Benzotriazol

Benzotriazol (azimidobenzol) — kimyəvi formulası C₆H₅N₃ olan heterosiklik üzvü birləşmədir.

Benzotriazol
Ümumi
Kimyəvi formulu	C6H5N3
Molyar kütlə	119,13 q/mol
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	96—98,5 °S
Qaynama nöqtəsi	350 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	95-14-7
PubChem	7220
RTECS	DM1225000
ChEBI	75331
ChemSpider	6950

Fiziki xassələri

Benzotriazol – rəngsiz və ya ağ(hərdən tünd gəhvəyi) rəngdə olan kristaldır

Alınması

1.2.3 benzotriazolu o- fenilendiaminin diazotlaşma reaksiyası zamanı almaq olar.

Eynilə o-fenilendiaminlərdən 1 əvəzedici törəmələr alınır, 2 əvəzedici törəmələr isə o-aminazo- birləşmələrin oksidləşməsi reaksiyası zamanı əldə etmək olar.

Kimyəvi xassələri

Benzotriazol spirtlərdə, benzolda, toluolda, metanolda yaxşı, suda isə praktiki olaraq həll olunmur. Benzotriazol amfoter xüsusiyyətləri nümayiş etdirir.

Benzotriazolun alkillləşməsi reaksiyası 1-ci vəziyyətdə baş verir, alkilləşmə agentinin həddin- dən artıq olması ilə 1,3-dialkilbenzotriazolun duzları alınır. Elektofil əvəzetmə 4 və ya 7 vəziyyətdə turş mühitdə baş verir. Perxlorat və kalium permanqanatla reaksiyası zamanı 1,2,3-triazol-4,5-dikarbon turşusu alınır.

Tətbiqi

Benzotriazol analitik kimyada kadmiyumu və nikeli təyin etmək üçün, mis (II), gümüş (I), sink (II), osmium (VIII) birləşmələrinin qravimetrik təyini zamanı və gümüşün titrimetrik təyin edilməsi üçün istifadə olunur. Sənayedə korroziya inhibitoru kimi istifadə olunur. Benzotriazolu yağlayıcı–soyuducu maddələrdə, antifrizlərdə, hidravlik mayelərdə istifadə edərək metalların birləşmələrin içinə daxil olmasının qarşısını alaraq parçalanmasına yol vermir.

Mənbə

1. Большой энциклопедический словарь. Химия изд.2 (1998) - c.72
2. Синтезы органических препаратов. Сборник 3 (1952) - c.104