Xelu seco

Llámase xelu seco o nieve carbónico al dióxidu de carbonu (CO₂) en estáu d'agregamientu tao sólidu. Recibe esti nome porque, magar paecese al xelu normal o a la nieve pol so aspeutu y temperatura, cuando se sublima nun dexa residuu de mugor porque la so base nun ye agua y el so estáu natural ye gaseosu. Inclusive a temperatures ambientales baxes, tien una temperatura de sublimación de −78,5 °C (a una atmósfera de presión).

Historia

Foi afayáu pol químicu francés Charles Thilorier en 1835. El xelu seco tuvo'l so primer usu nel mercáu casi 100 años más tarde, en 1925, cuando los dispositivos aéreos Priest con sede en Nueva York utilizaron el compuestu n'estintores. Col pasu de los años, la xente empezó a atopar más usos pal xelu seco.

Fabricación

El xelu seco puede fabricase utilizando máquines, el CO₂ déxase escapar nuna bolsa porosa onde se conxela. Esti recuéyese de siguío y estrúyese en cubos por aciu máquines. El xelu seco dempués empieza a sublimarse cuando s'espón a temperatures más templaes.

Usos

Yá que ye dióxidu de carbonu, tamién puede utilizase p'afitar metal, pa esaniciar baldoses del suelu y p'esaniciar les verrugas. Tamién puede atopase en ferramientes tales como estintores de quemes. Unu de los principales usos del xelu seco ye pa caltener los alimentos perecederos. Tamién ye usáu polos xeladeros pa caltener fríos los xelaos que vienden. Nel mundu del espectáculu tamién s'usa n'ocasiones pa lliberar a ras de suelu un vapor blancu bien visible, similar a borrina frío (vease tamién Máquina de fumu).

Peligrosidá nel so manexu

El xelu seco ye desaxeradamente fríu y algama temperatures d'alredor de −78,5 °C (o 194,65 K). Por cuenta de esto, ye importante remanar el xelu seco con procuru. Si utilízase incorreutamente, el xelu seco puede causar quemadures por fríu o cualesquier otru dañu al cuerpu, otres persones o animales. Ye importante entender tolos procedimientos fayadizos de manipulación antes d'usar xelu seco. Estos inclúin usar guantes aislantes, l'usu de pinces y gafes de seguridá.

Referencies

Bibliografía

Yaws, Carl (2001). McGraw-Hill Professional: Matheson gas data book. ISBN 978-0-07-135854-5. Consultáu'l 27 de xunetu de 2009.
Häring, Heinz-Wolfgang (2008). Wiley-VCH: Industrial Gases Processing. ISBN 978-3-527-31685-4. Consultáu'l 31 de xunetu de 2009.
Treloar, Roy (2003). Wiley-Blackwell: Plumbing Encyclopaedia. ISBN 978-1-4051-0613-9. Consultáu'l 31 de xunetu de 2009.
Housecroft, Catherine; Sharpe, Alan G (2001). Prentice Hall: Inorganic Chemistry. ISBN 0-582-31080-6. Consultáu'l 31 de xunetu de 2009.
Mitra, Somenath (2003). Wiley-IEEE: Sample preparation techniques in analytical chemistry. ISBN 978-0-471-32845-2. Consultáu'l 31 de xunetu de 2009.
McCarthy, Robert E. (1992). Focal Press: Secrets of Hollywood special effects. ISBN 0-240-80108-3.
«Thilyorier and the First Solidification of a "Permanent" Gas (1835)». Isis 43 (2): páxs. 109–113. 1952. doi:10.1086/349402.
Khanna, S. K.; Kapila, Dr. B. (2008). Laxmi Publications: Comprehensive Chemistry X. ISBN 978-81-7008-596-6. Consultáu'l 31 de xunetu de 2009.
Goroll, Allan H; Mulley, Albert G (2009). Lippincott Williams & Wilkins: Primary Care Medicine: Office Evaluation and Management of the Adult Patient. ISBN 978-0-7817-7513-7.
Keyes, Conrad G (2006). ASCE Publications: Guidelines for cloud seeding to augment precipitation. ISBN 978-0-7844-0819-3.