Juan Duns Scoto
Juan Duns Scoto (n'inglés: John Duns Scotus) (Duns, Escocia, 1266-Colonia, Alemaña, 8 de payares de 1308) foi un teólogu escocés perteneciente a la escolástica. Ingresó na orde franciscana y estudió en Cambridge, Oxford y París; foi profesor nestos dos últimes universidaes. La sotileza de los sos analises valió-y el nomatu de Doctor Sutil». Consideróse-y santu y veneróse-y ensin mediar canonización. El 20 de marzu de 1993 el Papa Xuan Pablu II confirmó'l so cultu como beatu.
Juan Duns Scoto | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | Duns[1], 1266[1] |
| Nacionalidá | Reinu d'Escocia |
| Muerte | Colonia[1], 8 de payares de 1308[2] (41/42 años) |
| Sepultura |
Church of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary in Cologne (en)  |
| Estudios | |
| Estudios |
Merton College (es) Universidá d'Oxford |
| Llingües falaes | llatín[2] |
| Alumnu de |
Simon of Faversham (es) Guillermo de Ware (es) Gonzalo Hispano (es) |
| Profesor de | Guillelmu d'Ockham |
| Oficiu |
filósofu, teólogu, profesor universitariu, escritor, profesor d'educación superior, clérigo regular (es) , predicador |
| Emplegadores | Universidá de París |
| Seudónimos | Doctor Subtilis |
| Santoral | |
| 8 de payares | |
| Creencies | |
| Relixón |
Ilesia Católica[3] catolicismu[3] |
| Orde relixosa | Orde de Flaires Menores |
 | |
Biografía
editarJuan Escotu, como indica'l so nome, nació n'Escocia en 1266. Entró nos flaires franciscanos de Dumfries nel añu 1279. Foi ordenáu sacerdote'l 17 de marzu de 1291. Completó la so filosofía y lletres en 1288 y estudió teoloxía en Oxford.
Como maestru utilizó como testu Sententiae de Pedro Lombardu, obra que foi'l manual de dogmática más importante de la dómina. Escribió apuntes sobre dichu llibru.
Como teólogu, defendió la humanidá de Cristu y preparó la base teolóxica pa la proclamación del dogma de la Inmaculada Concepción.
En xunu de 1301 mandáronlu a París como maestru. En 1303 tuvo de salir de Francia por un conflictu ente'l papa Bonifacio VIII y el rei Felipe IV de Francia. En 1305 vuelve a París. Ye caderalgu en 1306 y con un equipu de collaboradores produz Ordinatio, una edición oficial del so comentariu a les Sentencies. De nuevu ye exilado de París nel añu 1307 y viaxa a Colonia pa ser caderalgu de la casa d'estudios franciscana. Fina'l 8 de payares de 1308, dexando un Ordinatio inacabado.
La so obra filosófica
editarEnte les sos obres destaquen Ordinatio (Opus oxoniense) y Reportata parisiensa (Opus parisiense). Al respective de les sos obres menores, la de mayor trescendencia ye Tratáu del Primer Principiu. Nella, utilizando l'aplicación de la lóxica deductiva nel terrén metafísicu, intenta demostrar la esistencia de Dios y la de los sos atributos fundamentales. Los sos argumentos xiren alredor de les esencies, los intelixibles y l'orde ontolóxicu que puede establecese ente ellos. Unu de los aspeutos más interesantes ye l'agudez con que demuestra que'l Primer Principiu (Primer Eficiente o Causa Incausada), por ser infinitu, pola so propia naturaleza, ta dotáu non yá d'intelixencia, sinón tamién de voluntá. Colo cual la Creación nun ye un actu de necesidá metafísica, sinón de plena llibertá divina. La obra avanza "more xeométricu", a partir de premises y conclusiones iniciales que se van encadenando hasta'l final pa construyir tol edificiu. [Recordemos que más palantre, Spinoza va utilizar esta manera de filosofar na so Ética]
Empeñáu en construyir un sistema filosóficu sólidu y coherente, aniciáu na tradición agustinista del franciscanismo, abandonó sicasí la doctrina agustinista de la llume por influxu del aristotelismu, qu'esplicaba la conocencia de les verdaes y esencies universales per mediu de l'astracción. Pero alloñar de Santu Tomás d'Aquino no tocante a la conocencia de les realidaes singulares: l'entendimientu, pa él, conoz direutamente les realidaes individuales per mediu d'una intuición inmediata confusa. Con éses l'entendimientu capta abstractivamente lo universal y direuto y intuitivamente lo individual.
Del agustinismo caltién el pluralismu de les formes y la primacía de la voluntá sobre l'entendimientu (voluntarismu). Según él, la voluntá nun tiende necesariamente al bien como postulaba Tomás d'Aquino, sinón que la esencia de la voluntá ye la llibertá, y precisamente por ello la voluntá ye más perfecta que l'entendimientu y superior a él, una y bones l'entendimientu nun ye llibre p'asentir o disentir de les verdaes que capta. L'entendimientu ye una potencia natural, pero la voluntá nun la ye. El so allugamientu sobre la preeminencia de la voluntá avéra-y a les posiciones teolóxiques calteníes por Ockham; d'ende que dambos seyan los filósofos claves pa entender el final de la escolástica, y el pasu a una nueva etapa.
Nel discursu pronunciáu por Benitu XVI ante los representantes de la ciencia na Aula Magna de la Universidá de Ratisbona (12 de setiembre de 2006), méntase de volao el papel de Duns Scoto frente al problema de la rellación ente fe y razón; ellí'l Papa espresó: "ye necesariu anotar, que nel tardíu Medievu, desenvolviéronse na teoloxía enclinos que ruempen [la] síntesis ente espíritu griegu y espíritu cristianu. En contraposición al asina llamáu intelectualismo agustiniano y tomista, con Juan Duns Scoto empezó un planteamientu voluntarista, qu'a la fin llevó a l'afirmación de que namái vamos conocer de Dios la «voluntas ordinata». Más allá d'ésta esistiría la llibertá de Dios, en virtú de la cual Él podría crear y faer tamién lo contrario de tolo que efeutivamente fixo."[4]
Obres
editar
- Parva logicalia:
- Quaestiones super Porphyrii Isagogem
- Quaestiones in librum Praedicamentorum
- Quaestiones in I et II librum Perihermeneias
- Octo quaestiones in duos llibros Perihermeneias
- Quaestiones in llibros Elenchorum
- Llectura
- Quaestiones super llibros D'anima
- Quaestiones super llibros Metaphysicorum Aristotelis
- Expositio super llibros Metaphysicorum Aristotelis
- Ordinatio
- Collationes oxonienses et parisienses
- Reportatio parisiensis
- Quaestiones Quodlibetales
- De primu principiu
- Theoremata
Duns Scoto nel cine
editarLa vida de Duns Scoto foi llevada al cine nel filme Duns Scoto, del cineasta Fernando Muraca.[5][6]
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 Andrew Bell. «Encyclopædia Britannica» (inglés británicu). Encyclopædia Britannica. Consultáu'l 27 xunetu 2023.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 11886212b. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
- ↑ 3,0 3,1 colectivo de escritores. «Internetowa encyklopedia PWN» (polacu).
- ↑ Alcuentru col mundu de la cultura na Universidá de Ratisbona
- ↑ mensaxe de peracabar-visu-recibe-un premiu.htm El mensaxe de "L'últimu visu" recibe un premiu
- ↑ Duns Scotus en IMDb
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Juan Duns Scoto.- Benitu XVI, Juan Duns Scoto
- Audiencia del día 7 de xunetu de 2010 del Papa Benitu XVI sobre Duns Scoto
Datos: Q190089- Multimedia: John Duns Scotus