Caen
Caen (/kɑ̃ː/; pronunciación en francés: /kɑ̃/(
escuchar); normandu: Kaem) ye una ciudá del oeste de Francia asitiada na rexón de Normandía. Ye la prefeutura del departamentu de Calvados; y dende el 1 de xineru de 2016, sede del Conseyu Rexonal de Normandía.
 Caen | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  Francia | ||
| Organización territorial | Francia metropolitana | ||
| Rexón |  Normandía | ||
| Departamentu |  Calvados | ||
| Distritu | Distrito de Caen (es)  | ||
| Tipu d'entidá | comuña de Francia | ||
| Alcalde de Caen (es) |
Aristide Olivier (mul) | ||
| Nome oficial | Caen (fr)[1] | ||
| Nome llocal | Caen (fr) | ||
| Nomatu | la Venise normande (fr) | ||
| Códigu postal |
14000 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 49°10′53″N 0°21′49″W / 49.1814°N 0.3636°O | ||
  Caen Caen (Francia)  | |||
| Superficie | 25.7 km² | ||
| Altitú | 8 m, 2 m[2] y 73 m[2] | ||
| Llenda con | |||
| Demografía | |||
| Población |
108 200 hab. (1r xineru 2021) - 49 265 homes (2017) - 56 089 muyeres (2017) | ||
| Porcentaxe |
100% de Distrito de Caen (es) | ||
| Densidá | 4210,12 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Prefixu telefónicu |
2 31 | ||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||
| Llocalidaes hermaniaes |
Pernik (es) , Nashville, Alexandria, Stevens Point (es) , Coventry, Portsmouth, Wurzburgu, Thiès, Treviso, Taichung, Ohrid y Reșița (es)
| ||
| caen.fr | |||
 | |||
Historia
editarDómina romana
editarDende la dómina galu-romana esiste yá una forma de vida en redol a l'actual Abadía de los Homes (Abbaye aux Hommes), una ilesia dedicada a San Martín y un campusantu. Dempués de la invasión viquinga, en redol a 1020, fórmase un burgu con delles ilesies y un mercáu.
Edá Media
editarNa primer metá del sieglu XI, frutu de la rellación de Roberto'l Magníficu y Arlette de Falaise, una de los sos amantes, nació Guillermo'l Conquistador, quien en 1035 heredó del so padre'l títulu de duque de Normandía con tan solu ocho años. Con ventitrés años casóse con Matilde de Flandes, a lo cual opúnxose la Ilesia y el papa Lleón IX una y bones ella yera la so prima en quintu grau. Gracies a la mediación del so conseyeru Lanfranc de Pavía, la Ilesia dio por válidu'l matrimoniu en cuenta de que cada unu construyera una abadía y la so ilesia correspondiente, la resultancia ye l'actual Abadía de los Homes xunto cola so ilesia Saint-Étienne mandada construyir en 1063 por Guillermo y l'Abadía de les Dames xunto cola so ilesia de la Trinidá mandada construyir tamién en 1063 por Matilde.
Dende 1965 l'Abadía de los Homes alluga'l Conceyu y dende 1983 l'Abadía de les Dames el Conseyu Rexonal de la Baxa Normandía. Los restos de Guillermo y Matilde reposen nes sos respeutives ilesies.
Tres la batalla de Val-ès-Dunes, en redol a 1047, Guillermo decide instalar la so residencia principal en Caen, pa ello manda construyir les muralles, el foso y el castiellu sobre una llomba predresa que equidista ente los dos abadíes. En 1100 Enrique I Beauclerc, cuartu fíu varón de Guillermo, convertir en Rei d'Inglaterra y manda construyir la Salle de l'Échiquier (que'l so nome vien de la semeyanza del suelu a un tableru d'axedrez) y el torrexón, que foi cuasi totalmente destruyíu mientres la Revolución francesa.
El 1204 el Ducáu (Alta Normandía y Baxa Normandía) ye conquistáu y anexonáu al Reinu de Francia pol Rei Felipe II Augusto, que manda construyir en 1210 dos torres más (Puchot y Mathilde), reforzar el torrexón y crear la Porte des Champs pa dar accesu al castiellu pel este.
Renacimientu
editarEn 1417 mientres la Guerra de los Cien Años, el castiellu foi fuertemente asediado polos ingleses hasta la so rindición el 21 de setiembre, dempués de tomar la ciudá, Enrique V ordenó la muerte de tolos varones civiles. Mientres los trenta y tres años d'ocupación inglesa estos construyeron la barbacana del castiellu y fundaron en 1432 la Universidá de Caen, onde s'impartiríen en llatín clases de derechu, lletres y teoloxía.
Edá Moderna
editarMientres la Batalla del desembarcu de Normandía el 6 de xunu de 1944 y los díes posteriores la ciudá sufrió un tarrecible bombardéu que causó la muerte de miles de persones y la destrucción del 70 % de la ciudá.
La so reconstrucción duró oficialmente de 1948 a 1962 creándose una media de 1500 viviendes per añu, dando llugar a una ciudá con grandes aveníes rectillinies bordiaes por edificios d'unos cinco plantes construyíos cola piedra de Caen, pa da-y un toque tradicional dellos edificios con teyáu planu fueron modificaos por que tuvieren un teyáu en pendiente.
La universidá foi igualmente destruyida pol bombardéu, pa la so reconstrucción escoyó un nuevu allugamientu al norte del castiellu ducal. Les obres dieron empiezu en 1956 siguiendo'l modelu de campus americanu: bien ventiláu y con munches zones verdes. Escoyóse'l ave fénix como símbolu de la renacencia de la universidá en siendo fecha cenices, la estatua ta allugada na esplanada principal pero tendrá de ser restaurada tres los vandalismos sufiertos mientres les manifestaciones contra'l C.P.E..
Nos años sesenta produz el desenvolvimientu industrial y cultural de la ciudá cola llegada de grandes empreses como Renault o la construcción del teatru, la biblioteca municipal y los museos.
Nos setenta desenvolviéronse los barrios periféricos, en Caen produzse la mayor crecedera demográfica nacional, desenvuélvense los tresportes públicos con delles llinies d'autobuses y constrúyese la carretera de circunvalación, según el viaductu de Calix. Ye la dómina tamién de la investigación científico y tecnolóxico, por ello constrúyese G.A.N.I.L. (Grand Accélérateur National d'Ions Lourds) un gran acelerador d'iones pesaos, preséu fundamental pa la investigación en física nuclear. En 1975 construyóse'l C.H.U., anguaño esti hospital universitariu ye la mayor fonte d'emplegu de la ciudá.
El 6 de xunu de 1984 conmemoróse'l 40º aniversariu del desembarcu.
El 6 de xunu de 1986 inauguróse'l ferry Duc de Normandie y la llinia regular ente Caen-Ouistreham y Portsmouth cola cual Brittany Ferries tresformó la noción de travesar la Canal de la Mancha. En principiu dalgunos duldaron y pensaron que sería un fracasu daes les llinies esistentes ente Inglaterra y Cherbourg, sicasí l'ésitu foi atayante y trés años más tarde los resultaos superaron les previsiones más optimistes con un rexistru de 837.000 pasaxeros y 54.000 camiones añales. Dada la gran demanda en 1992 constrúyese una nueva pasarela p'acoyer al ferry Normandie y en 2003 al Mont-Saint-Michel. Dende 2005 reciben pel branu el refuerzu del navío rápidu Normandie Express pa les fines de selmana, este cubre la distancia en tan solo 3 hores y 45 minutos. Caen-Ouistreham convirtióse nel puertu de París pa dir a Inglaterra, rexistrando un tránsitu añal de 1.000.000 de pasaxeros y 110.000 camiones. Dende la so inauguración son más de 18 millones de pasaxeros los qu'usaron esti mediu de tresporte. Esta llinia supón 1.000 emplegos direutos y 5.000 indireutos, xenera los trés cuartes partes de l'actividá del puertu y en 2005 envalorar en 60 millones d'euros el gastu de los turistes británicos (representen el 85 % de los pasaxeros) n'agospiamientos, restauración y compres diverses na Baxa Normandía.
El 6 de xunu de 1988 François Mitterrand inauguró'l muséu Memorial de la Paz, un gran muséu sobre les guerres y eventos cruciales del sieglu XX como la Segunda Guerra Mundial o la cayida del Muriu de Berlín. Sirve d'observatoriu de la paz y los derechos del home.
Clima
editar Parámetros climáticos permediu de Caen, Baxa Normandía 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima media (°C) | 8.0 | 8.6 | 11.5 | 13.6 | 17.1 | 20.1 | 22.6 | 22.8 | 20.1 | 16.1 | 11.5 | 8.3 | 15 |
| Temperatura mínima media (°C) | 2.6 | 2.4 | 4.2 | 5.3 | 8.5 | 11.0 | 13.1 | 13.2 | 11.1 | 8.7 | 5.3 | 3.0 | 7.4 |
| Precipitación total (mm) | 66.1 | 52.4 | 55.6 | 50.4 | 62.6 | 57.9 | 52.6 | 51.2 | 60.8 | 77.6 | 74.6 | 78.1 | 739.9 |
| Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) | 12.0 | 11.0 | 11.8 | 9.8 | 10.5 | 7.9 | 6.8 | 7.8 | 9.2 | 10.4 | 13.8 | 12.3 | 123.3 |
| Hores de sol | 69.6 | 84.3 | 125.6 | 167.3 | 193.7 | 213.5 | 207.1 | 204.4 | 167.2 | 117.8 | 79.4 | 61.4 | 1691.3 |
| Fonte: Météo-France | |||||||||||||
Demografía
editar| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | 1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 34 805 | 30 923 | 36 231 | 36 644 | 39 140 | 41 310 | 43 079 | 44 087 | 45 280 | 41 394 | 43 740 | 41 564 | 41 210 | 41 181 | 41 508 | 43 809 | 45 201 | 45 380 | 44 794 | 44 442 | 46 934 | 53 743 | 54 128 | 57 528 | 61 334 | 51 445 | 67 851 | 91 336 | 110 262 | 119 640 | 114 068 | 112 846 | 113 987 | 109 200 | 109 630 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Turismu
editar
Caen cuenta con un númberu importante de monumentos históricos, siendo los más importantes:
- l'abadía de los Homes (Abbaye aux Hommes), anguaño'l Conceyu, y la so ilesia de San Esteban (Saint-Etienne) onde reposen los restos de Guillermo'l Conquistador y Duque de Normandía. Daten del sieglu XI, pero fueron restauraos nel XVIII y tres los bombardeos de 1944, apiguren armoniosamente estilos románicu, góticu y clásicu. L'abadía tien una importante coleición de pintures del sieglu XVII, XVIII y XIX, y unes estancies decoraes con paneles de madera de carbayu del sieglu XVIII de estilu Lluis XV y Lluis XVI.
- l'abadía de les Dames (Abbaye aux Dames) y la so ilesia de la Trinidá (Trinité) onde reposen los restos de Matilde de Flandes, esposa de Guillermo'l Conquistador. Ye una obra maestra de l'arquiteutura románica normanda, a destacar el claustru, la gran escalera, la cripta y la tumba de Matilde. Anguaño alluga'l Conseyu Rexonal de la Baxa Normandía y xunto a él allúgase'l Parque Michel d'Ornano, antiguu Parque Saint-Louis, d'estilu francés del sieglu XVIII entiende 5,5 hectárees y ufierta una bella vista panorámica de la ciudá.
- la ilesia de San Pedro (Saint-Pierre), frente al Castiellu Ducal atópase anguaño en restauración.
- la ilesia de San Xuan (Saint-Jean), presentó desórdenes dende los entamos de la so construcción al allugase sobre antiguos terrenes pantanosos, lo que favoreció'l cese de la construcción de la torre central nel sieglu XVI.
- el Castiellu Ducal de Guillermo'l Conquistador, alluga na so cortil varios museos y la ilesia de Saint-Georges que foi tresformada en sala d'esposiciones temporales. Delles muralles tán siendo restauraes y reconstruyíes, les escavaciones arqueolóxiques atoparon un antiguu pasadizo de salida pel oeste y cases de la dómina medieval.
- el Muséu de Belles Artes que recueye creaciones dende'l sieglu XV hasta l'actualidá.
- el Muséu de Normandía, tien coleiciones arqueolóxiques y etnolóxiques qu'ilustren el desenvolvimientu cultural de la rexón dende dómines remotes hasta l'actualidá.
- la Universidá, fundada en 1432 por Enrique VI d'Inglaterra siguiendo'l modelu d'Oxford y Cambridge. Tres los bombardeos de 1944 foi reconstruyida nun nuevu allugamientu siguiendo'l modelu americanu, tien unos 25.000 estudiantes y ye una de les más antigües de Francia.
- la Casa de los Quatrans, casa tradicional del Sieglu XIV.
- el Muséu Postal y de les Comunicaciones (Musée del poste), recueye la hestoria del serviciu postal y alluga esposiciones temporales. Ta allugáu nun edificiu del Sieglu XVI.
- Memorial de Caen. Gran muséu dedicáu a la Batalla de Caen y a la so lliberación nel llamáu Día D, col desembarcu de Normandía mientres la II Guerra Mundial.
Nos múltiples restoranes de la ciudá pueden tastiase los productos y platos típicos de la rexón como son:
- Bébores alcohóliques: el Calvados, el Pommeau, la sidra Pays d'Puxanza.
- Quesos: Camembert, Livarot y Pont l'Evêque ente otros.
- Platos: Dureces a la manera de Caen, la Andouille de Vire, ostres, pexes y mariscos.
Tamién pueden adquirise toos estos productos y munchos más nos múltiples mercaos caleyeros, siendo los más importantes el mercáu de Saint-Sauveur que se celebra los vienres y cuenta con más de 220 comerciantes y el mercáu de Saint-Pierre los domingos, que cunta con más de 400 comerciantes.
Tresportes
editarLos tresportes públicos tán constituyíos por una rede d'autobuses y dos llinies de trolebús. Son xestionaos por CTAC (Compagnie des Transports de l'Agglomération Caennaise) y comercializaos so la marca Twisto.
Caen dispón d'un aeropuertu allugáu na comuña de Carpiquet, por númberu de pasaxeros ye'l más importante de Normandía. Dispón d'una llinia regular con Lyon que dexa la correspondencia col restu d'Europa. Mientres la dómina braniza opera una llinia direuta ente Caen y Málaga, que facilita a los sos ciudadanos la posibilidá de dir a la Costa del Sol.
Per autopista coneuta con París al traviés de l'A13, con Bretaña pola A84 y llueu con Maine pola A88.
Per vía ferrial tien una magnífica situación xeográfica interconectando Rennes, Cherburgu, Rouen y París.
Brittany Ferries coneuta los puertos de Caen-Ouistreham y Portsmouth con tres trayectos d'ida y vuelta diarios.
Pa los aficionaos al ciclismu la ciudá dispón de más de 30 km de carril bici qu'inclusive dexen llegar a la mariña bordiando'l ríu.
Personaxes pernomaos
editar- François de Malherbe (1555-1628), poeta llíricu.
- Jean Regnault de Segrais (1624-1701), poeta.
- Jean-Baptiste Belin (1653-1715), pintor.
- Maurice Pignet (1871-1935), médicu y ciruxanu, creador del índiz de Pignet.
- Michel Onfray (1959-), filósofu.
Referencies
editar- ↑ «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.
- ↑ 2,0 2,1 Tienes d'especificar urlarchivu = y fechaarchivu = al usar {{cita web}}.«répertoire géographique des communes». Institut national de l'information géographique et forestière (2015).
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Caen.
Sitiu web oficial (en francés)
