میلی دؤولت
میلی دؤولت(اینگلیس Nation-State)، قانونی‌لیگینی بیر میلّتین موعین بیر جوغرافی سرحد ایچینده کی اوستون‌لوگوندن آلان دؤولت فورماسی‌دیر. دؤولت سیاسی و ژئوپولیتیک بیر وارلیق، اولوس (میلّت) ایسه مدنی و یا اتنیک بیر وارلیق‌دیر. اولوس دؤولت قاورامی ایسه بو ایکیسی‌نین موعین بیر جوغرافیادا اؤرتوشدورور، بئله‌لیکله ده اؤزوندن اوّل اولان دؤولت فورمالاری ایله بؤیوک اؤلچوده فرقلی‌لشیر. تاریخده کی دیگر دؤولت‌لردن فرقلی اولاراق اولوس دؤولت مودلینده دؤولتی یارادان بوتون وطنداش‌لارین اورتاق بیر دیلی، اورتاق بیر مدنیتی و اورتاق دَیرلری پایلاشماسی اساس‌دیر. بوندان باشقا اولوس دؤولت قاورامی هر میلّتین اؤز طالعینی تعیین ائتمک و موختاریت حاقینا صاحیب اولدوغو فیکرینی مودافیعه ائدیر. بو خوصوصیتی ایله دونیاداکی بیر چوخ میلّتچی حرکاتا ایلهام قایناغی اولموشدور.[۱]
اولوس دؤولتین یارانماسی
دَییشدیرعومومیلیکده اولوس دؤولتین فرانسه اینقیلابی دؤورونده تاریخ صحنه‌سینه چیخمیش اولدوغو قبول ائدیلیر. بو عئینی زاماندا فئودالیزمدن کاپیتالیزمه کئچید مودتینی موعین ائدن دؤوردور. فئودال دؤولتده اوستون اولان قانونی‌لیک آنلاییشینا گؤره دؤولتین صاحیبی و قانونی‌لیگی‌نین منبعی مونارشی‌دیر. فئودال سیستمین ضعیفله‌مگه باشلاماسی ایله بیرلیکده گوجلنن بورژوازی صینیفی سیاسی آمبیسیالارینی حیاتا کئچیرمک اوچون خالقین دستگینی قازانمالی ایدی. بورادان باشلایاراق قانونی‌لیگین مونارشدان آلیناراق خالقا وئریلمه‌سی پروسه‌سی ایچینده میلّتچی آخیملارین گوج قازانماسی میلی موستقیل‌لیک فیکری نین کوتله‌لرده گئنیش طرفدار تاپماسینی تأمین ائتمیشدیر. آنجاق اولوسون (میلّتین) یوخسا اولوس دؤولتین‌می داها اول مئیدانا چیخماسی موباحیثه‌لی مسله دیر. میلّتچی دوشونجه‌لر داها چوخ اولوسون داها اوّلدن وار اولدوغونو ایدیعا ائدیرلر، اونلارا گؤره اولوس دؤولت بو اولوسون اوستون‌لوک و موستقیل‌لیک طلب‌لرینی قارشیلایاجاق بیر مودل اولاراق اورتایا چیخمیشدیر. آنجاق مودرن‌لشمه مرکزلی نظریه‌لره گؤره میلی کیملیک داها اوّلدن وار اولان دؤولتین یئریتدیگی سیاستین بیر نتیجه‌سیدیر 19. عصر اوروپاسیندا صنایع اینقیلابی، چاپ مطبوعاتی‌نین اینکیشافی و یوکسک سویه‌لی تحصیل سیستمی‌نین قورولماسی کیمی حادیثه‌لره باغلی اولاراق دیل، مدنیت و باشقا دَیرلرین یاییلماسی‌نین اؤنو آچیلمیشدیر. بونلار دا اولوس دؤولتین فورمالاشماسینی سورعت‌لندیرن پروسه‌لردیر.[۲]
اتک یازی‌لار
دَییشدیر- ^ Anthony D. Smith, The nation in history: historiographical debates about ethnicity and nationalism, UPNE, 2000, sf. 56
- ^ Mealler: http://www.kuranmeali.org/arama/kuran_arama.aspx?searchQ=millet Archived 2016-10-30 at the Wayback Machine.