Reinu d'Iraq
El Reinu Hachemita d'Iraq ye'l nome que l'actual Estáu d'Iraq recibió al rematar el Mandatu Británicu d'Iraq en 1932.
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| estáu desapaecíu | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| Capital | Bagdag | ||||
| Forma de gobiernu | Monarquía constitucional | ||||
| Llingües oficiales | árabe | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 33°20′00″N 44°23′00″E / 33.33333°N 44.38333°E | ||||
 | |||||
| Superficie | 4370722 km² | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 6 488 000 hab. | ||||
| Densidá | 1,48 hab/km² | ||||
| Economía | |||||
| Moneda | dinar iraquín | ||||
 | |||||
Anque Faysal I fuera coronáu en 1921, nun foi hasta'l 3 d'ochobre de 1932 cuando Iraq foi almitida na Sociedá de Naciones como una nación soberana. Esto nun aseló les reclamaciones de los nacionalistes iraquinos, que consideraben a la independencia una farsa. En 1941, sofitaos por Alemaña, un gobiernu nacionalista facer col poder, lo que motivó la invasión británica d'Iraq. Esto namái confirmó les crítiques de los nacionalistes, y amontó el descontentu na dinastía Hachemí que gobernaba Iraq.
El 14 de xunetu de 1958, executóse un golpe d'estáu militar lideráu pol Coronel Abdul Karim Qasim, y el rei Faysal II foi executáu xunto a la mayoría de la Familia Real Iraquina, siendo reemplazada la Monarquía por una República.
Creación
editarAl rematar la Primer Guerra Mundial l'Imperiu otomanu foi desmembrado y el control que los otomanos exercíen sobre los vilayatos (provincies) de Bagdag, Mosul y Basora pasó a manes del Reinu Xuníu. Los británicos formalizaron el so control sobre Iraq al recibir un Mandatu de la Sociedá de Naciones sobre Mesopotamia en 1920. Primeramente'l Mandatu británicu nun incluyía a la provincia nortiza de Mosul, pero al afayase la importancia de los xacimientos petrolíferos ellí presentes, Mosul foi integrada al Mandatu en 1926.[1][2]
Faysal I de la Casa Hachemí foi nomáu rei d'Iraq en 1921 polos británicos, gracies a les contribuciones de la so familia mientres la Rebelión Árabe. Faysal fuera nomáu rei de la Gran Siria polos nacionalista árabes al rematar la Primer Guerra Mundial, pero foi espulsáu polos franceses.
En 1932, Iraq foi almitida como nación soberana na Sociedá de Naciones, anque la presencia militar británica siguió. Grupos nacionalistes lideraos pol Partíu Nacionalista y el Partíu de la Hermandá Nacional protagonizaron la oposición a la presencia estranxera nel país.
Historia
editarEn 1929, Persia, gobernada pola dinastía Pahlaví, reconoció la esistencia d'Iraq, sicasí, les fronteres ente dambos países nun fueron establecíes hasta 1937, cuando los británicos llograron convencer a los gobiernos de dambos países a roblar un tratáu, delimitando la frontera persa-iraquín. El ríu Shatt al-Arab quedó estremáu ente dambes naciones, lo que significaba que'l cobru del pasaxe tenía d'estremase ente Persia ya Iraq. Amás, navíos de dambes naciones podíen navegar ensin restricciones pel ríu.
En 1933, Rashid Ali, un nacionalista, foi convidáu a formar un gobiernu pol rei Faysal I. La so llegada al poder coincidió con una rebelión de la minoría siria cristiana en Mosul, que foi reprimida pola fuercia (vease Masacre de Simele).[3] El casu foi lleváu a la Lliga de Naciones y les divisiones ente les fuercies polítiques iraquines acentuáronse. Pa empiorar la situación, la mala salú de Faysal I facer viaxar a Suiza pa recibir tratamientu, pero ellí morrió en setiembre de 1933.
Cola muerte de Faysal I, el so fíu mayor, Gazi I xube al tronu. De magar, hasta 1941, distintes facciones polítiques d'Iraq facer col cargu del Primer Ministru per mediu de distintos métodos non constitucionales.[3] Mientres toos estos años, Nuri as-Said, oficial iraquín pro-británicu, xuega un papel importante.[4] Gazi non simpatizaba col ex-Primer Ministru as-Said, qu'anque nun taba nel cargu dende 1932, nun perdiera poder al ser sofitáu pol Reinu Xuníu. Gazi intentó erradicar la influencia británica nel so Reinu dando más responsabilidaes a los militares nacionalistes y a sofitar al panarabismu, ya inclusive llamar a los kuwaitíes a remontase contra los sos gobernantes ya integrase a Iraq.
N'ochobre de 1936, el xeneral curdu Bakr Sidqi dio un golpe d'estáu. L'asesinatu de Sidqi n'agostu de 1937 significó'l regresu d'as-Said a Iraq, yá que taba nel exiliu, pero nun foi hasta avientu de 1938 que llogró faese col poder por aciu un golpe d'estáu.
N'abril de 1939, Gazi I morrió nun accidente de tráficu, siendo culpaos los británicos y as-Said pola población, por cuenta de los mensaxes anti-británicos de Gazi. Empecípiense una serie de disturbios na capital, y el cónsul británicu muerre lincháu pol ensame.[5] El primu de Gazi I, 'Abd al-Ilah, xube al poder como rexente, una y bones l'herederu Faysal II yera un neñu. El Rexente ye aliáu d'as-Said y caltién una actitú pro-británica.
Al españar la Segunda Guerra Mundial, Iraq asume la posición de non-batallosa. Tou esto camuda en 1940, col regresu al poder de Rashid Ali de manera constitucional y cola gana de Francia n'Europa. Los países árabes ven con bonos güeyos les victories alemanes, interpretándoles como signu de debilidá de les potencies imperialistes: Reinu Xuníu y Francia. Rashid Ali ye primíu pa dexar l'entamu de les negociaciones con axentes alemanes, que'l so oxetivu va ser la eliminación de la influencia británica n'Iraq de manera definitiva.[3] El plan sale mal y el Rexente destitúi a Rashid Ali.
N'abril de 1941, Rashid Ali torna al poder gracies al sofitu del exércitu, esta vegada'l gobiernu iraquín negar a dexar la llegada de nueves tropes britániques al país. En respuesta a esto, los británicos invaden Iraq ente abril y mayu de 1941, nomando Primer Ministru a Nuri as-Said. L'exércitu iraquín ye ganáu en menos d'un mes, y los nacionalistes árabes fuxen del país. Les fuercies estranxeres ocupen Iraq hasta'l final de la II Guerra Mundial.
Nuri as-Said arrenunciu en 1947 y foi asocedíu por Sayyid Salih Jabr. Jabr axusta un nuevu tratáu anglu-iraquín en 1948, y anque llogra esaniciar les bases aérees britániques nel país, los cambeos al tratáu nun son abondos pal pueblu. Dempués d'una serie de protestes violentes na cai, Jabr arrenunciu, y los políticos conservadores, representaos por Nuri as-Said, tornen al poder.[3]
Fin del Reinu
editar
En 1953, Faysal II cumple la edá necesaria pa poder exercer el poder real, pero ye'l exregente quien sigue calteniendo'l poder efectivo del rei.[3]
Anque dellos progresos facer nos años 50, como l'aumentu de los pagos por estracción de petroleu que les compañíes estranxeres pagaben al gobiernu, estos cambeos nun fueron abondos pal pueblu iraquín, que vía con malos güeyos l'alianza británica, formalizada nel Pactu de Bagdag. Esti descontentu caló nos oficiales más nuevos del exércitu, quien planiaron el derrocamientu de la monarquía hachemí, formando un movimientu similar al del Movimientu d'Oficiales Llibres n'Exiptu.
En 1958, Exiptu y Siria formaron la República Árabe Xunida, un intentu de crear una federación árabe. Intentáu neutralizar la influencia Exipcia na rexón, los reis hachemíes proclamaron la Federación Árabe d'Iraq y Xordania, siendo nomáu Nuri as-Said Primer Ministru de la Federación. Esta oposición de la monarquía al primer estáu panárabe causó mayor descontentu nel pueblu.
En xunetu de 1958, fuercies iraquines fueron unviaes a Xordania pa fortalecer la presencia árabe na zona contra Israel mientres la Crisis d'El Líbanu de 1958. El 14 de xunetu, cuando les fuercies comandadas por Abdul Karim Qasim y Abdul-Salam Arif pasaben por Bagdag escontra Xordania, tomaron la ciudá y derrocaron la monarquía. La mayor parte de la familia real, incluyendo al rei y el tegente, fueron acribillaos mientres escapaben del palaciu.
Nuri as-Said, figura clave mientres la esistencia del Reinu d'Iraq, foi prindáu pocu dempués y fusiláu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Chronology 1926 Archiváu 2020-04-02 en Wayback Machine. League of Nations Photo Archive. Consultáu'l 31-12-2007.
- ↑ Mosul Archiváu 2013-08-23 en Wayback Machine Revista TIMES 21 de xunu de 1925. Consultáu'l 31-12-2007.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Iraq Independence, 1932–39. Encyclopædia Britannica Online. Consultáu'l 2/01/2008.
- ↑ Iraq. The History Channel. Consultáu'l 2/1/2007.
- ↑ Chronology 1939. Archiváu 2011-09-27 en Wayback Machine League of Nations Photo Archive. Consultáu'l 02/010/2008.
