Şəki (tarixi ərazi)
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
| Tarixi Azərbaycan əraziləri | |
| Şəki | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Bölgə | Azərbaycan |
| Xəritədə yeri | |
 |
|
Ərazisi
redaktə
Müxtəlif dövrlərdə hakimlik, xanlıq, vilayət, ölkə və s. adlandırılan bu tarixi ərazi əsasən İndiki Azərbaycan Respublikası ərazisinin şimal-qərb hisəsini, həmçinin, qismən, indiki Gürcüstan Respublikasının ərazisinin şərqini və indiki Rusiya Federasiyasındakı Dağıstan Respublikası ərazisinin cənubunu əhatə etmişdir.
Tarixi
redaktəŞəkinin hökmdarları, xanları və məlikləri
redaktə- Seyid Əli Orlat −1393–1399
- Seyid Əhməd Orlat 1393 — +1423/24
- Əli inaq −1435 — +1435
- 1444/45–1456/57 Əlican (Candar) xan (Qara keşişin oğlu[1])
- 1456/1457 — ? Qutul xan (Əlican xanın oğlu)[2]
- Əbdülqafar −1447/1448 — +1468/1469
- ___ — ____ Zəki (Şəki) xan (Qutul xanın oğlu)
- -1497–1497 Şahhüseyn
- -1519 — May,1524 Həsən sultan
- May,1524 — May, 1551 Dərviş Məhəmməd xan (Həsən sultanın oğlu)
Şəkidə Səfəvi, Osmanlı və Nadir şah hakimiyyəti dövrü (1551–1746)
redaktəŞəki hakimləri
redaktə- 1551 — ___1555 Toygün bəy Qacar
- 1555 — ? Şamxal sultan Çərkəz
- 1574–1580 İsa xan (Kaxetiya hakimi Levonun oğlu 12.12.1560-cı il tarixdə islamı qəbul edib, 25.12.1562-ci ildə Səfəvilər tərəfindən həbs edilib)
1591 — ___ Əmir Osman
- ______ — ______Məhəmməd sultan
- ______ — ______Aslan sultan
- ______ — ______Abbasqulu sultan
- ______ — ______Şahmir xan
- 17-ci əsrin 90-cı illəri Allahqulu sultan
1722 — ___ +1730 Əli sultan
Şəki məlikləri
redaktə- +1642 — ____ Məlik Səfiqulu
- 1691 — ____ ; ____ — ____ Məlik Həsən
- 1691 — _____ Məlik Səfərqulu (Məlik Səfiqulunun oğlu)
- oktyabr, 1734 — may, 1737 Əlimərdan bəy (ibn Məhəmməd xan sultan, ibn Məlik Səfiqulu)
- may, 1737–1743 Məlik Nəcəfqulu (Məlik Səfərqulunun oğlu)
- 1743 — + sentyabr, 1746 Məlik Cəfər (Məlik Nəcəfqulunun qardaşı oğlu)
Müstəqil xanlıq dövrü (1747–1819; 1826)
redaktə- 1747–1755 Hacı Çələbi xan (Sultan Qurban oğlu)
- 1755–1759 Ağakişi bəy (Hacı Çələbi xanın oğlu)
- 1759–1780 Məhəmməd Hüseyn xan (Həsən bəy oğlu)
- 1780–1783 Hacı Əbdülqadir xan (Hacı Çələbi xanın oğlu)
- 1783–1795; 1797–1802 Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı) (Məhəmməd Hüseyn xanın oğlu)
- 1795–1797; 1805–1806 Səlim xan (Şəki xanı) (Məhəmməd Hüseyn xanın oğlu)
- 1806 Fətəli xan (Məhəmməd Hüseyn xanın oğlu)
- 1806–1814 Cəfərqulu xan
- 1814–1819 İsmayıl xan (Cəfərqulu xanın oğlu)
- 1826–1826 Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu)
İstinadlar
redaktə- ↑ Bu şəxsin Əli İnaq olması ehtimalı var. Şəki tarixlərində onun islamdan əvvəlki adının "Candar" olması göstərilir. Lakin mümkündür ki bu heç də onun adı yox, əslində rütbəsi idi. Belə ki həm "candar" və həm də "inaq" monqol hərbi rütbələri idi, özü də bu rütbələr bir birinə çox yaxın rütbələr idilər. Mustafa ağanın Şəki tarixində onun yalnız Nuxnaın hakımı olması göstərilir. Hacı Seyid Əbdülhəmidin Şəki tarixində isə qeyd olunur ki, Candar Qara keşiş oğlu (1444–1445-ci illərdə (islam tarixi ilə – 848-ci il) islamı qəbul edərək Əlican adını gütürdü. O zamanlar digər torpaqlardan, xüsusi ilə də İrandan, Şəkinin hökmransız və xansız qalmasından istifadə edərək quldurlar və əmirin əskərləri tez-tez Şəkiyə hücüm edirdilər. Şəki əhalisi Əlicanı cəsur və ağıllı olduğuna görə Şəkinin xanı seçir. O, 861 (1456–1457) ildə vəfat edir.
- ↑ Mustafa ağanın "Şəki tarixi"ndə onun Şəki şəhərini tutması və paytaxt etməsi göstərilir