Terremotos d'El Salvador de 2001

Los terremotos n'El Salvador de 2001 fueron dos fuertes movimientos telúricos que se rexistraron n'El Salvador el 13 de xineru y el 13 de febreru de 2001.

Nel añu 2001, El Salvador sufrió dos terremotos con un mes de diferencia ente ellos, el primeru diose'l sábadu 13 de xineru a les 11:34 a. m. y el segundu'l martes 13 de febreru. Dichos seísmos afectaron gravemente dellos departamentos de la república, trayendo consigo destrucción y perdes humanes, siendo'l principal símbolu d'estes postreres, l'ádene de tierra qu'acabó cola vida de cientos de salvadoreños na Colonia "Les Llombes", fechu asocedíu nel primeru de los terremotos. Envalórase que la cifra total de finaos pa dambos terremotos xubió a 1259. Nel planu económicu, El Salvador sufrió perdes envaloraes de 1603,8 millones de dólares, productu de perdes n'esportaciones, daños materiales y daños ambientales. Otramiente, dambos seísmos xeneraron graves perdes culturales, por cuenta de la destrucción total o parcial de monumentos nacionales de gran valor pa la historia nacional.

Terremotos

Terremotu del 13 de xineru de 2001

Fenómenu de subducción.

A les 11:33 hora llocal (17:33 UTC) del sábadu 13 de xineru de 2001, un seísmu con una magnitú de 7,7 Mw y una duración de 45 segundos, asocedíu nes mariñes salvadoreñes, provocó una gran destrucción, principalmente en 172 de los 262 conceyos del país, ente los cualos pueden mentase: Santa Ana, Jayaque, Comasagua, Nueva San Salvador, San Vicente y San Agustín.^[1] Foi'l más fuerte qu'azotó al país dempués del asocedíu'l 10 d'ochobre de 1986 provocando un grave dañu humanu, económicu y social a El Salvador.^[2]

El sacudión foi equivalente a españar 160 millones de tonelaes de dinamita. La causa del seísmu foi'l procesu de acomodación de les plaques tectóniques "Cocos" y "Caribe", un fenómenu llamáu subducción, y que'l so epicentru tuvo alcontráu nel océanu Pacíficu, específicamente a 100 quilómetros de la ciudá de San Miguel.^[3] L'hipocentru taba a una fondura averada de 39 quilómetros.^[4]

Impautu

El mayor impautu del seísmu diose na Colonia "Les Llombes" de Santa Tecla onde un ádene de 150 mil metros cúbicos de tierra esprendieronse del Cordal del Bálsamu, soterrando cerca de 200 cases y colles munches persones.^[5] Pol valumbu de lo asocedío, esa zona convirtióse nel principal símbolu del llamáu "sábadu negru".^[6] Nun futuru, gracies a la collaboración de Taiwán por un monto de 2,6 millones de dólares, va construyrase en dichu llugar un parque memorial n'honor a toles víctimes del accidente; sicasí, hai una fuerte oposición per parte de los propietarios que sobrevivieron al accidente.^[7]

Otramiente, otra de les zones que se vio afeutada, foi la carretera Panamericana, específicamente al altor del turicentro "Los Remexos", onde se dio'l desprendimientu d'una gran cantidá de metros cúbicos de tierra y piedra, lo cual soterró totalmente el tramu de la carretera y con ella delles persones, afectando d'esta manera la principal vía de comunicación ente la capital San Salvador y l'occidente del país (#Santa Ana, Sonsonate y Ahuachapán).^[8]

Vista aérea de la zona afeutada en Les Llombes, depués del primer terremotu.

Cifres

Total de cifres humanes: 944 finaos, 193 soterraos, 125 sumíos, 5565 mancaos, 1 364 160 damnificados, 68.777 evacuaciones, 39 000 desempleos y 24 000 pescadores artesanales afeutaos.^[2]

Total de cifres materiales: 277 953 viviendes incluyendo 688 soterraes, 32 000 micro y pequeñes empreses destruyíes, 1385 escueles (109 destruyíes por completu), 94 hospitales, 1155 edificios públicos, 16 penitenciarías, 43 muelles, 98 monumentos nacionales y aproximao la cuarta parte de carreteres pavimentadas.

Según informe de la Comisión Económica p'América Llatina y el Caribe (CEPAL), el total de daños materiales foi de 1255,4 millones de dólares, de los cualos #esprender un total de 823 millones solu pal sector priváu.^[9]

Impautu cultural

El seísmu del 13 de xineru dexó un gran impautu na cultura del país, empecipiando con que la mayoría de daños doeronse n'ilesies coloniales que soportaren el gran númberu de seísmos sufiertos na rexón nos últimos doscientos años. Según información del Conseyu Nacional pa la Cultura y l'Arte d'El Salvador (CONCULTURA), siquier 28 ilesies coloniales, de les 90 esistentes, sufrieron daños severos, incluyendo 6 que son consideraes monumentos nacionales, ente les cualos tán: la catedral de Santa Ana y la ilesia de Santa Cruz de Roma, allugada en Panchimalco. Per otru llau, en Santa Tecla, onde asocedió la traxedia de les Llombes, el seísmu afectó gravemente la sede de la Biblioteca Gallardo, la mayor biblioteca privada de Centroamérica, abierta al públicu en 1948, que esbarrumbóse dafechu dexando ente los sos escombros una enorme coleición salvadoriana ya importantes exemplares como "Vues des Cordilléres" d'Alexander von Humboldt, ente otros.^[10] La coleición d'esta biblioteca tien ediciones pertenecientes a los sieglos XVI, XVII y XVIII.^[11]

Impautu ambiental

D'alcuerdu al informe presentáu pola Comisión Económica p'América Llatina y el Caribe (CEPAL), el seísmu afectó en gran magnitú'l mediu ambiente del país, faciéndo-y más vulnerable al efeuto de fenómenos naturales como furacanes. Como efeutos direutos del seísmu, tuviéronse grandes derrumbes y deslizamientos de tierra, afectando infraestructures y asentamientos humanos. Diose la perda y degradación del suelu, afectóse gravemente zones agrícoles pola acumuladura de sedimentos, hubo daños en cuenques y quebraes por cuenta de la acumuladura d'escombros, hubo perdes na flora y fauna, lo cual significó la perda de bienes y servicios como lleña, control d'hinchentes, suministru d'agua, etc. Tamién se presentó un amenorgamientu na actividá pesquera nes zones costeres y perdes considerables de plantíos de café. Tou esto dio un total envaloráu de 67 452 millones de dólares en perda por daños direutos ya indireutos.^[12]

Terremotu del 13 de febreru de 2001

Epicentru de los terremotos: 13 de febreru; Colloráu-Distintos estaciones sísmiques de Centroamérica, Verde-NEIC (Estaos Xuníos). 13 de xineru; Azul-NEIC (Estaos Xuníos).

Esautamente a un mes d'asocedíu'l primer terremotu , asocedió otru'l día martes 13 de febreru de 2001.^[13]

El seísmu asocedió a les 8:22 a. m. hora llocal (14:22 UTC) con una magnitú de 6,6 Mw y una fondura de 13 km con una duración de 20 segundos, con epicentru en San Pedro Nonualco La Paz. Los departamentos más afeutaos por esti seísmu fueron: Cuscatlán, San Vicente y La Paz.^[13]

Cifres

Les perdes humanes dieron un balance de 315 finaos, 3399 mancaos, 252 622 damnificados, 37 sumíos, ente otros. Perdes materiales: 57 008 viviendes destruyíes, 82 edificios públicos, 111 escueles y 41 hospitales.

Dalgunos de los sectores afeutaos pol terremotu fueron: San Martín, San Salvador, San Miguel, San Juan Tepezontes y Candelaria nel Departamentu de Cuscatlán onde se rexistró una de les peores desgracies yá que dellos neños morrieron soterraos nuna escuela.^[14] Rexistráronse derrumbes nos volcanes de #Santa Ana y San Vicente, el cordal del Bálsamu, cerru San Xacintu y Les Paves. L'epicentru del seísmu foi alcontráu a unos 30 quilómetros de San Salvador, ente los departamentos de La Paz y Cuscatlán, a una fondura focal de 13,9 quilómetros, según el Centru d'Información de Terremotos d'Estaos Xuníos. En total, les cifres xuníes coles del terremotu del 13 de xineru dieron un total envaloráu de perdes de 1603,8 millones de dólares, equivalentes al 12,1 % del PIB, 43,5 % de les esportaciones y al 75 % del presupuestu xeneral de la nación pal añu 2001.

Ver tamién

Terremotu
Subducción
Placa de Cocos
Placa del Caribe

Referencies

↑ «Nacionales». La Prensa Gráfica. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 13 de payares de 2007.
↑ ^2,0 ^2,1 Cañas Dinarte, Carlos. «El Salvador: cronología de una tierra danzarina». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ Olivares, Carmen. «Actuación de geólogos del mundo en la emergencia de los terremotos de El Salvador». Consultáu'l consultáu'l 29 de marzu de 2000.
↑ rescate.com. «Terremoto en "El Salvador" - 13 de xineru de 2001». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ Protección Civil. «Misión española de ayuda a El Salvador». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 27 de marzu de 2007.
↑ «El inolvidable rostro de la tragedia». El Diario de Hoy. Consultáu'l consultáu'l 27 de marzu de 2007.
↑ «Damnificados de Las Colinas exigen devolución de sus lotes». Diario Colatino. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-06-12. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ infocentros.org. «Gobierno de El Salvador ordena evacuación de escuelas». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-28. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ CEPAL. «El terremoto del 13 de xineru de 2001 en El Salvador. Impacto socioeconómico y ambiental.». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-28. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ Huezo Mixco, Miguel. «Los estragos que ha dejado en la cultura salvadoriana el terremoto del 13 de xineru». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ «Biblioteca Gallardo retornará a su sede». El Diario de Hoy. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ ECLAC.CL. «Sectores productivos». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-28. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ ^13,0 ^13,1 Servicio Geológico Servicio Nacional de Estudios Territoriales. «Terremoto del 13 de Febrero, San Vicente, El Salvador». Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.
↑ «Aumenta a 274 número de muertos en El Salvador». La Prensa Gráfica. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

Bibliografía

(2002). Crónicas de Desastres - Terremotos en El Salvador, 2001, No. 11. WashingtonD.C.: OPS. ISBN 92-75-32410-7. (2002). (2002). Crónicas de Desastres - Terremotos en El Salvador, 2001, No. 11. WashingtonD.C.: OPS. ISBN 92-75-32410-7.

Enllaces esternos

See Subrexonal de la CEPAL en Méxicu. Archiváu 2007-09-28 en Wayback Machine
Serviciu Nacional d'Estudios Territoriales d'El Salvador. Seísmos n'El Salvador ente 1900 y 2001

[LPG-1] «Nacionales». La Prensa Gráfica. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 13 de payares de 2007.

[Cañas_Dinarte-2] 2,0 ^2,1 Cañas Dinarte, Carlos. «El Salvador: cronología de una tierra danzarina». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[Olivares,_Carmen-3] Olivares, Carmen. «Actuación de geólogos del mundo en la emergencia de los terremotos de El Salvador». Consultáu'l consultáu'l 29 de marzu de 2000.

[rescate-4] rescate.com. «Terremoto en "El Salvador" - 13 de xineru de 2001». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[Protección_Civil-5] Protección Civil. «Misión española de ayuda a El Salvador». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 27 de marzu de 2007.

[EDH-6] «El inolvidable rostro de la tragedia». El Diario de Hoy. Consultáu'l consultáu'l 27 de marzu de 2007.

[colatino-7] «Damnificados de Las Colinas exigen devolución de sus lotes». Diario Colatino. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-06-12. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[infocentros-8] tros.org. «Gobierno de El Salvador ordena evacuación de escuelas». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-28. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[CEPAL-9] CEPAL. «El terremoto del 13 de xineru de 2001 en El Salvador. Impacto socioeconómico y ambiental.». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-28. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[Huezo_Mixco-10] Huezo Mixco, Miguel. «Los estragos que ha dejado en la cultura salvadoriana el terremoto del 13 de xineru». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[EDH2-11] «Biblioteca Gallardo retornará a su sede». El Diario de Hoy. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[ECLAC-12] ECLAC.CL. «Sectores productivos». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-28. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[Servicio_Geológico_Servicio_Nacional_de_Estudios_Territoriales-13] 13,0 ^13,1 Servicio Geológico Servicio Nacional de Estudios Territoriales. «Terremoto del 13 de Febrero, San Vicente, El Salvador». Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[LPG2-14] «Aumenta a 274 número de muertos en El Salvador». La Prensa Gráfica. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2015. Consultáu'l consultáu'l 14 de payares de 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]