Potsdam
Potsdam 
[ˈpɔtsdam] (?·i) ye una ciudá alemana, capital del estáu federáu de Brandeburgu, allugada na redoma de Berlín, xunto al ríu Havel. Ye célebre pol Palaciu de Sanssouci.
 Potsdam | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Alemaña | ||||
| Estáu federáu | Brandenburg | ||||
| Tipu d'entidá | ciudá universitaria | ||||
| Cabezaleru/a del gobiernu | Mike Schubert | ||||
| Nome oficial | Potsdam (de) | ||||
| Nome llocal | Potsdam (de) | ||||
| Códigu postal |
14467, 14482, 14469, 14471, 14473, 14476, 14478 y 14480 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 52°24′N 13°04′E / 52.4°N 13.07°E | ||||
  Potsdam Potsdam (Alemaña)  | |||||
| Superficie | 188.26 km² | ||||
| Altitú | 35 m | ||||
| Llenda con |
| ||||
| Demografía | |||||
| Población | 187 119 hab. (31 avientu 2023) | ||||
| Porcentaxe | 7.64% de Brandenburg | ||||
| Densidá | 993,94 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
033208, 033201 y 0331 | ||||
| Estaya horaria |
Hora central europea UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
| ||||
| potsdam.de | |||||
 | |||||
Cuenta con un importante observatoriu astronómicu (Observatoriu Astronómicu de Potsdam o Astrophysikalisches Institut Potsdam), dedicáu al estudiu de l'actividá solar y astrofísica. La Universidá de Potsdam atópase en Potsdam.
Xeografía
editar
La rexón ta formada por una serie de grandes morrenes de la postrera edá de xelu. Güei, la ciudá consta nos sos trés cuartes partes d'espacios verdes, con solo un cuartu d'área urbana. Hai alredor de 20 llagos y ríos en Potsdam, por casu l'Havel, los llagos de Griebnitz, Templin, Tiefer See, Jungfernsee, canal Teltow, Heiliger See y el Sacrower See. El puntu más altu ye'l Kleiner Ravensberg (114 msnm).
Potsdam ta estremada en siete distritos urbanos históricos y nueve nuevos Ortsteile (partes rurales), que se xunieron a la ciudá en 2003. L'apariencia de los distritos urbanos ye abondo distintu. Los distritos del norte y el centru tán formaos principalmente por edificios históricos, ente que'l sur de la ciudá ta apoderáu per amplies zones de nueves edificaciones.
Historia
editar
| Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
|---|---|
 Vista de la fachada del palaciu de Sansoucci. | |
| Llugar |
Alemaña |
| Criterios | Cultural: i, ii, iv |
| Referencia | 532 |
| Inscripción | 1990 (XIV Sesión) |
| Área | Europa y América del Norte |
| Coordenaes | Non |
| | |
Potsdam foi fundada probablemente nel sieglu VII como un pueblu eslavu llamáu Poztupimi, centráu nun castiellu. Una posible traducción del nome podría ser so los carbayos. Ta mentáu per primer vegada por escritu nel añu 993, y pal añu 1317 ta mentada como una ciudá pequeña, aquel día yá alemana. Ganó'l so carta de población en 1345. En 1573 entá yera una pequeña ciudá de mercáu de 2.000 habitantes. Dempués de la Guerra de los Trenta Años (1618-1648), Potsdam perdiera casi la metá de la población.
La fortuna de Potsdam camudó radicalmente cuando foi escoyida en 1660 como residencia de caza de Federico Guillermu I, eleutor de Brandeburgu, el nucleu del poderosu Estáu que más tarde se convertiría nel Reinu de Prusia. Tamién allugó cuarteles prusianos.
Dempués del Edictu de Potsdam en 1685, convertir nun centru d'inmigración europea. La so llibertá relixosa atraxo a xente de Francia (hugonotes), Rusia, los Países Baxos y Bohemia. L'edictu aceleró la crecedera de la población y la recuperación económica.
Más tarde, la ciudá foi residencia de la familia real prusiana. Los maxestosos edificios de les residencies reales construyéronse principalmente mientres el reináu de Federico'l Grande. Unu d'estos ye'l Palaciu de Sanssouci (en francés: «ensin esmoliciones», por Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff, 1744), famosu polos sos xardinos formales ya interiores rococó. Otres residencies reales son el Palaciu Nuevu y la Orangerie.
Berlín foi la capital oficial de Prusia y más tarde del Imperiu alemán, pero la corte permaneció en Potsdam, onde s'asitiaron munchos funcionarios gubernamentales. En 1914, l'emperador Guillermu II robló la Declaración de Guerra nel Neues Palais. En 1918, a la fin de la Primer Guerra Mundial, la ciudá perdió la so estatus de «segunda capital» d'Alemaña cuando Guillermu II abdicó.
Al empiezu del Tercer Reich en 1933 diéronse la mano d'una manera ceremonial ente'l Presidente Paul von Hindenburg y el nuevu Canciller Adolf Hitler el 21 de marzu de 1933 na Garnisonkirche (Ilesia de la Guarnición) de Potsdam. Esto simbolizó la coalición ente los militares (Reichswehr) y el nazismu. N'abril de 1945, nel marcu de la Segunda Guerra Mundial, la ciudá foi bombardiada pola Royal Air Force, que destruyó la mayor parte del so centru históricu, quedando Potsdam seriamente estropiada.
Del 17 de xunetu al 2 d'agostu de 1945, celebróse la Conferencia de Potsdam nel Palaciu Cecilienhof de la ciudá. Los victoriosos líderes aliaos Harry S. Truman, Winston Churchill y el so socesor Clement Attlee, según Stalin, axuntar pa decidir el futuru d'Alemaña y la Europa de posguerra polo xeneral. Estaos Xuníos y la XRSS tuvieron notables enfrentamientos pol control de Berlín. Por esto estremó la capital alemana en cuatro sectores. La conferencia acabó col Alcuerdu de Potsdam y la Declaración de Potsdam.
El gobiernu d'Alemaña del Este (formalmente conocida como la República Democrática Alemana, n'alemán Deutsche Demokratische Republik, DDR) intentó esaniciar los símbolos del militarismu prusianu. Munchos edificios históricos, dalgunos d'ellos gravemente estropiaos pola guerra, fueron baltaos.
Potsdam, al suroeste de Berlín, quedó xusto fuera de Berlín Occidental dempués de la construcción del Muriu de Berlín. La elevación del muriu non solo aislló a Potsdam al respective de Berlín Occidental, sinón que tamién dobló'l tiempu que se tardaba en llegar a Berlín Oriental. La ponte Glienicke sobre'l Havel conectaba la ciudá con Berlín Occidental y foi l'escenariu de dellos intercambios d'espíes mientres la Guerra Fría.
En 1990, cola reunificación alemana, Potsdam convertir en capital del Estáu de Brandeburgu. Hai munches idees y esfuercios pa reconstruyir l'apariencia orixinal de la ciudá, bien destacadamente el Palaciu Urbanu de Potsdam y la Ilesia de la Guarnición.
Política
editarLa EUFOR (fuercia de la Xunión Europea) instaló en Potsdam los cuarteles operacionales centrales pa la so misión na República Democrática d'El Congu.
Llugares d'interés
editar
Na cultura y arquiteutura de la ciudá entá s'aprecia que Potsdam foi históricamente un centru receptor d'inmigrantes d'otros llugares d'Europa. L'atracción más popular en Potsdam ye'l parque de Sanssouci, a 2 km al oeste del centru de la ciudá. En 1744 el rei Federico'l Grande ordenó construyir una residencia equí, onde podía vivir sans souci («ensin esmoliciones», nel francés que se falaba na corte). El parque alluga munchos edificios magníficos:
- El Palaciu de Sanssouci, un palaciu relativamente modestu de la familia imperial de Prusia y Alemaña.
- El Palaciu de la Orangerie, anterior palaciu pa invitaos reales estranxeros.
- El Nuevu Palaciu de Potsdam, construyíu ente 1763 y 1769 pa celebrar el fin de la Guerra de los Siete Años, na que Prusia acabó cola dominación austriaca de sieglos sobre los asuntos alemanes. Ye enforma mayor que'l de Sanssouci, con más de 200 habitaciones y 400 estatues como decoración. Sirvió como casa d'invitaos pa numberosos visitantes reales.
- El Palaciu de Charlottenhof, un palaciu neoclásicu de Karl Friedrich Schinkel construyíu en 1826.
- Les Termes romanes, construyíes por Karl Friedrich Schinkel y Ludwig Persius en 1829-1840. Ye un complexu d'edificios qu'inclúin un pabellón de té, una villa d'estilu renacentista y una terma d'estilu romanu (del que toma'l so nome la totalidá del complexu).
- La Casa de té chino, un pabellón del sieglu XVIII construyíu n'estilu chinu, a la moda de la dómina.
La Plaza del Antiguu Mercáu ye'l centru históricu de Potsdam. Mientres tres siglos foi'l llugar onde s'alzó'l Palaciu de la Ciudá (Stadtschloß), un palaciu real construyíu en 1662. Baxu Federico'l Grande, el palaciu convertir en residencia d'iviernu de los reis prusianos. El palaciu quedó seriamente estropiáu mientres el bombardéu de 1945, y les autoridaes comunista baltar en 1961. En 2002 la Puerta de Fortuna foi reconstruyida na so posición histórica orixinal, que marca'l primer pasu na reconstrucción del palaciu. La Plaza del Antiguu Mercáu ta apoderada güei pola cúpula de la Ilesia de San Nicolás, edificada en 1837 n'estilu clásicu. Foi la última obra de Karl Friedrich Schinkel, quien diseñó l'edificiu pero nun vivió pa velo acabáu. Terminar los sos discípulos Friedrich August Stüler y Ludwig Persius. La parte oriental de la Plaza del Mercáu ta apoderada pol Antiguu Conceyu, alzáu en 1755 pol arquiteutu holandés Jan Bouman (1706-1776). Tien una carauterística torre circular, coronada con un Atles doráu que sostién el mundu sobre los sos costazos.
Al norte de la Plaza del Antiguu Mercáu tópense la Ilesia Francesa oval, alzada escontra 1750 por Boumann pa la comunidá hugonote, y la Puerta de Brandeburgu (construyida en 1770, y que nun tien de confundir se cola Puerta de Brandeburgu de Berlín).
Otru monumentu de Potsdam ye'l Barriu Holandés, un conxuntu d'edificios que ye únicu n'Europa, con alredor de 150 cases edificaes con lladriyos coloráu al estilu holandés. Construyir ente 1734 y 1742 so la direición de Jan Bouman pa los artesanos holandeses que fueren convidaos a establecese equí pol rei Federico Guillermu I. Güei, esta zona ye unu de los vecinderos más visitaos de Potsdam.
Al norte del centru de la ciudá ta la colonia rusa de Alexandrowka, un pequeñu enclave d'arquiteutura rusa (incluyendo una capiya ortodoxa) construyida en 1825 pa un grupu d'inmigrantes rusos. En 1999 la colonia foi declarada patrimoniu de la Humanidá pola Unesco.
Al este de la colonia Alexandrowka atópase un gran parque, el Xardín Nuevu, que se diseñó en 1786 n'estilu inglés, y consta de dos palacios; unu d'ellos, el Palaciu Cecilienhof, foi onde se celebró la conferencia de Potsdam en xunetu y agostu de 1945. El Palaciu de Mármol construyir en 1789 nel estilu del Clasicismu.
Otra zona interesante de Potsdam ye Babelsberg, un barriu al este del centru, qu'alluga los estudios cinematográficos UFA (Babelsberg Studios), y un estensu parque con dellos edificios interesantes, incluyendo'l Palaciu Babelsberg, un palaciu neogóticu diseñáu por Schinkel. La Torre Einstein llevantar ente 1920 y 1924 pol arquiteutu Erich Mendelsohn a lo cimero del Telegraphenberg.
Hai munchos parques en Potsdam, la mayor parte d'ellos incluyíos ente los llugares Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO. Ente ellos figuren:
- Parques en Potsdam
-
El Belvedere cerca del parque de Sanssouci -
Vista del parque Babelsberg escontra Berlín. -
-
Vista de la Ciudá antigua
Potsdam tamién inclúi un centru memorial na antigua prisión de la KGB en Leistikowstrasse.[1]
Ver tamién
editarReferencies
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Potsdam.
Sitiu web oficial (n'alemán, rusu, inglés)
