como coitu la introducción del pene na vaxina o nel cursu d'otra persona, llamándose coitu vaxinal o coitu anal respeutivamente.

Sexu oral

El sexu oral ye una práutica sexual na qu'una o más persones aguiyen los órganos xenitales d'otra colos llabios y cola llingua. Suel llamase cunnilingus, si ye na vulva; felación, si ye nel pene, y anilingus, si ye nel cursu.

Sexu anal

El sexu anal ye una práutica sexual qu'arreya la introducción del pene o de xuguetes sexuales nel mesmu cursu o nel cursu d'otra persona.

Frot y tribadismu

El frot ye una práutica sexual non penetrativa ente homes, na que dambos se raspien los penes erectos unu contra otru y se masturban mutuamente colos sos penes en contautu, xeneralmente tando abrazaos mientres s'afalaguen y besen frente por frente, anque pueden adoptase otres posiciones.

Nel tribadismu, práutica sexual non penetrativa, les muyeres primen y resfreguen les sos vulves una contra la otra, aguiyándose'l clítoris y otres partes eróxenes hasta algamar l'orgasmu.

Sexu tántrico

El sexu tántrico ye una forma d'enseñanza budista y hindú que considera'l sexu una forma d'espansión y esploración de la espiritualidá.

Infeiciones de tresmisión sexual

Les infeiciones de tresmisión sexual (ITS), tamién llamaes enfermedaes de tresmisión sexual (ETS) y antes llamaes enfermedaes venérees (términu esti postreru que téunicamente yá nun se considera fayadizu) son les adquiríes pela vía sexual. Tresmítense debíu al contautu íntimu y pueden arimase mientres el coitu, polos besos, al traviés del contautu de la piel con una zona infestada o con úlceras y al traviés de pequeños esgarrios na boca o'l cursu o nos xenitales por aciu la práutica del sexu oral, anal o xenital, esto por cuenta de los microorganismos que pueden xuntase a la superficie de los epitelios uretral, endocervical, natural, rectal o faríngeo.

Si nun reciben tratamientu, dalgunes d'elles pueden producir daños permanentes (esterilidá, hipoacusia, problemes cardiovasculares, cáncer del pescuezu uterín o inclusive, en dellos casos, la muerte (VIH/SIDA). Tamién son tresmitíes de la madre'l fíu mientres l'embaranzu o mientres el trabayu de partu.

L'usu del preservativu por medrana a l'andada del VIH/SIDA menguó la incidencia de les ETS, pero siguen esistiendo perdayuri del mundu y son un problema de salú pública.^[1]

Los axentes productores de les infeiciones de tresmisión sexual inclúin bacteries, virus (como'l del herpes), fungos ya inclusive parásitos, como'l ácaru llamáu azón (Sarcoptes scabiei) o los pioyos llamaos lladiyes (Pedículus pubis).

Reproducción

El ser humanu utiliza la reproducción sexual heterogámica. Nella, los gametos estrémense tanto morfolóxica como fisiológicamente. Unu d'ellos -el espermatozoide- ye diminutu y móvil, y llámase-y tamién gametu masculín o microgameto, ente que l'otru -el óvulu- ye grande y sedentariu y denominar gametu femenín o macrogameto.

Control de la natalidá

Xeneralmente basáu na planificación familiar y determináu poles práutica d'una pareya que tengan por fin el control de la cantidá de fíos utilizando anticonceutivos.

Amás, cumple cola función de prestu sexual, esto ye, la busca del prestar d'unu mesmu y del otru, colo que se llogra que la sexualidá sía indispensable pa la vida de los seres humanos, tocantes a la so harmonía ente lo físico y lo emocional.

Sexoloxía

La sexoloxía ye l'estudiu sistemáticu de la sexualidá humana y de les cuestiones a ella referíes. Toma tolos aspeutos de la sexualidá.

Informe Kinsey

A partir de los años 30, empezó a realizase la investigación sistemática de los fenómenos sexuales. Darréu, la sexoloxía, caña interdisciplinar de la psicoloxía, rellacionada cola bioloxía y la socioloxía, tuvo una gran puxanza al llograr, en dellos casos, el respaldu de la mesma sociedá, promovíos polos movimientos de lliberación sexual de finales de los años 60 y principios de los años 1970.

Los primeros estudios científicos sobre'l comportamientu sexual correspuenden al informe Kinsey.

Alfred C. Kinsey y los sos collaboradores presentaron una escoyeta de datos estadísticos que reflexaben los modelos de la conducta sexual nos Estaos Xuníos dende 1938 hasta 1952. El so trabayu realizar por aciu entrevistes d'interrogatoriu direutu y abrió les puertes pa la investigación de la respuesta sexual humana que, darréu, realizaron William Masters y Virginia Johnson. El trabayu de Kinsey yera d'investigación sociolóxica y nun interpretaba la respuesta fisiolóxico nin psicolóxico a la estimulación sexual.^[2]

Nel Informe Kinsey reparáronse grandes diferencies ente'l comportamientu deseable esixíu socialmente y el comportamientu real. Coles mesmes, reparóse que nun esiste una clara separación ente'l comportamientu heterosexual y l'homosexual yá que, según encuestes d'esa dómina, el 10 % de les muyeres y el 28 % de los homes almitíen tener comportamientos homosexuales, y un 37 % de los homes tar interesaos na homosexualidá.

Masters y Johnson

Na década de los años sesenta, los doctores William Masters y Virginia Johnson investigaron per primer vegada nun llaboratoriu los procesos biolóxicos de la sexualidá, y ellaboraron un estudiu alrodiu de la llamada respuesta sexual humana. El so oxetivu yera establecer los fundamentos d'una información científica básica que dexara dar respuesta a problemes multifacéticos de la conducta sexual humana. El so interés aniciaba en conocer qué reacción física desenvuélvese cuando l'home y la muyer respuenden a una estimulación sexual efectiva y de qué manera pórtase caúnu frente a la mesma. Pa eso utilizaron la téunica de la observación direuta. Un ciertu númberu de homes y muyeres adultos aceptaron ser esaminaos nel llaboratoriu de bioloxía de la reproducción nel Departamentu de Xinecoloxía y Obstetricia de la Escuela de Medicina de la Universidá de Washington, primeru y, más tarde, so los auspicios de la Reproductive Biology Research Foundation. D'estes observaciones realizaes mientres diez años y del interrogatoriu psicosexual posterior sacáronse les conclusiones que finalmente se publicar.^[2]

Publicaron los sos estudios nun llibru tituláu The Human Sexual Response (vease Respuesta sexual humana).

Amás, escribieron un polémicu artículu onde s'afirmaba que, según l'estudiu realizáu, les rellaciones sexuales coles persones del mesmu sexu resultaben tan placenteras y relaxantes como tener sexu oral y anal al empar; nel casu de les muyeres, una doble penetración llevar a atopar el clímax.

Erotismu

L'erotismu denota tou lo rellacionao cola sexualidá y non a cencielles col actu sexual físicu sinón tamién toles sos proyeiciones, de cuenta que puede reparase en combinación cola libido. L'erotismu trata de too aquello que emana de la nuesa zona libídica y ta rellacionáu col sexu y col amor eróticu. L'axetivu eróticu indícanos que la tema a tratar ta rellacionáu col sexu dependiendo del sustantivu al que califica, por casu, la pintura erótica o la moda erótica.

Llexislación

Una ilustración del Kama sutra.

La edá de consentimientu sexual ye la edá per debaxo de la cual, pa propósitos criminales, la violencia presumir llegalmente nes rellaciones sexuales, ensin importar la esistencia de cualquier violencia real. Si un adultu tien rellaciones sexuales con un menor d'edá menor qu'inda nun algamar la edá de consentimientu sexual, l'actu ye consideráu estupro o violación, dependiendo de la edá del menor y del país.

Ver tamién

Referencies

↑ Gonzalo Eymin y Félix Fich. «Enfermedad de Tresmisión Sexual». Escuela de Medicina de la Pontificia Universidá Católica de Chile. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-01-23.
↑ ^2,0 ^2,1 William H. Masters y Virginia Y. Johnson (1967). Respuesta sexual humana. Buenos Aires, editorial Intermédica.

Más información

Estupinyá, Pere (2013, payares). Una aventura de sexu y ciencia: Una mirada a la investigación científica de la sexualidá humana y les sos sorprendentes resultancies. ¿Cómo ves?, Añu 15, núm. 180, páxs. 10-14. Direición Xeneral de Divulgación de la Ciencia. UNAM. ISSN 1870-3186. (Datos científicos alrodiu d'aspeutos diversos del comportamientu sexual humanu)

Enllaces esternos

Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a sexu.

[1] Gonzalo Eymin y Félix Fich. «Enfermedad de Tresmisión Sexual». Escuela de Medicina de la Pontificia Universidá Católica de Chile. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-01-23.

[masters-2] 2,0 ^2,1 William H. Masters y Virginia Y. Johnson (1967). Respuesta sexual humana. Buenos Aires, editorial Intermédica.

[1]

[2]