Marcel Proust
Marcel Proust (10 de xunetu de 1871, XVI Distritu de París – 18 de payares de 1922, XVI Distritu de París) foi un escritor francés, consideráu unu de los escritores más influyentes del sieglu XX. La so obra más conocida ye À la recherche du temps perdu, escrita ente los años 1908-1922 y considerada pola crítica una de les obres más importantes de la lliteratura universal.
Marcel Proust | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | XVI Distritu de París[1], 10 de xunetu de 1871[2] |
| Nacionalidá |
 Francia [3] |
| Llingua materna | francés |
| Muerte | XVI Distritu de París[4], 18 de payares de 1922[5] (51 años) |
| Sepultura |
Cementeriu de Père-Lachaise Marcel Proust's tomb (en)  |
| Causa de la muerte | neumonía[6] |
| Familia | |
| Padre | Adrien Proust |
| Madre | Jeanne-Clémence Proust |
| Casáu con | ensin valor |
| Hermanos/es | Robert Proust |
| Estudios | |
| Estudios |
Escuela Libre de Ciencias Políticas (es) Universidá de París |
| Llingües falaes | francés[2] |
| Oficiu | novelista, ensayista, escritor, críticu lliterariu, poeta, prosista |
| Llugares de trabayu | París y Dordrecht |
| Trabayos destacaos |
A la sombra de las muchachas en flor (es) En busca del tiempo perdido (es) Jean Santeuil (en) |
| Premios |
ver
|
| Xéneru artísticu |
novela río (es) ensayu pastiche (es) |
| IMDb | nm0698969 |
 | |
 | |
Biografía
editarInfancía y mocedá
editarNaz n'Auteuil, XVI distritu de París, el 10 de xunetu del añu 1871. Ye fíu d'Adrien Proust, importante médicu y políticu na Tercera República Francesa (1870-1940), y de Jeanne Clémence Weil, que pertenez a una rica familia alsaciana d'orixe xudíu. Ye bautizáu na ilesia de Saint-Louis d'Antin. Anque la so madre va caltener la relixón xudía, tanto Marcel como'l so hermanu Robert van ser educaos nel catolicismu. Na primavera del añu 1881 tien el so primer ataque d'asma, enfermedá que lu va acompañar tola vida de manera intermitente. Nesi mesmu añu de 1881 va a clase nel Cours Pape-Carpentier, onde conoz a Jacques Bizet, fíu del famosu compositor.
En 1882 queda inscritu nel Lliceú Fontanes, qu'a partir de xineru del añu 1883 pasa a ser el Lycée Condorcet. En 1890 inscríbese en París na facultá de Derechu y na de Ciencies Polítiques, onde siguirá cursos con Paul Dejardins y Albert Sorel. Frecuenta'l salón de Mme. Straus, onde ve a Maupassant. Asiste tamién a los salones de Mme. Arman de Caillavet. Conoz a artistes y miembros de l'aristocracia y les finances como Charles Haas, miembru del Jockey Club y principal modelu pa Swann.
Nel mes de xunetu de 1895 viaxa cola so madre al balneariu alemán de Kreuznach, onde entama a trabayar en Jean Santeuil, novela que será'l xerme d'À la recherche du temps perdu.
Etapa de madurez
editarEn 1896 el sellu editorial Calmann-Lèvy espublíza-y Les plaisirs et les jours. Con un Prólogu d'Anatole France, Les plaisirs et les jours ye una obra na que Proust va recoyer los sos artículos espublizaos en revistes y periódicos, pero'l llibru apenes tien reseñes o crítiques.
En 1897 descubre a John Ruskin y dos años depués Proust entama la traducción de The Bible of Amiens. Lee tamién The seven lamps of architecture de Ruskin, autor sobre'l que'l direutor de La Revue de Paris pídi-y un artículu.
El 14 de xineru de 1898 Zola publica en L'Aurore'l so artículu "J'Accuse". Proust va siguir con interés el procesu y declararáse el "primer dreyfusard" (partidariu de Dreyfus).
A finales d'abril de 1900 Marcel Proust viaxa cola madre y Reynaldo Hahn a Venecia. Aprovecha esti viaxe a Venecia pa correxir la traducción de Ruskin. En 1901 envía esta traducción de La Biblie d'Amiens a la editorial Ollendorff, que-y la refuga, y depués a la editorial Mercure de France. Viaxa per Países Baxos: visita Amberes, Delft, Amsterdan. Na ciudá de L'Haya contempla'l cuadru de Vermeer Vista de Delft, que Proust considera'l cuadru más guapu del mundu y que va tener la so importancia en À la recherche. Nel añu 1904 entama la traducción d'otru llibru de Ruskin: Sésame et les lys; nesti mesmu añu la editorial Mercure publíca-y la so torna de La Biblie d'Amiens, que Proust dedíca-y al so padre, fallecíu nel añu 1903 a consecuencia d'una hemorraxa celebral. Escribe un prólogu pa Sésame et les lys. Entama tamién a trabayar en Pastiches et Mélanges. A la muerte de Mm. Proust el 26 de setiembre de 1905, Marcel ingresa nel sanatoriu del Dr. Sollier, en Boulogne-Billancourt, onde permanez seis selmanes.
Nel añu 1906 espublízase Sésame et les lys na editorial Mercure de France. Nos años 1907-1908 Proust trabaya nos pastiches y en Contre Sainte-Beuve; munches d'estes páxines van pasar a formar parte de À la recherché. L'añu 1910 será d'intensu trabayu. Lee amás a Stendhal y a Thomas Hardy. Nel añu 1911 dexa yá manera definitiva Contra Sainte-Beuve.
En 1912 Proust unvía-y a Gallimard los primeros trés tomos. Pero siguiendo les indicaciones d'André Gide, que critica l'estilu de Proust, a quien considera un snob, Gallimard refuga la edición. El mes d'avientu d'esti mesmu añu l'editor Fasquelle evita tamién espublizar la novela. El direutor de Ollendorf devuélve-y a Proust l'orixinal con estes pallabres: "Nun pueo comprender qu'un señor necesite 30 páxines pa describir cómo da vueltes y más vueltes na cama enantes de dormise". Finalmente ye l'editor Bernard Grasset quien acepta la publicación del llibru; fírmase'l contratu'l día 11 de marzu de 1913, y si bien la idea n'orixe ye espublizar dos volúmenes de "unes 650 paxines caúno" el proyeutu nun tarda en pasar a ser de trés: en principiu, Du côté de chez Swann, Guermantes y Le Temps retrouvé. El 14 de payares Du côté de chez Swann apaez nes llibreríes. El llibru recibe l'emponderamientu de León Daudet, Robert Dreyfus y Jean Cocteau.
Marcel Proust non participa na Gran Guerra por causa de la so mala salú. L'añu 1914 dedícalu asina a facer cambeos na estructura de la obra; los trés tomos iniciales pasen a ser por fin siete. El fechu más importante de 1916 será'l cambéu d'editor: el 25 de febreru André Gide visita a Proust cola propuesta formal de Gallimard d'editar la novela na N. R. F; esi mesmu 29 d'agostu Grasset anuncia qu'arrenuncia a espublizar el segundu volumen, dexándo-y asina a Proust llibertá pa publicar con Gallimard.
Últimos años
editar
La primera piedra, la primera frase de tola so obra púnxola en 1907. A lo llargo de quince años, Proust vivió reclusu nel so cuartu, forráu de corchu, nel segundu pisu del númberu 102 del Boulevard Haussmann, onde se treslladó'l 27 d'avientu 1906 depués de la muerte de los padres; dexó esti pisu en 1919. Coles puertes zarraes, Proust nun aparó d'escribir, con correiciones y desanicios constantes. Más de doscientos personaxes reviven baxo la so pluma, y abarca cuatro xeneraciones.
Al otru añu, el 30 de mayu, Proust perdió nun accidente aereu al so amigu y secretariu, Alfred Agostinelli. Esti dolor, espresáu per escrito, apaez en delles páxines de La recherche. Tres la muerte de los padres, la so feble salú empeoró por mor del asma. Vivía nel númberu 44 de la Rue del Almirante Hamelin, en París. Trabayó intensamente; dormía de día y salía, mui raramente, namái pela nueche y cenaba davezu nel Ritz, mesmo solu que con amigos. Vivía enclaustráu y trabayaba hasta la estenuación na so obra principal, À la recherche du temps perdu, que foi espublizándose ente 1913 y 1927; ye dicir, en parte, ye una obra a títulu póstumu. La so homosexualidá, inconfesable na sociedá de la época, queda nidia en gran parte de la obra.
Morrió d'agotamientu'l 18 de payares de 1922, d'una bronquitis mal curada; negóse a recibir tratamientu médicu, según esplicó nes memories, Monsieur Proust, Céleste Albaret, la que foi ayudante personal de Proust nos últimos nueve años de la so vida. Marcel Proust foi enterráu nel cementeriu Père Lachaise de París, na división 85, xunto col so hermanu, Robert Proust, y so padre, Adrien Proust. El funeral celebróse en St-Pierre de Chaillot, el 21 de payares, cola asistencia de muncha xente y honores militares, yá que Proust yera un caballeru de la Lexón d'Honor.
À la recherche du temps perdu
editarProust entama la escritura nel añu 1908, pero la obra nun empieza a tomar forma hasta l'añu 1909. Proust va siguir trabayando nella hasta la so muerte nel añu 1922. Publícase en Francia ente los años 1913-1927. Compuesta de siete partes, les trés últimes publíquense de manera póstuma. Nel casu de Du côte de chez Swann al principiu ye refugada na Editorial Gallimard siguiendo los conseyos d'André Gide. À l'ombre des jeunes filles en fleur recibe'l Premiu Goncourt del añu 1919.
Marcel Proust trata na obra dellos temes: la memoria, la naturaleza del arte o la homosexualidá. Ye conocíu l'episodiu de la madalena, que-y da pie al autor pa falar de la memoria involuntaria n'oposición a la memoria voluntaria.
Estilu
editarMarcel Proust escribe nun carauterísticu estilu de frases llargues y de gran sentíu poéticu que tien'l so equivalente na pintura impresionista, si bien obsérvense amás reminiscencies simbolistes. Dende'l puntu de vista filosóficu, históricu y estéticu Proust recibe tamién les influencies de Schopenhauer, de la música de Wagner y de Debussy y de l'affayre Dreyfus. L'estilu complexu recuerda al del duque de Saint-Simón.
Personaxes
editar-Albertine
-Charles Swann: Fíu d'un axente de cambéu, va a cenar a la casa de la familia del Narrador en Combray. Pasa'l branu ellí cola so muyer, Odette, y la so fía, Gilberte. Les sos rellaciones cola flor y nata de la vida mundana de París son desconocíes en Combray. L'episodiu principal de la vida de Swann ye'l so amor por Odette de Crécy, que rellata en Du côte de chez Swann. En La Prisionnière el Narrador entérase de la so muerte, momentu nel que abarca que Swann foi'l so aniciador nes artes, na arquiteutura, ne pintura, etc. Modelos: Charles Haas; Charles Ephurussi; Émile Strauss
-Mme. Swann / Odette de Crécy
-Gilberte
-Narrador
-Elstir
-Barón de Charlus
Obres
editar- Les plaisirs et les jours, (1896)
- La Bible d'Amiens, traducción y notes de la obra de John Ruskin The Bible of Amiens, Mercure de France, 1904
- « La mort des cathédrales », Le Figaro1904
- Sésame et les lys, traducción de la obra de John Ruskin Sesame and Lilies, Mercure de France, 1906
- A la gueta del tiempo perdío (À la recherche du temps perdu) (1913-1927)
- Del llau de ca Swann (Du côté de chez Swann) (1913), Revista lliteraria asturiana (1999), trad. Xandru Martino Ruz
- À l'ombre des jeunes filles en fleurs (1919)
- Le Côté de Guermantes I y II (1921–1922)
- Sodoma et Gomorra I y II (1922–1923)
- La Prisonnière (póstuma, 1925)
- Albertine disparue (póstuma, 1927)
- Le Temps retrouvé (póstuma, 1927)
- Pastiches et Mélanges, 1919
- Chroniques, 1927
- Jean Santeuil, 1952
- Contre Sainte-Beuve, 1954
Bibliografía
editar- George D. Painter, Marcel Proust, 1871-1903: les années de jeunesse et Marcel Proust, 1904-1922: les années de maturité, Mercure de France, 1966.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Gran Enciclopedia Soviética (1969–1978). Sección, versículu o párrafu: Пруст Марсель. Data de consulta: 28 setiembre 2015. Editorial: Большая Российская энциклопедия. Llingua de la obra o nome: rusu. Data d'espublización: 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 119207126. Data de consulta: 8 xineru 2024. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
- ↑ Afirmao en: RKDartists. RKDartists: 422499. Data de consulta: 25 xunu 2020. Llingua de la obra o nome: neerlandés.
- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 30 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ «Le Figaro» (francés) páxs. 1. Société du Figaro (19 payares 1922).
- ↑ URL de la referencia: https://books.google.ru/books?id=5QVCAQAAQBAJ&pg=PA124.
- ↑ «Les "douze meilleurs romans français du demi-siècle"» (francés). Le Monde. Societe Editrice Du Monde (29 mayu 1950).
- ↑ Afirmación sostenida por: Academia Goncourt. URL de la referencia: https://www.academiegoncourt.com/tous-les-laureats-prix-goncourt.
- ↑ «Base Léonore» (francés). Ministerio de Cultura de Francia. Consultáu'l 11 setiembre 2019.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Marcel Proust.- Marcel Proust
Datos: Q7199- Multimedia: Marcel Proust
Cites famoses: Marcel Proust
Testos: Autor:Marcel Proust