Çarlz Bebbic
Çarlz Bebbic (ing. Charles Babbage, 26 dekabr 1791[1][2][…] – 18 oktyabr 1871[3][4][…], Marlibon[d], Böyük London[2][7]) — ingilis riyaziyyatçısı, filosofu və maşınqayırma mühəndisi. İlk hesablayıcı maşının ixtiraçısı. İngiltərə Kral Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur.
| Çarlz Bebbic | |
|---|---|
| Charles Babbage | |
 | |
| Doğum tarixi | 26 dekabr 1791[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 18 oktyabr 1871[3][4][…] (79 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | böyrək çatışmazlığı[d] |
| Dəfn yeri | |
| Uşaqları | 8[5] |
| Elm sahələri | riyaziyyat, analitik fəlsəfə, informatika |
| Elmi dərəcələri | |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
  |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəÇarlz Bebbic 26 dekabr 1791-ci il İngiltərənin cənub-qərbində yerləşən Totnes şəhərində, varlı bank işçisinin ailəsində dünyaya göz açmışdır. O hələ 1820–1860-cı illərdə ilk dəfə olaraq proqram idarəetməsinə malik olan hesablama maşının yaradılması ilə məşğul olmuşdur. Bebbicin "Mexaniki Kompüter"i üçün proqramları dahi ingilis şairi Corc Bayronun yeganə qızı, dərin riyazi biliklərə malik olan Ada Avqusta Lavleys hazırlayırdı.
İlk analitik maşının kəşfi
redaktə
Çarlz Bebbic müasir kompüterin prototipi olan universal rəqəm hesablama maşınının layihəsini hazırlamışdır. Hesablama maşınları sahəsinin mütəxəssisi olan Bebbic hərtərəfli insan idi. Dahi alimin ixtiralarının siyahısına spidometr, oftalmoskop, seysmoqraf da daxildir. O, XIX əsr tarixində özündən sonra böyük iz qoymuş və tək riyaziyyat və hesablama texnikası deyil, elmin bütün sahələrində çevrilişlər etmişdir.
1830-cu ildə Çarlz Bebbic proqramla işləyən, yəni insanın iştirakı olmadan hesablama aparan hesablama maşınını yaratmağa cəhd göstərdi. Maşına proqramın perfokartlar vasitəsi ilə daxil edilməsi verilənlərin və nəticələrin isə yaddaşda saxlanması nəzərdə tutulurdu. Çarlz Bebbicin kəşfi sonradan kompyuterin yaranmasının əsasını qoydu.[9]
Bebbicin işlərinin bir hissəsi London Elmi Muzeyində saxlanılır.[10]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Баббидж, Чарльз (rus.). // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский СПб: Брокгауз — Ефрон, 1891. Т. IIa. С. 592.
- ↑ 1 2 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ 1 2 Charles Babbage // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ NNDB (ing.). 2002.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 http://venn.lib.cam.ac.uk/cgi-bin/search-2016.pl?sur=&suro=w&fir=&firo=c&cit=&cito=c&c=all&z=all&tex=BBG810C&sye=&eye=&col=all&maxcount=50.
- ↑ 1 2 www.accademiadellescienze.it (it.).
- ↑ Find a Grave (ing.). 1996.
- ↑ Kərimov S.Q., Həbibullayev S.B. İbrahimzadə T.İ. "İNFORMATİKA", 2002, Bakı
- ↑ "Çarlz Bebbic (1791-1871)". 2013-08-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-05.
Mənbə
redaktə- Вокруг Света. Jurnal. dekabr 2004
- Əliquliyev R.M., Salmanova P.M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh.