Jurassic Park (película)

película de 1993 dirixida por Steven Spielberg

Jurassic Park (lliteralmente n'asturianu Parque Xurásicu) ye una película de ciencia ficción estauxunidense, dirixida por Steven Spielberg en cooperación d'un grupu de paleontoloxía de diversos museos d'Estaos Xuníos, India, Sudáfrica ya Inglaterra, estrenada en 1993 y basada na novela homónima de Michael Crichton. Convirtióse nuna de les más esitoses películes de tolos tiempos —ye una de les películes con mayores ganancies de la historia— y nun afitáu respectu al usu de los efeutos dixitales pa la filmación de películes.[23][24] Llogró tres #premiu Óscar.

Jurassic Park
Datos
Títulu orixinal Jurassic Park (en)
Xéneru cine de ciencia ficción[1], cine d'aventures[1], cine d'aición[2], película basada nuna novela y cine de suspense[3]
País d'orixe Estaos Xuníos
Estrenu 11 xunu 1993 (Estaos Xuníos)
2 setiembre 1993 (Alemaña)
3 setiembre 1993 (Suecia)
20 ochobre 1993 (Francia)
1993
Idioma orixinal inglés[7] y castellanu[8]
Duración 127 min
123 min
Llugar de la narración Costa Rica, Islla Nublar[9] y República Dominicana[9]
Rodaxe Ḥawai y Kauai (es) Traducir
Color en color[10]
Ficha téunica
Direición Steven Spielberg[11]
Producción Kathleen Kennedy[10], Gerald R. Molen[10] y Steven Spielberg[8]
Guión Michael Crichton
David Koepp
Música John Williams
Fotografía Dean Cundey
Edición Michael Kahn
Diseñador de producción Rick Carter
Repartu Richard Attenborough[11], Jeff Goldblum[11], Samuel L. Jackson[11], Sam Neill[11], Laura Dern[11], Ariana Richards[11], Wayne Knight[11], BD Wong[11], Joseph Mazzello[11], Martin Ferrero[11], Bob Peck[11], Cameron Thor[13], Gerald R. Molen[13], Dean Cundey[11], Miguel Sandoval[13] y Richard Kiley[14]
Ver llista completa
Compañíes
Productora Amblin Entertainment (es) Traducir[10]
Distribuidora Universal Studios[10], Netflix, ITunes, Xfinity Streampix (en) Traducir[15] y Microsoft Store (es) Traducir[16]
Costu 63 000 000 $[17]
Recaldación 404 214 720 $ (Estaos Xuníos)
1 030 314 141 $ (mundial)
Premios y nominaciones
Premios
Nominaciones
Calificaciones
CNC tolos públicos[21]
FSK FSK 12
Medierådet pa mayores de 12 años[22]
MPAA PG-13
Jurassic Park (película) The Lost World: Jurassic Park
Enllaces esternos
Ficha n'IMDb
Ficha en FilmAffinity
Cambiar los datos en Wikidata

Crichton afixo la so novela nel guión, xunto con David Koepp y Malia Scotch Marmo. El repartu tuvo integráu por Richard Attenborough, Sam Neill, Jeff Goldblum y Laura Dern; Phil Tippett ya Industrial Light & Magic producieron los efeutos especiales.

Nun principiu, Jurassic Park recibió crítiques positives per parte de la prensa especializada. La mayoría emponderó l'usu d'efeutos especiales al calificalos como innovadores pa la cinematografía d'esa dómina, ente que dellos otros medios amosáronse decepcionaos pola adautación narrativa de la historia, descrita na novela na que foi basada. Mientres la so proyeición, llogró más de 914 millones d'USD y cuntó con numberoses adautaciones a videoxuegos, historietes y atraiciones mecániques nos parques temáticos d'Universal Studios. En xunetu de 2013 reestrenóse en cines una versión en 3D de la cinta orixinal mundu perdíu]] de 1997, Jurassic Park III de 2001 y Jurassic World de 2015. #Los productores pretenden qu'esta marque l'empiezu d'una segunda triloxía de Jurassic Park.[25][26]

Producción

editar

Redaición del guión

editar
 
Michael Crichton, autor de Jurassic Park, pasó dos años escribiendo la novela, que la so adautación habría de ser dirixida por Steven Spielberg. Sobre la trama, Spielberg comentó: «Hai una gran cuestión moral en tou esto [...] La clonación del ADN podría ser vidable, pero ¿ye aceptable? ¿Ye correutu pal ser humanu faer esto, o los dinosaurios tuvieron la so única oportunidá de vivir fai millones d'años?».[27]

De primeres, l'escritor Michael Crichton tuviera pensando nun argumentu alrodiu de un estudiante comenenciudu na clonación de dinosaurios. Más tarde, empezó a redactar la novela Jurassic Park.[28] Antes de publicala, afitó'l preciu polos sos derechos nun monto de 1,5 millones USD, en adición a un substancial porcentaxe de les ganancies que les posibles adautaciones de la mesma tuvieren. Al so llanzamientu, Warner Bros. y Tim Burton, Columbia Pictures y Richard Donner, según 20th Century Fox y Joe Dante intentaron adquirir los derechos de la mesma, sicasí Universal Pictures y Steven Spielberg llograronse en mayu de 1990.[29][27] Namái unos meses antes, Spielberg había tomada conocencia de la esistencia de la obra, mientres s'atopaba aldericando con Crichton alrodiu del so próximu proyeutu, la serie de televisión ER.[29] Según la productora Kathleen Kennedy: Tratabase d'unu d'esos proyeutos que, obviamente, taba destináu pa ser una película de Spielberg [...] Si te fixes na trayeutoria cinematográfica de Steven, con muncha frecuencia él interésase na tema de coses estraordinaries que-y asoceden a persones ordinaries». L'interés de Spielberg nel proyeutu surdió por cuenta de que la novela inclúi temes científiques, entemecíos con toques d'aventura y adrenalina. Nes sos propies pallabres: «Parque Xurásicu ye un encruz ente un zoolóxicu y un parque temáticu. Parte de la idea de que l'home foi capaz de traer de vuelta a los dinosaurios a la Tierra, millones y millones d'años dempués, y trata sobre lo que socede una vegada qu'esto se fai realidá».[27] Dempués de llograr los derechos de la novela, Universal decidió contratar a Crichton, por 500 000 USD adicionales, pa escribir el guión.[30] Nel procesu, Crichton notó que, por cuenta de que'l llibru yera bastante llargu, namái podría ellaborar una adautación con cerca de 10-20 % del conteníu total.[31] El so escritu foi termináu mientres la filmación de Hook, realizada por Spielberg. En concluyendo esta, Spielberg reveló'l so interés en siguir con Schindler's List, sicasí Music Corporation of America, nesi entós propietaria d'Universal, pausó la producción de Schindler's List, con cuenta de dirixiera antes Jurassic Park.[29] Tocantes a la so visión de la película, el cineasta declaró: «intentaba faer una bona continuación de Tiburón, pero en tierra firme».[32]

 
Steven Spielberg, direutor de la película.

A finales de 1991 Malia Scotch Marmo empezó a redactar una nueva adautación, na que suxirió la fusión ente los personaxes de Ian Malcolm y Alan Grant.[33] David Koepp, quien primeramente fuera unu de los guionistes de Death Becomes Her, foi contratáu dempués pa rescribir el guión de Marmo. A partir d'una de les suxerencies del direutor pa les secuencies iniciales de la película, Koepp incorporó una escena na que los protagonistes miren un curtiumetraxe animáu qu'esplica les funciones principales de InGen y el procesu de clonación de los dinosaurios qu'habiten nel parque de diversiones. Esto llevolu a esaniciar una parte considerable del conteníu de la novela.[34] Tamién modificó dellos conceutos del llibretu de Crichton y Marmo; por casu, la personalidá de Hammond camudó de ser un personaxe despiadáu a unu atentu. Al respeutu, Spielberg almitió sentise identificáu cola teatralidad d'esti nuevu personaxe concebíu por Koepp.[35] Otru aspeutu foi la rellación de Grant colos neños: na película esti sería más contraria con ellos nes escenes iniciales, con tal d'amosar al públicu'l so cambéu de paecer mientres l'intre de la historia.[29] Nel so guión Koepp refugó la escena cola qu'empieza la novela —un Procompsognathus qu'ataca a un neñu— yá que a Spielberg paeció-y espeluznante», y otra na que'l tiranosauriu escuerre a Grant y los neños a lo llargo d'una ribera primero que Muldoon llogre inmovilizalo.[36] Sicasí esti conteníu habría d'incluyise nes continuaciones.[34] Finalmente, el guión definitivu foi concluyíu'l 11 d'avientu de 1992.[37]

Rodaxe

editar

El rodaxe empezó'l 24 d'agostu de 1992 na isla ḥawaiana Kauaʻi, y poles siguiente trés selmanes fixeron ende delles tomes diurnes, primordialmente.[38] A manera anecdótica, l'equipu perdió un día de rodaxe según el so calendariu debíu al pasu del Furacán Iniki el 11 de setiembre.[27][39] Treslladáronse depués a la isla Oahu, onde foi grabada la estampida de los Gallimimus.[40] De vuelta n'Estaos Xuníos, nel estudiu 24 d'Universal el repartu grabó les escenes de los velociraptores na cocina.[27] El set orixinal yera relativamente pequeñu, lo cual restaría credibilidad ante l'audiencia de que los neños sobrevivieren a la chisba de los velociraptores, polo que l'equipu de producción tuvo qu'amplialo.[41] Nel edificiu 23 llevaronse a cabu les tomes del barracón de distribución llétrica del parque, ente qu'en Red Rock Canyon rodaron les escenes iniciales de la película, nun área d'escavación que na cinta ye citada como «una rexón baldía de Montana».[42] Tornaron a Universal pa grabar la escena del rescate de Tim, pa la cual utilizaron un accesoriu de 15 metros con ruedes hidráuliques. Ende rodaron tamién l'alcuentru de los protagonistes colos Brachiosaurus.

 
Kualoa Ranch, en Oahu, Ḥawai, llugar de rodaxe de la estampida de los Gallimimus.

Los ordenadores qu'apaecen nos llaboratorios y la sala de control del parque tienen animaciones producíes por Silicon Graphics y Apple[40] Inc. Estes animaciones pueden apreciase por casu na escena na que Nedry ta platigando col representante de Biosyn: na película supónse que ye una conversación en vivu, sicasí en realidá #tratar d'un archivu de videu.[43] Pa la escena na que'l tiranosauriu ataca los vehículos de los protagonistes, allegaron al estudiu 16 de Warner Bros.[40] Esta escena sufrió dellos retrasos por cuenta de que, de primeres, la piel goma espluma del dinosauriu moyábase por cuenta de l'agua que tamién forma parte de la mesma toma.[44] Nel set 27 d'Universal el repartu grabó les escenes del Dilophosaurus, ente que nel 12 filmó les persecuciones de los velociraptores na sala de control y el centru de visitantes del parque.[45] A pidimientu de Spielberg incluyeron al tiranosauriu nel desenllaz de la película, daqué que nun taba nel guión de Koepp.[46] Finalmente la etapa de rodaxe remató'l 18 de payares, pocos díes primero que Michael Kahn acabara'l llibretu de Schindler's List.[27][47][48][49] Sicasí, la so producción terminaría hasta'l 28 de mayu de 1993.[50]

Animación y efeutos dixitales

editar

Coles mesmes que Crichton afaía la so novela al guión inicial de Jurassic Park, el diseñador de producción Rick Carter, que yá antes trabayara con Spielberg en Cuentos estelantes, convocó a dellos ilustradores y especialistes pa crear los guiones gráficos.[27] Alcordóse amenorgar les especies de dinosaurios de la novela —de quince a solu seis— y llevar a cabu un minuciosu analís científicu con tal d'ufiertar a l'audiencia una mayor precisión al respective de la representación de los dinosaurios na gran pantalla.[27] Pa los modelos robóticos de los dinosaurios Spielberg quería contratar primeramente a Bob Gurr, quien lo había dexáu impresionáu col so trabayu na atraición «Kongfrontation» del parque temáticu Universal Studios, sicasí depués decantóse por Stan Winston.[41] A finales de 1990 el productor acomuñáu Llata Ryan contrató dellos especialistes n'efeutos especiales, ente los cualos tuvieron Dennis Muren —al cargu de supervisar la composición dixital de los modelos creaos por Winston—, Phil Tippett —p'animar a los dinosaurios cola téunica go motion nes escenes más estenses—, y Michael Lantieri —pa supervisar los efeutos escenográficos y demás aspeutos visuales de cada toma—. Per otra parte, tamién esi periodu integróse al equipu'l paleontólogu Jack Horner, que'l so oxetivu consistió n'evaluar los diseños dixitales de los dinosaurios.[51] La visión del equipu téunicu yera «retratar a los dinosaurios como animales en cuenta de como bisarmes», d'alcuerdu a la perspeutiva de Spielberg.

Una de les primeres aiciones de Horner foi la de suxerir qu'esaniciaren les llingües de los velociraptores, manifestando a manera de quexa que «¡Los dinosaurios nun pueden faese d'esa manera!», De la mesma, l'estudiu d'efeutos especiales de Winston empezó a producir los modelos robóticos sobre la base de diverses traces conocíes de los dinosaurios.[52][53] Cada vegada que concluyía un modelu, #encargar de texturizar la piel en látex, que depués asitiaben sobre la estructura robótica.[52] Mentanto, Tippett creó animaciones cuadro por cuadru (téunica conocida como stop motion) pa les principales escenes onde apaeceríen dinosaurios. Pa realizar los efeutos dixitales del tiranosauriu fueron contrataos los animadores Mark Dippe y Steve Williams.[54] A pesar del esfuerciu del equipu, Spielberg nun taba dafechu convencíu de combinar los efeutos dixitales con actores y escenarios reales, amosándose un tanto «escépticu» al respective de esta téunica cinematográfica, yá que pensaba que la teunoloxía fadría ver a los dinosaurios como «anticuaos» y «de baxa calidá».[52] Nun camudaría de paecer sinón hasta dempués de que-y amosaron una escena producida por ILM, na qu'asemeyaron el percorríu d'un tiranosauriu.[41]

Banda sonora

editar
 
John Williams, compositor de la banda sonora de Jurassic Park.

A finales de febreru de 1993, John Williams empezó a componer el soníu y la banda sonora de la película. La direición musical de les sos composiciones corrió a cargu, un mes dempués, de John Neufeld y Alexander Courage, siendo grabada en Sony Scoring Stage, en Culver City, California.[50][55] La mesma foi supervisada por George Lucas, hasta la so conclusión, a finales d'abril.[56] El so estrenu asocedió'l 25 de mayu d'esi mesmu añu y ta compuesta de 16 temes musicales, que méntense de siguío:[57][55][58]

Sinopsis

editar

N'isla Nublar, allugada cerca de Costa Rica, un emplegáu de InGen (Teunoloxíes Xenétiques Internacionales, Inc., poles sos sigles n'inglés) ye atacáu por un misteriosu y letal animal, al cual pretendía lliberar de la so caxa nel so futuru hábitat nel recién parque zoolóxicu en construcción. La so muerte anicia un conflictu ente la familia del emplegáu asesináu y InGen. De resultes, el so xerente John Hammond ye primíu polos inversores del proyeutu, pa dexar una investigación segura por espertos na isla, antes de l'apertura del parque. Hammond visita al paleontólogu Alan Grant y a la paleobotánica Ellie Sattler, nel so campamentu arqueolóxicu y propón-yos financiar los sos estudios dalgunos años a cambéu que sían parte del comité d'evaluación, ye según acaben viaxando a la isla en compañía del matemáticu Ian Malcolm y el representante de los inversores Donald Gennaro.

Base contextual bioteunolóxica

editar
 
Exemplar d'un mosquitu fosilizáu n'ámbare.

L'ADN de dinosauriu estrayese de mosquitos fosilizaos, y esta pequeña cantidá ye entós amplificada pola #reaición en cadena de la polimerasa (PCR). Esisten dellos problemes con esti métodu:[59][60][61][62][63]

  1. Primero, los restos d'ADN amosaos na película, supuestamente, estrayer de mosquitos atrapaos n'ámbare dominicano. L'ámbare dominicano tien, aproximao, 30 millones d'años d'antigüedá. Sicasí, los dinosaurios escastáronse hai 65 millones d'años
  2. El mosquitu tuvo que tener solo una especie de dinosauriu como'l so alimentu fonte, pa evitar amiestos.
  3. Desconozse qué tipu de sangre de dinosauriu contenía la muestra. Sería imposible dicir cuál ye la especie, porque les secuencies del ADN allugaríense ayundes ente'l de los páxaros y los cocodrilos. El llibru trata esti asuntu, indicando qu'apenes lo reproducen pa pescudalo», pa molestia de Malcolm.
  4. L'ADN de dinosauriu tien que ser correxíu (tien que contener  cada cromosoma) y nun tien de contener nengún buecu.
  5. L'ADN ta entemecíu col ADN del mosquitu. La prueba PCR ye desaxeradamente sensible y, por voluntá, esto tamién lo amplificaría.
  6. El PCR de l'actualidá nun puede amplificar grandes cantidaes d'ADN (el xenoma completu d'un dinosauriu). Inclusive si esto fuera posible, tomaría un llargu tiempu. El PCR precisa partes del ADN pa empezar la reaición (les cartiyes primaries). Pa consiguiles, el xenoma precisa mapeo de previu.
     
    Estructura del ADN auténticu.
  7. Por cuenta de que la estructura d'ADN ye estazada poles enzimes dixestives de los mosquitos mientres la dixestión, el mosquitu en cuestión tendría que ser calteníu darréu dempués d'alimentase.
  8. Amás, nel procesu de la fosilización, altériense les molécules. Sicasí, l'ámbare ye'l meyor preservativu, por cuenta de que'l material calteníu ye orgánicu. Pero l'ADN nun puede sobrevivir totalmente ensin la presencia de «buecos» nos centenares de millones d'años antes de ser descubiertu.
  9. Los diez millares de pares base d'ADN fueron ordenaos de los restos d'unes cadarmes d'osu de 40 000 años d'antigüedá, ensin l'usu de PCR, estableciendo que, en principiu, la secuenciación de xenes a gran escala de restos fosilizaos ye posible. De xacíu, los restos usaos nesti estudiu tán n'ordes de magnitú menores que #cualquier cosa de la era de los dinosaurios, y la téunica podría nun aplicase a estes criatures.
  10. Nel llibru, los buecos del ADN son rellenaos cruciando l'ADN de xaronques. Esto ye desaxeradamente difícil, pos unu precisaría saber cuálos xenes de dinosauriu son homólogos colos xenes de la xaronca. L'usu de los xenes de xaronca ye probablemente una xustificación de la trama, onde se dexa que delles femes camuden el sexu y pudieren reproducise (anque'l cambéu natural de sexu tamién ye posible en vertebraos más avanzaos). En realidá nel llibru "Jurassic Park" de Michael Crichton nun diz en nengún llugar que s'emplegó puramente ADN de xaronca pa rellenar los buecos nel ADN de dinosaurios (ver: Crichton, Michael: El Jurassic Park, Emecé Editores, 1991, páxs. 124-125, 196 y 242). En realidá utiliza ADN de delles especies d'animales ente los que s'atopen anfibios. Grant espón la teoría de que seique l'ADN d'anfibiu presente en dellos especímenes clonaos de dinosauriu provocara la mutación que fizo que dellos dinosaurios fema volviérense machos.
  11. El siguiente pasu sería llevar los filamentos del ADN a la espresión. Para eso, unu precisaría inyectar l'ADN de dinosauriu nel nucleu d'una célula fertilizada del güevu d'un pariente cercanu de dinosaurios (los páxaros o los cocodrilos, non les xaronques). Esta téunica #basar na clonación reproductiva, que foi utilizada pa clonar a la oveya Dolly. Na película, #utilizar pa esti propósitu los güevos d'avestruz.
  12. Sicasí, el desenvolvimientu d'un embrión ye reguláu poles hormones nel güevu/úteru y el mediu ambiente. Estes hormones (de páxaru o de cocodrilu) precisen tener el mesmu efeutu que los sos contrapartes orixinales de dinosauriu. Para esto, tienen que reconocer les seiciones particulares del ADN d'un dinosauriu, lo que seria bien difícil. Per otra parte, les nueves investigaciones sobre plásticos, permitieron la creación de güevos sintéticos pa consolidar embriones nel so desenvolvimientu ensin importar la especie. Ríquense hormones adicionales del espécime orixinal; sicasí, pueden construyise usando'l xenoma pa dexar el desenvolvimientu del embrión.

Premios

editar

En total, Jurassic Park fíxose acreedora a 23 gallardones, según 14 nominaciones.[64] Dalgunos de los premios nos que la película foi considerada son el premiu Hugo na categoría de «Meyor película dramática», y les reconocencies Saturn por Meyor película de ciencia ficción», «Meyor direición», «Meyor redaición» y «Meyores efeutos especiales».[65][66] Tamién se fixo acreedora al premiu People's Choice na categoría de Película favorita del añu».[67] Amás, los actores Ariana Richards y Joseph Mazzello ganaron el premiu Young Artist na categoría de Premiu destacáu a película familiar d'aición y aventura».[68] Igualmente, llogró premios a nivel internacional, tales como'l BAFTA nes categoríes de «Meyores efeutos especiales» y «Premiu de l'audiencia pa la so película favorita del añu», según per parte de l'Academia Xaponesa de Cinematografía y los festivales Mainichi Eiga Concours, Blue Ribbon xunto col gallardón Lleón Checu.[69][70]

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 URL de la referencia: http://www.imdb.com/title/tt0163025/. Data de consulta: 10 xunetu 2016.
  2. Afirmao en: AFI Catalog of Feature Films. Identificador AFI: 67200. Data de consulta: 18 abril 2020.
  3. Afirmao en: AFI Catalog of Feature Films. Identificador AFI: 67200. Data de consulta: 18 abril 2020. Referíu como: suspense.
  4. URL de la referencia: http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jurassicpark.htm.
  5. «Internet Movie Database» (inglés). Consultáu'l 14 abril 2017.
  6. URL de la referencia: http://www.sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?itemid=17866&type=MOVIE&iv=Basic.
  7. 7,0 7,1 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 166230156. Data de consulta: 16 xineru 2022. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
  8. 8,0 8,1 Afirmao en: Google Freebase Data Dump. Editorial: Google.
  9. 9,0 9,1 Afirmao en: Jurassic Park. Data d'espublización: 11 xunu 1993.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 Afirmao en: Academy Collections. AMPAS collections film ID: 1001633. Data de consulta: 16 xineru 2022. Editorial: Academia de les Artes y les Ciencies Cinematográfiques. Llingua de la obra o nome: inglés.
  11. 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 URL de la referencia: http://www.bbfc.co.uk/releases/jurassic-park-film-0. Data de consulta: 10 xunetu 2016.
  12. URL de la referencia: https://www.siamzone.com/movie/m/261. Data de consulta: 10 xunetu 2016.
  13. 13,0 13,1 13,2 URL de la referencia: http://www.imdb.com/title/tt0107290/fullcredits. Data de consulta: 10 xunetu 2016.
  14. Afirmao en: ČSFD. Llingua de la obra o nome: checu. Data d'espublización: 2001.
  15. URL de la referencia: https://www.xfinity.com/stream/entity/4839237918420323112. Data de consulta: 16 xineru 2022.
  16. Afirmao en: Microsoft Store. Identificador de aplicación de Microsoft Store: 8d6kgwzl5qwr. Data de consulta: 16 xineru 2022.
  17. URL de la referencia: https://opusdata.com/movie/140100. Data de consulta: 16 xineru 2022.
  18. «Box Office Mueyo» (inglés). Consultáu'l 14 mayu 2022.
  19. URL de la referencia: https://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jurassicpark.htm. Data de consulta: 8 marzu 2019.
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 URL de la referencia: https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1994. Data de consulta: 23 mayu 2024.
  21. URL de la referencia: https://www.cnc.fr/professionnels/visas-et-classification/82031.
  22. Afirmao en: Filmografía Nacional Danesa.
  23. «All Time Worldwide Box Office Grosses». Consultáu'l 2008.
  24. «Milestones in Film History: Greatest Visual and Special Effects and Computer-Generated Imagery (CGI)». Consultáu'l 21 de marzu de 2008.
  25. (n'inglés) A Heap of DNA Discovered, New 'Jurassic Park' Trilogy in the Works. Bloody-disgusting. http://www.bloody-disgusting.com/news/18702. Consultáu'l 28 de febreru de 2010. 
  26. Jackson Cresswell (13 de xineru de 2010). «Direutor Joe Johnston Talks CAPTAIN AMERICA, JURASSIC PARK 4» (inglés). Collider.com. Consultáu'l 13 de xineru de 2010.
  27. 27,0 27,1 27,2 27,3 27,4 27,5 27,6 27,7 «Jurassic Park - Production notes» (inglés). Ibiblio.org. Consultáu'l 17 de payares de 2010.
  28. Michael Crichton (2001).
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 McBride, Joseph (1997).
  30. (n'inglés) Leaping Lizards. Entertainment Weekly. Archivado del original el 2007-10-13. https://web.archive.org/web/20071013204929/http://www.ew.com/ew/article/0,,318785,00.html. Consultáu'l 17 de febreru de 2007. 
  31. Steve Biodrowski.
  32. McBride, p. 418.
  33. Shay, Duncan, páxs. 39–42
  34. 34,0 34,1 Shay, Duncan, páxs. 55–56
  35. Shay, Duncan, p.71–5
  36. «A Tale Of Two 'Jurassics'». Entertainment Weekly. 18 de xunu de 1993. Archivado del original el 2007-10-12. https://web.archive.org/web/20071012180645/http://www.ew.com/ew/article/0,,306930,00.html. Consultáu'l 17 de febreru de 2007. 
  37. «Jurassic Park - Final screenplay» (inglés). Jpdatabase.net. Consultáu'l 17 de payares de 2010.
  38. Shay, Duncan, páxs. 65, 67
  39. Shay, Duncan, p. 86
  40. 40,0 40,1 40,2 Shay, Duncan, páxs. 95–105
  41. 41,0 41,1 41,2 «Jurassic Park - Trivia» (inglés). IMdb.com. Consultáu'l 19 de payares de 2010.
  42. Shay, Duncan, páxs. 91–92
  43. The Big Waste of Space. «The Flubs of Jurassic Park» (inglés). Consultáu'l 12 de marzu de 2007.
  44. Shay, Duncan, p.110–1
  45. Shay, Duncan, páxs. 113–114
  46. Shay, Duncan, p. 118
  47. Shay, Duncan, p. 120
  48. Archerd, Army (n'inglés). Spielberg parks 'Jurassic' under sked, budget. Variety. http://www.variety.com/article/VR1117862089.html?categoryid=2&cs=1. Consultáu'l 1 d'avientu de 2007. 
  49. Shay, Duncan, p. 126
  50. 50,0 50,1 Shay, Duncan páxs. 144–6
  51. Peggy Mihelich. «Jack Horner knows his dinosaurs» (inglés). CNN. Consultáu'l 17 de payares de 2010.
  52. 52,0 52,1 52,2 The Making of Jurassic Park — Hosted by James Earl Jones (VHS).
  53. Lawrence French.
  54. Shay, Duncan, p. 49
  55. 55,0 55,1 Cduniverse.com. «John Williams Jurassic Park Soundtrack CD» (inglés). Consultáu'l 16 de payares de 2010.
  56. Shay, Duncan, p. 123
  57. Amazon.com. «Jurassic Park: Original Motion Picture Soundtrack [SOUNDTRACK(inglés). Consultáu'l 26 de xineru de 2009.
  58. Itunes.apple.com. «Jurassic Park (Original Motion Picture Soundtrack)». Consultáu'l 16 de payares de 2010.
  59. Iac.es. «Parque Jurásico». Consultáu'l 26 de xineru de 2009.
  60. ADN de dinosaurio. Autorneto. http://www.autorneto.com/Referencia/Noticias-Mundiales/ADN-de-dinosaurio.143901. Consultáu'l 26 de xineru de 2009. 
  61. Clonar Dinosaurios. Escalofrio.com. http://www.escalofrio.com/n/Ciencia/Clonar_Dinosaurios/Clonar_Dinosaurios.php. Consultáu'l 26 de xineru de 2009. 
  62. El ADN subsiste millones de años. Prodiversitas. http://www.prodiversitas.bioetica.org/prensa17.htm. Consultáu'l 26 de xineru de 2009. 
  63. Jauregui, Pablo. Un científico aísla el ADN de un dinosaurio. Elmundo.es. https://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1994/11/18/sociedad/16082.html. Consultáu'l 26 de xineru de 2009. 
  64. «Awards for Jurassic Park (1993)» (inglés). IMDb. Consultáu'l 22 de payares de 2010.
  65. Hugo.org. «The Hugo Awards By Year» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 6 de xineru de 2007.
  66. Saturnawards.org. «Past Saturn Awards» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 26 de xineru de 2007.
  67. The Envelope - Los Angeles Times. «1993 20th People's Choice Awards» (inglés). Consultáu'l 14 d'abril de 2007.
  68. Youngartistawards.org. «Fifteenth Anual Youth in Film Awards 1992–1993» (inglés). Consultáu'l 14 de marzu de 2007.
  69. All Movie Guide. «Jurassic Park Awards» (inglés). Consultáu'l 25 de xineru de 2008.
  70. IMDb. «Awards for Jurassic Park (1993)» (inglés). Consultáu'l 12 de mayu de 2008.

Enllaces esternos

editar
  NODES
3d 1
HOME 1
Idea 1
idea 1
Intern 3
iOS 40
mac 8
multimedia 2
Note 1
OOP 1
os 346
text 3
visual 4
web 4