Ulçi dili

Ulçi dili — ulçilərin dili. Tunqus-mancur dillərinə aiddir. Rusiyanın Xabarovsk diyarının Uliç rayonunda yayılıb. Rusiyada 2010-cu ildə danışanların sayı — 154 nəfər idi. 2002-ci ildə isə danışanlar 732 nəfər idi. Uzun müddət uliç dili nanay dilinin dialekti hesab edilirdi, 1990-cı illərdən öz əlifbasını və ayrı dil statusunu alıb. İbtidai məktəbdə dərslər keçilir, tədris ədəbiyyatı var. «Амурский маяк» rayon qəzetində materiallar dərc edilir. Bədii dili formalaşmayıb.

Ulçi əlifbası

İlk dəfə dil üçün əlifba variantı latın qrafikası əsasında hazıtlansa da qəbul edilməmişdi Aşağıdakı hərfləri ar idi: A a, ā, B в, C c, D d, Ӡ ӡ, E e, ē, Ә ә, ә̄, F f, G g, H h, I i, ī, J j, K k, Ǩ ǩ, L l, M m, N n, Ņ ņ, Ŋ ŋ, O o, ō, P p, R r, S s, T t, U u, ū, Ụ ụ, ụ̄, W w.

Ulçi əlifbası 1990-cı ildə hazırlanıb və qəbul edilib:

А а	(ā)	Б б	В в	Г г	Д д	Д’ д’	Е е
(ē)	Ё ё	(ё̄)	Ж ж	З з	И и	(ӣ)	Й й
К к	Л л	М м	Н н	Н’ н’	Ӈ ӈ	О о	(ō)
П п	Р р	С с	Т т	У у	(ӯ)	Ф ф	Х х
Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	ъ	Ы ы	ь	Э э
(э̄)	Ю ю	(ю̄)	Я я	(я̄)

Mötərizədə əlifbaya daxil edilməmiş, ancaq istifadə edilən hərflər verilib.

Həmçinin bax

• Kiril qrafikalı əlifbalı dillər siyahısı

Ədəbiyyat

• Букварь. СПб.: Просвещение, 1992, 1997.
• Золотарёв А. М. Родовой строй и религия ульчей. Хабаровск, 1939.
• Петрова Т. И. Ульчский диалект нанайского языка. Л., Учпедгиз. 1941.
• Смоляк А. В. Ульчи: Хозяйство, культура и быт в прошлом и настоящем. М., 1966.
• Суник О. П. Ульчский язык // Языки народов СССР. Л., 1968. Т. 5. С. 149-171.
• Суник О. П. Ульчский язык. Л.: Наука, 1985. 263 с.
• Суник О. П. Ульчско-русский и русско-ульчский словарь. Л.: Просвещение, 1987.

Xarici dillərdə

• Grube W. Goldisch-Deutsches Wörterverzeichnis, mit vergleichender Berücksichtigung der übrigen tungusischen Dialekte. Reisen und Forschungen im Amur Lande von Schrenck. Petersburg. 1900. 49 стр.
• Schmidt P. The language of the Olchas // «Acta Universitatis Latviensis». Riga, 1923. Т. VШ, стр. 229-288.
• Lopatin I. A. Material on the Orochee Language, the Goldi (Nanai) Language, and the Olchi (Nani) Language. (Bibliotheca Anthropos). Posieux/Fribourg: Anthropos Institute. 1957.

İstinad

• Ульчский язык на сайте «Языки народов Сибири, находящиеся под угрозой исчезновения»
• Сайт школы с изучением ульчского языка