Kapelmeyster

Kapelmeyster (alm. Kapellmeister‎) — orkestrvə ya xor kapellasına rəhbərlik edən şəxs, bu termin alman dilindən götürülüb.

İstifadə tarixi

Təxminən 1500-1800-cü illəri ərzində almandilli ölkələrdə kapelmeyster monarx və ya zadəgan üçün musiqi yazana deyirdilər.

Kapelmeyster vəzifəsi vacib sayılırdı, və onun vəzifələrindən biri digər musiqiçilərə nəzarət etmək idi. İohann Sebastyan Bax 1717-ci ildən 1723-cü ilə kimi şahzadə Leopoldun kapelmeysteri kimi çalışmışdır. Yozef Haydn uzun illər ərzində Avstriya İmperiyasının yüksək mövqe tutan zadəgan ailəsi Esterhazilərin kapelmeysteri olmuşdur.

Kapelmeyster həmçinin kilsə üçün musiqi yazana da deyilirdi.

Kapelmeyster vəzifəsini ələ keçirmək o vaxtki musiqiçilər üçün müvəffəqiyyətə nail olmaq kimi idi. Məsələn, Yozef Haydn bir dəfə söyləmişdi ki, onun atası ölmədən oğlunun kapelmeyster vəzifəsində gördüyü üçün çox şaddı. Bu termin həmçinin əhəmiyyətli musiqi ustalığına malik olmaq mənasını verirdi.

18-ci əsrin sonunda zadəganların çoxu öz iqtisadi güc cəhətdən sürətlə inkişaf edən orta səviyyəyə aid insanlarla müqayisədə zəiflədi. Nəhayət kapellanın fəaliyyətini davam etdirmək zadəganların əksəriyyəti üçün çox baha gəldi ki, bu da kapelmeyster vəzifəsinin sayının azalmasına səbəb oldu. Buna aid məşhur hadisə 1790-cı ildə baş vermişdir ki, atası Mikloş Esterhazinin yerinə keçən Anton I Esterhazi demək olar ki mövcud olan hər geniş musiqi müəssisələrini ləğv etdi. Bu dövr musiqiçilər üçün çətin gəldi, çünki onlar dəstək üçün özlərinə yeni üsullar tapmalı idilər. Məsələn, Lüdviq van Bethoven kapelmeyster kimi heç vaxt işləməmişdir, ancaq ona dəstək verən nəşrlər və konsertlərdən gələn gəlirlər olmuşdur.

Ədəbiyyat

• Deutsch, Otto Erich (1965) Mozart: A Documentary Biography. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Jones, David Wyn (2009) "Reception," in David Wyn Jones, ed., Oxford Composer Companions: Haydn. Oxford: Oxford University Press.
• Deutsch, Otto Erich (1965) Mozart: A Documentary Biography. English translation by Eric Blom, Peter Branscombe, and Jeremy Noble. Stanford, CA: Stanford University Press, 1965.
• Griesinger, Georg August (1810) Biographical Notes Concerning Joseph Haydn. Leipzig: Breitkopf und Härtel. English translation by Vernon Gotwals, in Haydn: Two Contemporary Portraits, Milwaukee: University of Wisconsin Press.
• Thielemann, Christian (2016) My Life with Wagner: Fairies, Rings, and Redemption: Exploring Opera's Most Enigmatic Composer. Pegasus Books. Extract quoted is readable on line at Google Books: [2].