Hər kəsin redaktə edə biləcəyi azad ensiklopediya olan

Vikipediyaya xoş gəlmisiniz!

Hal-hazırda Azərbaycanca Vikipediyada 201.138 məqalə mövcuddur.

Həftənin seçilmiş məqaləsi

Türkofobiya — türkdilli xalqlara, onların mədəniyyətinə və tarixi irsinə qarşı düşmənlik, nifrət, ayrı-seçkilik və ya qərəz hisslərini və ifadələrini təsvir etmək üçün istifadə edilən termin, etnofobiyanın istiqaməti. Bunun əksi türkpərəstlikdir. Türkofobiya həmişə türkdilli xalqlara yox, Balkan yarımadasında yaşayan müsəlmanlara, xüsusən də boşnaklar, albanlar, pomaklar və tobeşlərə, eləcə də türk diasporuna istiqamətləndirilir. Həmçinin, indiki dövrdə türkdilli xalqların nümayəndələri Yunanıstan, Almaniya, Belçika, Bolqarıstan, Çin, Polşa, Ermənistan, ABŞ, İsveç, Danimarka, Fransa, Avstriya, İran və Rusiya kimi ölkələrdə irqçi hücumlara məruz qalırlar. Türkofobiya islamofobiya ilə yaxından əlaqəlidir. Əslində, müasir türkofobiyanın özü islamofobiyaya əsaslanır. İslamofobların türkləri hədəfləməsinin başqa bir səbəbi Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın islamçı siyasətidir. Türkofobların əhəmiyyətli hissəsi xristiandır və xristian milliyətçiliyi fəlsəfəsini təqib edir. Türkofoblar Türkiyəni Avropa ölkəsi hesab etmir, İstanbul şəhərinin (tarixən Konstantinopol) "gerçək sahibləri olan xristianlara (xüsusən də yunanlara) geri qaytarılması"nı arzulayırlar. Digər tərəfdən, türkofobiya türk milliyətçilər (türkçülük və ya turançılığın tərəfkeşləri) və apologetlər tərəfindən türkdilli xalqların tənqidinə qarşı propaqanda kimi istifadə edilir.

(Davamı...)

Həftənin yaxşı məqaləsi

Əhməd Cəlayır — Cəlairilər sultanlığının hökmdarı, şair. 1382–1410-cu illərdə fasilələrlə hakimiyyətdə olmuşdur. Cəlairi taxtına 1382-ci ildə qardaşı sultan Hüseyn Cəlaləddini devirərək çıxmışdır. İk dövrlərində daxili üsyanlarla məşğul olmuş və ilk növbədə qardaşı Şeyx Əlini, daha sonra isə digər qardaşı Bəyazidi və onun müttəfiqi Əmir Adili məğlub edərək İraqda və Azərbaycanda tam hakimiyyət qurmuşdur. Sultan Əhmədin hakimiyyət dövründə Yaxın Şərqdə və Qafqazda siyasi vəziyyət stabil deyildi. XIV əsrin 80-ci illərindən etibarən Cəlairi hakimiyyətini qorumaq üçün Teymurilərlə mübarizə aparmışdır. Əmir Teymur tərəfindən Cəlairilər 1786-cı ildə Azərbaycan, 1393-cü ildən sonra isə İraqdan çıxarıldılar. Daha sonra Əhməd Cəlayır qısa müddətlik Bağdad ətrafında hakimiyyətini bərpa etsə də, 1399-cu ildə yenidən İraqı tərk etdi.

(Davamı...)

Həftənin seçilmiş siyahısı

İlham Əliyevin xarici ölkələrə etdiyi səfərlərin siyahısı — İlham Əliyev ilk dəfə 2003-cü il oktyabrın 15-də 76,84%, ikinci dəfə 15 oktyabr 2008-ci ildə 88,73%, üçüncü dəfə 9 oktyabr 2013-cü ildə 84,54%, dördüncü dəfə 11 aprel 2018-ci ildə 86,02% və beşinci dəfə 7 fevral 2024-cü ildə 92,12% səs toplayaraq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmişdir. Prezident 2003-cü il oktyabr ayının 31-dən 2009-cu ilin iyun ayının 20-dək dünyanın 40 ölkəsinə 114 dəfə səfərə getmişdir. Bu səfərlərin 44-ü dövlət və rəsmi, 70-i isə işgüzar səfərlər olmuşdu. Səfərlərin 75 faizi Avropa ölkələrinin payına düşür. Belə ki, Prezident İlham Əliyev bu dövrdə Rusiya Federasiyasında 19, Türkiyə Cümhuriyyətində 10, Gürcüstanda 6, İran İslam Respublikasında 3 dəfə səfərdə olmuşdur. o, həmçinin 7 dəfə Fransaya, 5 dəfə Polşa və Qazaxıstana, 4 dəfə Rumıniya və İsveçrəyə, 3 dəfə Almaniya, Belçika və Səudiyyə Ərəbistanı Krallığına, 2 dəfə ABŞ, Macarıstan, Yunanıstan, Slovakiya, İtaliya, Çin, Belarus, Tacikistan, Vatikan və Litvaya səfərə getmişdir. Prezident bu dövrdə, həmçinin, Küveyt, Çexiya, Özbəkistan, Pakistan, Böyük Britaniya, Moldova, Xorvatiya, Bolqarıstan, Yaponiya, Latviya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Cənubi Koreya, Misir, İordaniya, Finlandiya və Türkmənistan dövlətlərinin hər birində bir dəfə səfərdə olmuşdur.

(Davamı...)

Günün seçilmiş şəkli

Xəbərlər

Keçmiş ABŞ Prezidenti Cimmi Karter (şəkildə) 100 yaşında vəfat edib.
Cənubi Koreyanın "Jeju Air" aviaşirkətinə məxsus "Boeing 737-800" təyyarəsi Muan Beynəlxalq Hava Limanında qəzaya uğrayıb, hadisə nəticəsində 179 nəfər həlak olub.
Azərbaycan Hava Yollarına məxsus J2-8243 nömrəli Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən "Embraer 190" təyyarəsinin Qazaxıstanın Aktau şəhərinin 3 km yaxınlığında qəzaya uğraması nəticəsində 38 nəfər həlak olub.

Aktual hadisələr: Suriyada vətəndaş müharibəsi • HƏMAS–İsrail müharibəsi • İsrail–Hizbullah münaqişəsi • Rusiya–Ukrayna müharibəsi • Sudanda vətəndaş müharibəsi

Son ölümlər: Frans Bekkenbauer, Azər Baxşəliyev, Ferdi Tayfur, Aqneş Keleti, Bəhram Əliyev, Camal Məmmədxanov

Bilirsinizmi?

Xəzər dənizinin dibindən neftin çıxarılması təklifini ilk dəfə Vitold Zqlenitski (şəkildə) vermişdir.
Yezuit missioneri Qaspar Barzeus Səfəvilər imperiyası tərkibində Hörmüz adasının hökmdarı Turanşahı vəftiz etmişdir.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 4-cü hökumət kabinetində səhiyyə naziri Abram Dastakyan və portfelsiz nazir Xoren Amaspür olmaqla 2 erməni nazir olmuşdur.
Banqladeş hökumətinin istefası ilə nəticələnən etirazların ardınca təşkil olunmuş müvəqqəti hökumətin başçısı Məhəmməd Yunus UNEC rektorunun müşaviridir.
Rusiya imperiyasının I Dövlət Dumasına seçilmiş 5 azərbaycanlıdan biri olan Məmmədtağı Əliyev Şamaxı soyqırımında daşnaklar tərəfindən yandırılaraq öldürülmüşdür.

Tarixdə bu gün

1810 — İstanbul sülh sazişi imzalandı. Sazişə əsasən Osmanlı dövləti Krımı Rusiya imperiyasına verdi.

1810 — Samuel Morze teleqrafı kəşf etdi.

1870 — Vyanada məşhur konsert zalı "Musikverei"nin təntənəli açılışı oldu.

1907 — İtaliyalı pedaqoq Mariya Montessori Romada orta təbəqəli ailələrin uşaqları üçün özünün ilk məktəbini və uşaq bağçasını açdı.

1912 — Nyu-Meksiko ABŞ-ın 47-ci ştatı oldu.

1930 — İosif Stalinin fərmanı ilə SSRİ-də fərdi təsərrüfat sistemi ləğv edildi, eyni zamanda "Yeni İqtisadi Siyasət" dövrünün sona çatdığı elan olundu.

1992 — Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğalı hesabına Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının yaradıldığı elan edildi.

Digər günlər: 5 yanvar – 6 yanvar – 7 yanvar

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 6 yanvar 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

Kömək səhifələri

Vikipediya

Ana səhifə

Vikipediyaya xoş gəlmisiniz!

Vikimedia Fondunun digər layihələri